Hannover CL.V

Hannover CL.V
	Dane podstawowe
Państwo	Cesarstwo Niemieckie
Producent	Hannoversche Waggonfabrik
Typ	samolot myśliwski
Konstrukcja	dwupłat
Załoga	2 osoby
	Historia
Data oblotu	1918
Lata produkcji	1918
	Dane techniczne
Napęd	BMW IIIa
Moc	136 kW (185 KM)
	Wymiary
Rozpiętość	10,49 m
Długość	7 m
Wysokość	2,84 m
Powierzchnia nośna	28,5 m²
	Masa
Własna	720 kg
Startowa	1080 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	175 km/h
Prędkość wznoszenia	7 min na 2000 m
Pułap	9000 m
Zasięg	450–550 km
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	2 stałe km lMG 08/15 (7,92 mm) i 1 ruchomy km Parabellum 7,92mm
	Użytkownicy
	Cesarstwo Niemieckie, Norwegia, Polska
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hannover CL.V – niemiecki dwumiejscowy samolot myśliwski z okresu I wojny światowej.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Oblatany wiosną 1918 roku dwupłatowiec myśliwski Hannover CL.V był rozwinięciem udanego samolotu Hannover CL.II. Nie wprowadzono poważniejszych zmian w konstrukcji - zmieniono tylko słupki łączące płaty z podwójnych na pojedyncze oraz wyposażono w ten sam silnik, co Fokker D.VII, dzięki czemu samolot miał wysoką prędkością poziomą i wznoszenia oraz dobrą zwrotność dorównując Albatrosowi D.III. Istniały dwie odmiany różniące się usterzeniem – dwupłatowym adaptowanym z modelu CL.II i prostym z pojedynczym sterem i statecznikiem poziomym. Do końca wojny wyprodukowano tylko 46 maszyn, po rozejmie – dalsze 62 sztuki. Produkcję licencyjną tego samolotu rozpoczęła po wojnie Norwegia, budując 14 sztuk pod nazwą Kjeller FF7 Hauk.

Służba w lotnictwie polskim[edytuj | edytuj kod]

W połowie maja 1919 roku jeden egzemplarz samolotu został „przemycony” z Prus Wschodnich do Polski. Dotarł lotem do Ciechanowa, gdzie dokonano odbioru technicznego. Był to egzemplarz z późniejszych serii produkcyjnych, wyposażony w silnik Mercedes D.III o mocy 160 KM. Samolot był wyposażony do standardu wielozadaniowego – posiadał 2 stałe karabiny maszynowe pilota, radiostację i stały aparat fotograficzny zamontowany w luku bombowym. Samolot został skierowany na przegląd do Centralnych Zakładów Lotniczych, podczas którego wymieniono w nim silnik na inny egzemplarz oraz zdemontowano radiostację i karabiny maszynowe pilota. Maszyna została skierowana do eksploatacji w Oficerskiej Szkole Obserwatorów Lotniczych. W marcu 1920 roku, w związku z potrzebami jednostek frontowych, samolot został przydzielony 9. eskadrze wywiadowczej. Podczas próbnego lotu 1 kwietnia 1920 roku, na lotnisku mokotowskim, samolot został uszkodzony i skierowany do CWL na naprawę oraz montaż uzbrojenia. Prace zostały zakończone 10 września i został przydzielony 12. eskadrze wywiadowczej, gdzie wykonał ok. 50 lotów bojowych, głównie wywiadowczych. Intensywne użytkowanie wykazało szereg wad konstrukcji, niemożliwych do usunięcia w warunkach polowych. 12 października samolot zdjęto ze stanu 12. ew i przesłano do Stacji Lotniczej Ławica. Tam został poddany ocenie, uznany za nieprzydatny do dalsze służby i skasowany^[1].

