Albatros C.V

Albatros C.V
	Dane podstawowe
Państwo	Cesarstwo Niemieckie
Producent	Albatros
Konstruktor	Robert Thelen,; R. Schubert
Typ	samolot rozpoznawczy, bombowy
Konstrukcja	dwupłat, konstrukcja mieszana, przeważnie drewniana, podwozie stałe
Załoga	2 osoby
	Historia
Data oblotu	1916
Lata produkcji	1916–1917
Liczba egz.	424
	Dane techniczne
Napęd	1 silnik rzędowy Mercedes D.IV
Moc	166 kW (220 KM)
	Wymiary
Rozpiętość	12,6 m
Długość	8,9 m
Wysokość	3,45 m
Powierzchnia nośna	43,4 m²
	Masa
Własna	1069 kg
Startowa	1585 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	170 km/h
Prędkość przelotowa	136 km/h
Prędkość wznoszenia	125 m/min
Pułap	5180 m
Pułap praktyczny	4800 m
Zasięg	400 km
Długotrwałość lotu	3,5 h
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	1 stały zsynchronizowany karabin maszynowy Spandau wz. 08/15 kal. 7,92 mm i 1 ruchomy karabin maszynowy Parabellum wz. 14 kal. 7,92 mm obserwatora, 180 kg bomb
	Użytkownicy
	Cesarstwo Niemieckie, Polska
	Multimedia w Wikimedia Commons

Albatros C.V – niemiecki dwupłatowy samolot rozpoznawczy i bombowy z okresu I wojny światowej zbudowany w wytwórni Albatros-Werke GmbH w Berlinie.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Zakłady Mercedes pod koniec 1915 roku opracowały nowy silnik D IV o mocy 220 KM (166 kW). Wzbudził on zainteresowanie w niemieckiej wytwórni Albatros-Werke GmbH, która postanowiła zastosować go w samolocie będącym następcą udanego samolotu Albatros C.III^[2].

W 1916 roku inżynierowie Robert Thelen i R. Schubert przystąpili do prac nad nowym projektem oznaczonym jako Albatros L.14. Samolot opracowano z maksymalnym wykorzystaniem elementów konstrukcji poprzednika. Wykorzystano kadłub, podwozie oraz część ogonową. Przeprojektowaniu uległy skrzydła, w których ujednolicono cięciwę, oraz kabina załogi. Opracowany prototyp, noszący firmowe oznaczenie C.V/16, stał się pierwowzorem egzemplarzy seryjnych. Charakterystyczne dla tej konstrukcji było zastosowanie wysokiego podwozia oraz stateczników o owalnym obrysie. Konstruktorom udało się dopracować aerodynamicznie kształt kadłuba poprzez zastosowanie reduktora śmigła i zabudowę silnika całkowicie w kadłubie oraz zastosowanie dopasowanego kołpaka kryjącego piastę śmigła^[3]. Przód kadłuba zaprojektowano tak aby umożliwić łatwy dostęp do silnika w cel wykonania napraw lub jego wymiany^[4]. Samolot został przedstawiony wojskowej komisji technicznej, która zatwierdziła go do użytku w jednostkach Luftstreitkräfte^[1].

Nowy samolot zaczęto wprowadzać do jednostek wojskowych w drugiej połowie 1916 roku. Szybko okazało się, że nie spełnił pokładanych w nim nadziei. Był konstrukcją o niskiej manewrowości i stateczności, miał dużą prędkość przeciągnięcia i skłonność do wpadania w korkociąg. Ponadto samolot miał problemy z silnikiem, w którym zawodziło chłodzenie^[1].

Konstruktorzy przystąpili do prac nad nową wersją samolotu, oznaczoną wstępnie jako C.V/17. Przekonstruowano dolny płat oraz lotki i przeniesiono chłodnicę silnika na górną powierzchnię centropłata, co znacznie zmniejszyło opór aerodynamiczny^[5]. Ster kierunku otrzymał rogowe wyważenie^[2]. Zmiany poprawiły właściwości lotne, ale nie zmieniony silnik nadal zawodził, dochodziło do uszkodzeń wału korbowego^[6]. Spowodowało to szybkie zaprzestanie produkcji i wycofywanie samolotu z eksploatacji pod koniec 1917 roku^[1].

