Bitwa pod Indurą
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas | 24 września 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | pod Indurą | ||
| Przyczyna | ofensywa jesienna | ||
| Wynik | zwycięstwo Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Bitwa pod Indurą – część operacji niemeńskiej; walki polskiej 21 Dywizji Górskiej gen. Andrzeja Galicy z oddziałami sowieckich 5. i 6 Dywizji Strzelców w czasie ofensywy jesiennej wojsk polskich w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Sytuacja ogólna[edytuj | edytuj kod]
Realizując w drugiej połowie sierpnia 1920 operację warszawską, wojska polskie powstrzymały armie Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego[1]. 1 Armia gen. Franciszka Latinika zatrzymała sowieckie natarcie na przedmościu warszawskim[2][3], 5 Armia gen. Władysława Sikorskiego podjęła działania ofensywne nad Wkrą[4], a ostateczny cios sowieckim armiom zadał marszałek Józef Piłsudski, wyprowadzając uderzenie znad Wieprza[5]. Zmieniło to radykalnie losy wojny. Od tego momentu Wojsko Polskie było w permanentnej ofensywie[6].
Po wielkiej bitwie nad Wisłą północny odcinek frontu polsko-sowieckiego zatrzymał się na zachód od linii Niemen – Szczara. Na froncie panował względny spokój, a obie strony reorganizowały swoje oddziały. Wojska Frontu Zachodniego odtworzyły ciągłą linię frontu już 27 sierpnia. Obsadziły one rubież Dąbrówka – Odelsk – Krynki – Grodno – Grodek – Kamieniec Litewski[7]. Stąd Tuchaczewski zamierzał przeprowadzić koncentryczne natarcie na Białystok i Brześć, by dalej ruszyć na Lublin. Uderzenie pomocnicze na południu miała wykonać między innymi 1 Armia Konna Siemiona Budionnego[8]. Reorganizując siły, Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego zlikwidowało dowództwa frontów i rozformowało 1. i 5. Armię. Na froncie przeciwsowieckim rozwinięte zostały 2., 3., 4. i 6. Armia[9].
10 września, na odprawie w Brześciu ścisłych dowództw 2 i 4 Armii, Józef Piłsudski nakreślił zarys planu nowej bitwy z wojskami Frontu Zachodniego. Rozpoczęły się prace sztabowe nad planem bitwy niemeńskiej. Pomyślana ona była jako pewna kontynuacja operacji warszawskiej, przy założeniu, że jej celem będzie ostateczne rozgromienie wojsk rosyjskiego Frontu Zachodniego[9]. Myślą przewodnią było związanie głównych sił przeciwnika w centrum poprzez natarcie w kierunku na Grodno i Wołkowysk. Jednocześnie północna grupa uderzeniowa, skoncentrowana na lewym skrzydle 2 Armii, miała szybkim marszem przeciąć skrawek terytorium litewskiego i wyjść na głębokie tyły oddziałów Armii Czerwonej, zaangażowanych w bój o Grodno i Wołkowysk[8].
Walki pod Indurą[edytuj | edytuj kod]
Działająca w centrum ugrupowania 2 Armii gen. Edwarda Rydza-Śmigłego 21 Dywizja Górska gen. Andrzeja Galicy otrzymała zadanie, by 23 września 2 Brygadą Strzelców Podhalańskich uderzyć na Odelsk i Indurę, a po zdobyciu obu miejscowości uchwycić przeprawę na Niemnie w Kornatowie[10]. 23 września 2 Brygada Strzelców w zadaniu bliższym opanowała Odelsk. Sowieci cofnęli się pod Żernówkę i utworzyli przedmoście Indury. Wieczorem na przedmoście dotarli podhalańczycy. Dowódcy polscy nie zdecydowali się jednak na działania nocne i natarcie wznowiono dopiero rano. 3 pułk strzelców podhalańskich uderzył na Żermówkę Wielką i Małą, a bezpośrednio na Indurę nacierał 4 pułk strzelców podhalańskich. Wsparcie ogniowe zapewniał I dywizjon 21 pułku artylerii polowej. Pierwszorzutowe bataliony 3 pspodh kilkakrotnie atakowały bezskutecznie okopanego na przedmościu nieprzyjaciela. Ponosiły przy tym duże straty. Ranni zostali między innymi czterej dowódcy kompanii. Niewiele pomogło wprowadzenie do walki odwodowego batalionu. Sowieci skutecznie kontratakowali i zagrozili nawet stanowiskom ogniowym polskiej artylerii. Ten kontratak załamał się dopiero w ogniu dział strzelających na wprost[10].
W tym czasie III batalion 4 pspodh. prowadził natarcie wzdłuż drogi Dubówka – Indura. Jego lewe skrzydło ubezpieczał I/ 4 pspodh. Około południa III batalion zajął Indurę i kontynuował natarcie w kierunku wschodnim. Silny sowiecki kontratak, wsparty ogniem artylerii, powstrzymał polskie natarcie, a podhalańczycy musieli wycofać się z miasta[11]. Wtedy zaatakował II batalion 4 pspodh, który ponownie wyparł Sowietów z lndury. Walki o miejscowość trwały do godzin wieczornych. Dopiero wejście do walki 3 pułku strzelców podhalańskich, który w międzyczasie opanował Żernówkę Wielką i Małą, przesądziło o zwycięstwie Polaków[12].
Bilans walk[edytuj | edytuj kod]
W walkach o Indurę 21 Dywizja Górska gen. Andrzeja Galicy straciła około 200 żołnierzy[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 199.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 57.
- ↑ Odziemkowski 1990 ↓, s. 68.
- ↑ Sikorski 2015 ↓, s. 168.
- ↑ Wyszczelski 1995 ↓, s. 193.
- ↑ Żeligowski 1990 ↓, s. 116.
- ↑ Wyszczelski 2003 ↓, s. 60.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 279.
- ↑ a b Wyszczelski 1995 ↓, s. 286.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 155.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 155–156.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 156.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Janusz Odziemkowski: Bitwa warszawska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1990.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
- Władysław Sikorski: Nad Wisłą i Wkrą. Studium do polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku. Lwów – Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Reprint: Wydawnictwo 2 Kolory. Sp. z oo, 2015. ISBN 978-83-64649-16-5.
- Lech Wyszczelski: Operacja Niemeńska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-43-6.
- Lech Wyszczelski: Warszawa 1920. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08399-1.
- Lucjan Żeligowski: Wojna w roku 1920 – wspomnienia i rozważania. Warszawa: Instytut Badania Najnowszej Historji Polski, 1990.