Opis konstrukcji[edytuj | edytuj kod]

Był to dwumiejscowy dwupłat konstrukcji drewnianej. Kadłub skorupowy pokryty sklejką formowaną na gorąco, aluminiowa osłona silnika. Chłodnica czołowa. Skrzydła dwudźwigarowe, połączone słupkami, pokryte płótnem. Lotki skompensowane, na górnym płacie. Uzbrojenie: 2 stałe zsynchronizowane karabiny maszynowe Spandau lMG 08/15 7,92 mm umieszczone na grzbiecie kadłuba z zapasem 500 naboi na k.m. oraz jeden ruchomy km Parabellum 7,92 mm na obrotnicy.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Andrzej Morgała: Samolot zawiedzionych nadziei. „Lotnictwo z szachownicą”. 5/2005, s. 39-44, 2005. Wrocław: Wydawnictwo Sanko. ISSN 1643-5702. OCLC 69537539.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Krzysztof Chołoniewski, Wiesław Bączkowski: Samoloty wojskowe obcych konstrukcji 1918-1939 - Tomik 2. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1987. ISBN 83-206-0566-0.
Tomasz Goworek: Samoloty myśliwskie pierwszej wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1988. ISBN 83-206-0689-6.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Sylwetka samolotu Hannover CL.V w serwisie «Уголок неба». airwar.ru. [dostęp 2023-06-26]. (ros.).

[1] Andrzej Morgała: Samolot zawiedzionych nadziei. „Lotnictwo z szachownicą”. 5/2005, s. 39-44, 2005. Wrocław: Wydawnictwo Sanko. ISSN 1643-5702. OCLC 69537539.

[:1-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[1]

[A]

Samoloty myśliwskie	AEG D.I Albatros D.I Albatros D.II Albatros D.III Albatros D.V Albatros W.4 Fokker D.I Fokker D.II Fokker D.III Fokker D.IV Fokker D.V Fokker D.VI Fokker D.VII Fokker D.VIII (E.V) Fokker Dr.I Fokker E.I Fokker E.II Fokker E.III Fokker E.IV Halberstadt D.II Junkers D.I LFG Roland D.I LFG Roland D.II LFG Roland D.VI Pfalz D.III Pfalz D.VIII Pfalz D.XII Pfalz D.XV Pfalz Dr.I Pfalz E.I Siemens-Schuckert D.III Siemens-Schuckert D.IV Siemens-Schuckert E.I
Samoloty bombowe	AEG G.II AEG G.IV Gotha G.I Gotha G.IV Gotha G.V Gotha G.VI Friedrichshafen G.III S.S.W. R.III Staaken R.VI Staaken R.XIV
Wodnosamoloty i łodzie latające	Albatros W.4 Albatros W.5 Friedrichshafen FF.33 Friedrichshafen FF.49 Gotha WD.1 Gotha WD.2 Hansa-Brandenburg W.12 Hansa-Brandenburg W.29 Junkers J 11 Lübeck-Travemünde F4
Samoloty rozpoznawcze i lekkie bombowe	AEG C.I AEG C.II AEG C.III AEG C.IV AEG C.V AEG C.VI AEG C.VII AEG C.VIII AEG C.VIII Dr Ago C.I Ago C.IV Albatros C.I Albatros C.III Albatros C.V Albatros C.VII Albatros C.X Albatros C.XII Albatros C.XV Aviatik C.I Aviatik C.III DFW C.V Halberstadt C.V LFG Roland C.II LVG C.II LVG C.V LVG C.VI Rumpler C.I Rumpler C.IV Rumpler C.VII
Samoloty wielozadaniowe	Aviatik B.I Halberstadt CL.II Halberstadt CL.IV Hannover CL.II Hannover CL.V Junkers CL.I
Samoloty szturmowe	AEG J.I Albatros J.I Junkers J.I
Nieuzbrojone samoloty szkolne i rozpoznawcze	AEG B.I AEG B.II AEG B.III Albatros B.I Albatros B.II Aviatik B.II Fokker A.I Hansa-Brandenburg B.I Kondor B.I LVG B.I, B.II, B.III Rumpler C.VIII Rumpler Taube
Konstrukcje prototypowe	AEG DJ.I AEG Dr.I AEG G.I AEG PE Albatros D.IV Albatros D.VI Albatros D.VII Albatros D.IX Albatros D.X Albatros D.XI Albatros D.XII Albatros Dr.I Albatros Dr.II Albatros W.3 Albatros W.8 DFW Floh Halberstadt C.III Hansa-Brandenburg W.11 Hansa-Brandenburg W.16 Junkers J 1 Junkers J 2 Junkers J 7 Junkers J 8 Kondor D 1 Kondor D 2 Kondor D 6 Kondor D 7 Kondor W 1 LFG Roland Stralsund V 19 Pfalz D.VI Schütte-Lanz C.I
Inne	System oznaczeń niemieckich samolotów z okresu I wojny światowej

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43