Porchowa

Porchowa
Порохова
Państwo	Ukraina
Obwód	tarnopolski
Rejon	czortkowski
Powierzchnia	3.610 km²
Populacja ; • liczba ludności; • gęstość	; 1167; 323.27 os./km²
Nr kierunkowy	+380 3544
Kod pocztowy	48462
	Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego Porchowa
	Położenie na mapie Ukrainy Porchowa
	48°57′47″N 25°15′37″E/48,963056 25,260278

Porchowa (ukr. Порохова) – wieś na Ukrainie w rejonie czortkowskim^[1] obwodu tarnopolskiego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze wzmianki o miejscowości z 1452 i 1456 r^[2]. Lokowanie miasta Porchowej przez Buczackich herbu Abdank w ziemi halickiej zalicza się do nieudanych^[3]. Przez pewien czas właścicielami dóbr ziemskich we wsi byli hrabia Baworowscy^[4].

W II Rzeczypospolitej miejscowość stanowiła początkowo samodzielną gminę jednostkową. 1 sierpnia 1934 roku w ramach reformy na podstawie ustawy scaleniowej została włączona do zbiorowej gminy wiejskiej Zubrzec w powiecie buczackim, w województwie tarnopolskim.

W 1931 r. wieś liczyła 3536 mieszkańców, wśród których przeważali Polacy. Pozostali to Ukraińcy i Żydzi. W 1945 r. nacjonaliści ukraińscy z OUN – UPA zamordowali tu 6 Polaków^[5].

Od 1990 wieś jest siedzibą rady wiejskiej^[6].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

kościół parafialny pw. Najświętszej Panny Marii Królowej Korony Polskiej – pierwsza świątynia, wzniesiona przez właściciela ziemskiego Artura Zarembę-Cieleckiego w 1893 r., była drewniana. Powstała tu ekspozytura parafialna w 1907 r., a następnie samodzielna parafia w 1925 r. Według projektu architekta lwowskiego Bronisława Wiktora wzniesiono w latach 1925–1929 kościół murowany, a drewniany rozebrano. Kościół zamknięto i zamieniono ma magazyn w 1945 r., zwrócono katolikom w 1993 r., odnowiono i na nowo konsekrowano w 1995 r^[2].
pałacyk murowany, wybudowany w połowie XIX w. przez Alfreda Cieleckiego^[7]. Dziedzicem majątku Porchowa był Artur Cielecki-Zaremba.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Про утворення та ліквідацію районів [online], Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2023-03-14] (ukr.).
↑ ^a ^b PORCHOWA. Kościół pw. Matki Bożej Królowej (1925 – 1929). Tarnopolski obw., Czortkowski r-n (Buczacki r-n) | Kościoły i kaplice Ukrainy [online], rkc.in.ua [dostęp 2023-04-19] .
↑ A. Janeczek. Miasta prywatne na Rusi Koronnej do końca XV wieku. „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, T. LXXVII, specjalny, s. 160, 2016.
↑ Grzegorz Rąkowski: Przewodnik krajoznawczo – historyczny po Ukrainie zachodniej. Cz. II: Podole. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, s. 60–61. ISBN 83-89188-46-5. [dostęp 2017-08-22].
↑ HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 168, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487 .
↑ Облікова картка, Порохівська сільська рада, Тернопільська область, Бучацький район (ukr.).
↑ RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 7: Województwo ruskie, Ziemia Halicka i Lwowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1995, s. 154, ISBN 83-04-04229-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Porchowa. [W:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. VIII. Warszawa, 1880–1902, s. 815.
Rafał Quirini-Popławski: Kościół parafialny pw. Najświętszej Panny Marii Królowej Korony Polskiej w Porchowej. [W:] Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Cz. I: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. T. 18. Kraków: «Antykwa», drukarnia «Skleniarz» 2010, 368 s., 508 il, s. 175–184. ISBN 978-83-89273-79-6.
Parchowa villa. [W:] Akta grodzkie i ziemskie. T. XII. Lwów, 1888, s. 243, 498 etc. (łac.)

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Porchowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 815 .
Porchowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 496 .
Porchowa na stronie Rady Najwyższej Ukrainy (ukr.)

[1] Про утворення та ліквідацію районів [online], Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2023-03-14] (ukr.).

[rkc-2] PORCHOWA. Kościół pw. Matki Bożej Królowej (1925 – 1929). Tarnopolski obw., Czortkowski r-n (Buczacki r-n) | Kościoły i kaplice Ukrainy [online], rkc.in.ua [dostęp 2023-04-19] .

[3] A. Janeczek. Miasta prywatne na Rusi Koronnej do końca XV wieku. „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, T. LXXVII, specjalny, s. 160, 2016.

[Rakowski-4] Grzegorz Rąkowski: Przewodnik krajoznawczo – historyczny po Ukrainie zachodniej. Cz. II: Podole. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, s. 60–61. ISBN 83-89188-46-5. [dostęp 2017-08-22].

[5] HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 168, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487 .

[6] Облікова картка, Порохівська сільська рада, Тернопільська область, Бучацький район (ukr.).

[Aftanazy-7] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 7: Województwo ruskie, Ziemia Halicka i Lwowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1995, s. 154, ISBN 83-04-04229-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]