Użycie w lotnictwie polskim[edytuj | edytuj kod]

Do polskich jednostek trafiły co najmniej trzy egzemplarze tego samolotu. Były użytkowane w 1. i 2. eskadrze wywiadowczej podczas działań bojowych w wojnie polsko bolszewickiej^[3]. Po zakończeniu działań wojennych, na wniosek Komitetu Propagandy Medycyny Lotniczej, trzy egzemplarze samolotu Albatros C.V zostały przebudowane na samoloty sanitarne. Weszły w skład jednostki sanitarnej stworzonej w strukturze 3. pułku lotniczego w Poznaniu. Wycofano je z użycia po wprowadzeniu nowocześniejszych konstrukcji, takich jak Hanriot H.28S^[7].

Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]

Dwumiejscowy dwupłat o konstrukcji drewnianej.

Kadłub o przekroju owalnym, konstrukcji podłużnicowej z odkrytą kabiną załogi. Kabina pilota wyposażona w wolant i pedały, miejsce strzelca (oddzielone od pilota) wyposażone w obrotnicę karabinu maszynowego. Kryty w przedniej części blachą, dalej sklejką. Statecznik pionowy stanowił integralną część kadłuba. Statecznik poziomy wolnonośny, dwudzielny.

Płat dolny, o obrysie prostokątnym zaokrąglonym na końcu, zamocowany do kadłuba. Płat górny o obrysie prostokątnym, połączony z kadłubem piramidką. Komora płatów usztywniona słupkami i naciągami krzyżowymi z drutu. Lotki o napędzie linkowym, umieszczone wyłącznie na górnym płacie.

Podwozie klasyczne, trójpunktowe z płozą ogonową.

Napęd - silnik rzędowy Mercedes D IV o mocy 220 KM (166 kW), chłodzony wodą. Napędzał stałe, drewniane dwułopatowe śmigło ciągnące.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d Albatros C.V. Уголок неба. [dostęp 2020-02-19]. (ros.).
↑ ^a ^b Samoloty. Encyklopedia lotnictwa 1998 ↓, s. 278.
↑ ^a ^b Chołoniewski i Bączkowski 1987 ↓, s. 13.
↑ Gray, Thetford 1962 ↓, s. 27.
↑ Gray, Thetford 1962 ↓, s. 28.
↑ Gray, Thetford 1962 ↓, s. 29.
↑ Skrzydlata Polska 1971 ↓, s. 19.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Krzysztof Chołoniewski, Wiesław Bączkowski: Samoloty wojskowe obcych konstrukcji 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1987, seria: Barwa w lotnictwie polskim. Tomik 1. ISBN 83-206-0566-0. OCLC 830086221.
Peter Gray, Owen Thetford: German aircraft of the First World War. Garden City, New York: Doubleday & Company, Inc., 1962. OCLC 896616182.
Albatros C.V, [w:] Samoloty. Encyklopedia lotnictwa, t. 10, Warszawa: De Agostini Polska, 1998, ISBN 978-83-87292-98-0, OCLC 830786542 .
Ryszard Kaczkowski: Albatros C-V. „Skrzydlata Polska”. 11/1971, 14 marca 1971. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.

[ug-1] Albatros C.V. Уголок неба. [dostęp 2020-02-19]. (ros.).

[CITEREFSamoloty._Encyklopedia_lotnictwa1998278-2] Samoloty. Encyklopedia lotnictwa 1998 ↓, s. 278.

[CITEREFChołoniewskiBączkowski198713-3] Chołoniewski i Bączkowski 1987 ↓, s. 13.

[CITEREFGray,_Thetford196227-4] Gray, Thetford 1962 ↓, s. 27.

[CITEREFGray,_Thetford196228-5] Gray, Thetford 1962 ↓, s. 28.

[CITEREFGray,_Thetford196229-6] Gray, Thetford 1962 ↓, s. 29.

[CITEREFSkrzydlata_Polska197119-7] Skrzydlata Polska 1971 ↓, s. 19.

