Bitwa pod Jakszycami
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas | 20–22 maja 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | pod Jakszycami | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | I ofensywa Frontu Zachodniego | ||
| Wynik | zwycięstwo taktyczne Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Bitwa pod Jakszycami – część wielkiej bitwy nad Berezyną. Walki pododdziałów 17 pułku piechoty i 4 pułku ułanów z oddziałami sowieckiej 5 Dywizji Strzelców w czasie majowej ofensywy wojsk Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Położenie wojsk przed bitwą[edytuj | edytuj kod]
W maju 1920, po zajęciu Kijowa i zdobyciu przyczółków mostowych po wschodniej stronie Dniepru, wojska polskie przeszły do obrony. Wódz Naczelny Józef Piłsudski zdawał sobie sprawę z tego, że nie udało mu się rozbić większych sił nieprzyjaciela, a jedynie zmusił je do wycofania się dalej na wschód. Stąd też planował nowe uderzenie, tym razem na północnym odcinku frontu wschodniego[1]. W tym czasie dowódca Frontu Zachodniego Michaił Tuchaczewski grupował wojska na wschodnim brzegu Berezyny i także przygotowywał je do ofensywy[2].
Skład wojsk[edytuj | edytuj kod]
- Wojsko Polskie
- 1 Armia gen. Stefana Majewskiego obsadzała odcinek Dryssa–Połock–Uszacz–Lepel. W pierwszym rzucie posiadała 8 Dywizję Piechoty i 1 Dywizję Litewsko-Białoruską, a w odwodzie 3 Dywizję Piechoty Legionów i 1 Brygadę Jazdy.
- 4 Armia gen. Szeptyckiego w składzie 2 Dywizja Piechoty Legionów, 6., 14. i 9. dywizje piechoty broniła linii Berezyny od Lepla po ujście do Dniepru.
17 maja dowodzenie nad obu armiami przejął gen. Stanisław Szeptycki[3].
- Armia Czerwona
Na wschodnim brzegu Berezyny utworzono zgrupowanie uderzeniowe[4]:
- 15 Armia Augusta Korka w składzie 4., 6., 5., 53., 56. dywizje strzeleckie i 15 Dywizja Kawalerii[a]
- Grupę Północną Jewgienija Siergiejewa w składzie 48 Dywizja Strzelców i 164 Brygada Strzelców
- 16 Armia Nikołaja Sołłohuba w składzie 2., 8., 10., 17. i 21. dywizje strzeleckie[b].
Całością sił uderzeniowych dowodził dowódca Frontu Zachodniego Michaił Tuchaczewski[6][7].
Przebieg działań[edytuj | edytuj kod]
14 maja 1920 wojska Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego przeszły do ofensywy[1].
19 maja do obsadzenia odcinka frontu nad Berezyną od Huty do miejscowości Berezyna został skierowany oddział wydzielony w składzie I/17 pułku piechoty i 6 bateria 6 pułku artylerii polowej[8]. W trakcie marszu na stanowiska batalion otrzymał rozkaz wyrzucenia za rzekę oddziałów 5 Dywizji Strzelców[9]. Po krótkiej walce batalion wyparł przeciwnika ze Stefanowa i Huty. Nocą z 19 na 20 maja Berezynę sforsowały kolejne oddziały 5 DS, które odrzuciły polski batalion pod Jakszyce, a kolejnej nocy powtórnie zaatakowały i wyparły Polaków z miejscowości[10].
Rano kontratakował I/17 pp i szwadrony 4 pułku ułanów. Po kilkugodzinnej walce odzyskano Jakszyce. Podczas odwrotu wielu czerwonoarmistów utonęło w nurtach Berezyny. Do wieczora I/17 pułku piechoty opanował cały przydzielony mu odcinek frontu nad rzeką[10].
Bilans walk[edytuj | edytuj kod]
Batalion 17 pułku piechoty sukces w boju opłacił stratą 65 poległych i rannych[11]. 4 pułk ułanów stracił jednego poległego i kilku rannych. Ułani wzięli do niewoli około 100 czerwonoarmistów i zabrali cztery porzucone karabiny maszynowe[12].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michaił Tuchaczewski podaje nieco inny skład Armii w początkowym okresie operacji: 4., 6.,11.,29., 53.,56. Dywizje Strzelców i 15 Dywizja Kawalerii. Oprócz wymienionych na front maszerowała 18 Dywizja Strzelców[5].
- ↑ Michaił Tuchaczewski podaje nieco inny skład 16 Armii w początkowym okresie operacji: 2.,8.,10.,17.,57. Dywizje Strzelców i oprócz wymienionych na front maszerowała 21 Dywizja Strzelców[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Kowalski 2001 ↓, s. 58.
- ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 163-165.
- ↑ Odziemkowski 1998 ↓, s. 21.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 32.
- ↑ a b Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 205.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 33.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 41.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 161.
- ↑ Ciepielowski 1929 ↓, s. 16.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 162.
- ↑ Ciepielowski 1929 ↓, s. 17.
- ↑ Bayer 1929 ↓, s. 17.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stefan Bayer: Zarys historii wojennej 4-go pułku Ułanów Zaniemeńskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Władysław Ciepielowski: Zarys historii wojennej 17-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2: Poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.