Bitwa pod Antopolem
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
 | |||
| Czas | 18 lutego 1919 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | pod Antopolem | ||
| Wynik | zwycięstwo Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
Wojna Polska 1918–1921[1]
Bitwa pod Antopolem – walki polskiej grupy mjr. Aleksandra Narbutta-Łuczyńskiego z sowieckim 2 Poleskim pułkiem strzelców toczone w początkowym okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
W ostatnich miesiącach 1918 i w pierwszych 1919 na wschodnich krańcach odradzającej się Rzeczypospolitej stacjonowały wojska niemieckie Ober-Ostu. Ich ewakuacja powodowała, że opuszczane przez nie tereny od wschodu zajmowała Armia Czerwona. Jednocześnie od zachodu podchodziły oddziały odradzającego się Wojska Polskiego[2]. W lutym 1919 oddziały polskie weszły w kontakt bojowy z jednostkami Armii Czerwonej. Rozpoczęła się nigdy nie wypowiedziana wojna polsko-bolszewicka[3]. W tym okresie oddziały polskie prowadziły ograniczone działania zaczepne[4]. W połowie lutego front polsko-sowiecki ustalił się na linii rzeki Szczary[5].
W końcu II dekady lutego 1919 sytuacja na froncie polsko-sowieckim przedstawiała się następująco: na linii Włodzimierz Wołyński - Kowel stała grupa gen. Edwarda Rydza-Śmigłego. W rejonie Brześcia koncentrowała się grupa gen. Antoniego Listowskiego. Zabezpieczała ona linię Kobryń - Prużany. Miała wysunięte pododdziały w Mokranach, Kobryniu i Prużanie. W Wołkowysku koncentrowała się grupa gen. Wacława Iwaszkiewicza, posiadająca wysunięte oddziały nad Zelwianką i w Mostach nad Niemnem. Na wschód i północ od Grodna stały jeszcze wojska niemieckie[6]. Siły frontu przeciwsowieckiego nie przekraczały w tym czasie 12 batalionów, 12 szwadronów i 3 baterii artylerii. Ich stan wynosił około 500 oficerów i 7000 szeregowych[7].
Walczące wojska[edytuj | edytuj kod]
 Wojsko Polskie | ||
|---|---|---|
| dowództwo Grupy „Kobryń” | Aleksander Narbutt-Łuczyński | Gr. gen Listowskiego |
| ⇒ grupa rtm. Żelisławskiego | rtm. Kazimierz Żelisławski | |
| → 11/34 pułku piechoty | ppor. Eugenjusz Rychłowski | |
| → 4/2 pułku ułanów | rtm. Kazimierz Żelisławski | |
| → legia rosyjska | ||
 Armia Czerwona | ||
| dowództwo Dywizji Zachodniej | Roman Łągwa | Armia Zachodnia |
| ⇒ Poleski pułk strzelców | ||
Walki pod Antopolem[edytuj | edytuj kod]
Po zajęciu Brześcia 34 pułk piechoty mjr. Aleksandra Narbutta-Łuczyńskiego został przetransportowany koleją do Kobrynia i tam zorganizował obronę bez styczności z nieprzyjacielem na linii Muchawca[8]. Oddziały Armii Czerwonej, maszerując wzdłuż linii kolejowej Pińsk - Brześć, były przekonane, że Kobryń i Brześć znajdują się w rękach Ukraińców i zamierzały zająć te miasta. 17 lutego batalion sowieckiego 2 pułku poleskiego, liczący około 500 żołnierzy i 6 ckm-ów, opanował Antopol, wypierając z niego pluton 2 pułku ułanów[9]. Dowódca 34 pułku piechoty mjr Łuczyński postanowił odbić miejscowość. Sformował on grupę złożoną z 11/34 pułku piechoty, legii rosyjskiej[a] i 4/2 pułku ułanów, liczącą w sumie około 400 ludzi i 6 ckm-ów, pod dowództwem rtm. Kazimierza Żelisławskiego[10], która nocą z 17 na 18 lutego podeszła pod Antopol i o świcie uderzyła na miasteczko. Jako pierwsza zaatakowała kompania 34 pułku piechoty nacierająca wzdłuż drogi Horodec – Antopol. Walki uliczne zakończyły się po dwóch godzinach rozbiciem sowieckiego batalionu, a szwadron 2 pułku ułanów ruszył w pościg za uchodzącymi czerwonoarmistami[8].
Bilans walk[edytuj | edytuj kod]
Walka o Antopol była pierwszym starciem regularnych oddziałów Wojska Polskiego i Armii Czerwonej. Wzięto ponad 200 jeńców, w tym dowódcę batalionu i dowódców kompanii[11]. Straty polskie to 1 poległy i 6 rannych, w tym pięciu lekko rannych żołnierzy 11 kompanii 34 pułku piechoty[9].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Przybylski 1930 ↓.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 9.
- ↑ Wyszczelski 2011 ↓, s. 146.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 11.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 23.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 317.
- ↑ Przybylski 1928 ↓, s. 20.
- ↑ a b Wroczyński 1929 ↓, s. 8.
- ↑ a b Odziemkowski 2010 ↓, s. 95.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 11.
- ↑ Herkner 1929 ↓, s. 19.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Władysław Seweryn Herkner: Zarys historii wojennej 2-go Pułku Ułanów Grochowskich im. gen. Józefa Dwernickiego. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
- Adam Przybylski: Działania wstępne w wojnie polsko-rosyjskiej 1918–1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1928.
- Jerzy Wroczyński: Zarys historji wojennej 34-go pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2: Poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.
- Lech Wyszczelski: Wojna o polskie kresy 1918–1921. Warszawa: Wydawnictwo Bellona SA, 2011. ISBN 978-83-11-12866-8.