[:1-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[A]

Samoloty myśliwskie	AEG D.I Albatros D.I Albatros D.II Albatros D.III Albatros D.V Albatros W.4 Fokker D.I Fokker D.II Fokker D.III Fokker D.IV Fokker D.V Fokker D.VI Fokker D.VII Fokker D.VIII (E.V) Fokker Dr.I Fokker E.I Fokker E.II Fokker E.III Fokker E.IV Halberstadt D.II Junkers D.I LFG Roland D.II LFG Roland D.VI Pfalz D.III Pfalz D.VIII Pfalz D.XII Pfalz D.XV Pfalz Dr.I Pfalz E.I Siemens-Schuckert D.III Siemens-Schuckert D.IV Siemens-Schuckert E.I
Samoloty bombowe	AEG G.II AEG G.IV Gotha G.I Gotha G.IV Gotha G.V Gotha G.VI Friedrichshafen G.III S.S.W. R.III Staaken R.VI Staaken R.XIV
Wodnosamoloty i łodzie latające	Albatros W.4 Albatros W.5 Friedrichshafen FF.33 Friedrichshafen FF.49 Gotha WD.1 Gotha WD.2 Hansa-Brandenburg W.12 Hansa-Brandenburg W.29 Junkers J 11 Lübeck-Travemünde F4
Samoloty rozpoznawcze i lekkie bombowe	AEG C.I AEG C.II AEG C.III AEG C.IV AEG C.V AEG C.VI AEG C.VII AEG C.VIII AEG C.VIII Dr Ago C.I Ago C.IV Albatros C.I Albatros C.III Albatros C.V Albatros C.VII Albatros C.X Albatros C.XII Albatros C.XV Aviatik C.I Aviatik C.III DFW C.V Halberstadt C.V LFG Roland C.II LVG C.II LVG C.V LVG C.VI Rumpler C.I Rumpler C.IV Rumpler C.VII
Samoloty wielozadaniowe	Aviatik B.I Halberstadt CL.II Halberstadt CL.IV Hannover CL.II Hannover CL.V Junkers CL.I
Samoloty szturmowe	AEG J.I Albatros J.I Junkers J.I
Nieuzbrojone samoloty szkolne i rozpoznawcze	AEG B.I AEG B.II AEG B.III Albatros B.I Albatros B.II Aviatik B.II Fokker A.I Hansa-Brandenburg B.I Kondor B.I LVG B.I, B.II, B.III Rumpler C.VIII Rumpler Taube
Konstrukcje prototypowe	AEG DJ.I AEG Dr.I AEG G.I AEG PE Albatros D.IV Albatros D.VI Albatros D.VII Albatros D.IX Albatros D.X Albatros D.XI Albatros D.XII Albatros Dr.I Albatros Dr.II Albatros W.3 Albatros W.8 DFW Floh Halberstadt C.III Hansa-Brandenburg W.11 Hansa-Brandenburg W.16 Junkers J 1 Junkers J 2 Junkers J 7 Junkers J 8 Kondor D 1 Kondor D 2 Kondor D 6 Kondor D 7 Kondor W 1 LFG Roland Stralsund V 19 Pfalz D.VI Schütte-Lanz C.I
Inne	System oznaczeń niemieckich samolotów z okresu I wojny światowej

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43

p • d • e Niemieckie samoloty kategorii C według daty pojawienia się na froncie
	1914						1915												1916												1917												1918
	VII	VIII	IX	X	XI	XII	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII
AEG												C.I (C.II, C.III)																C.IV (C.V, C.VI, C.VII)
AGO										C.I (C.II, C.III)																				C.IV
Albatros										C.I								C.III (C.IV)							C.V, C.VI		C.VII (C.VIII, C.IX)							C.X		C.XII (C.XV)
Aviatik										C.I									~ C.II				~ C.III										~ C.IV ? VI
DFW																		C.I, C.II										C.V
Halberstadt																																	~ C.I				CL.II (C.III)											CL.IV , C.V
Hannover																					~ C.I												C.II					CL.II							CL.III
LFG (Roland)																	~ C.I				C.II
LVG											C.I	C.II											~ C.IV															C.V										C.VI
Rumpler																		C.I												C.III		C.IV						~ C.VII				~ C.VIII
"~" oznacza przybliżoną datę wejścia do służby, z dokładnością do kilku miesięcy. "(C...)" w nawiasie oznacza modele nieseryjne lub używane jednostkowo w kolejności oznaczeń, bez zachowania chronologii (część pominięto) - kursywą bez nawiasu oznaczono modele budowane na licencji