Bir sonraki Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
‹ 2023 • • TBD › | |||||||||||
Bir sonraki Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi | |||||||||||
En geç 7 Mayıs 2028 | |||||||||||
Harita | |||||||||||
Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanı | |||||||||||
Bir sonraki Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi, 13. Türkiye cumhurbaşkanını belirlemek için en geç 7 Mayıs 2028 tarihinde yapılacak seçimdir. İlk turu, bir sonraki Türkiye genel seçimleri ile aynı gün yapılacaktır.
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
2017 referandumu ve cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir önceki Türkiye genel seçimleri ve cumhurbaşkanlığı seçimi, 24 Haziran 2018'de gerçekleştirildi. Bu yeni sistemin kabul edildiği 2017 anayasa değişiklik referandumu, hazırlık aşamasında ve kampanya sırasında siyaset, basın ve halk tarafından tartışıldı. 2017 referandumunda anayasa değişikliklerinin seçmenler tarafından az farkla onaylanması ve YSK tarafından mühürsüz oyların geçerli sayılmasının ardından referandum sonucu da tartışıldı.[1] Anayasa değişikliğinin kabul edilmesiyle genel seçimlerin artık cumhurbaşkanlığı seçimleri ile aynı gün yapılmasına karar verildi. Başbakanlık makamı kaldırıldı. 2014'ten beri görevde olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2018'deki seçimde cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin ilk cumhurbaşkanı seçildi.
2023 seçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir önceki Türkiye genel seçimleri 14 Mayıs 2023'de, cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turu ise 28 Mayıs 2023'de gerçekleştirildi. 2014'ten beri görevde olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2023'teki seçimde yeniden cumhurbaşkanı seçildi. Genel seçimleri %35,62 oy alan Adalet ve Kalkınma Partisi meclisteki 600 sandalyenin 268'ini kazanarak birinci sırada yer aldı.
4 Haziran 2023 tarihinde Recep Tayyip Erdoğan tarafından Türkiye'nin 2. cumhurbaşkanlığı kabinesi açıklandı. 67. Türkiye Hükûmeti'nde yer alan cumhurbaşkanlığı yardımcısı ve 17 bakanlığın 15'i değişerek yeni isimler göreve başladı.[2] 17 bakandan 16'sı erkek olurken kabinenin tek kadın bakanı Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı olan Mahinur Özdemir Göktaş'tı. Kabineden bir önceki hükümetten devam eden 2 bakan ise Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile Sağlık Bakanı Fahrettin Koca oldu. Kabinede cumhurbaşkanı yardımcısı olarak Cevdet Yılmaz, Adalet Bakanı olarak Yılmaz Tunç, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı olarak Vedat Işıkhan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı olarak Mehmet Özhaseki, Dışişleri Bakanı olarak Hakan Fidan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı olarak Alparslan Bayraktar, Gençlik ve Spor Bakanı olarak Osman Aşkın Bak, Hazine ve Maliye Bakanı olarak Mehmet Şimşek, İçişleri Bakanı olarak Ali Yerlikaya, Millî Eğitim Bakanı olarak Yusuf Tekin, Millî Savunma Bakanı olarak Yaşar Güler, Sanayi ve Teknoloji Bakanı olarak Mehmet Fatih Kacır, Tarım ve Orman Bakanı olarak İbrahim Yumaklı, Ticaret Bakanı olarak Ömer Bolat ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanı olarak Abdulkadir Uraloğlu yer aldı.
2024 yerel seçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Seçim sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Türkiye Büyük Millet Meclisi ve cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır. Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye tam sayısının beşte üç çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu halde Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır. Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır. Cumhurbaşkanının ikinci döneminde meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir. Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verilen meclisin ve cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni meclisin ve cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar devam eder. Bu şekilde seçilen meclis ve cumhurbaşkanının görev süreleri de beş yıldır.[3]
2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumunda kabul edilen değişikliklere göre cumhurbaşkanı adayının seçilebilmek için geçerli oyların salt çoğunluğunu alması (en az yüzde 50 oran + 1 oy) gerekmektedir. Hiçbir aday salt çoğunluğu sağlayamazsa ilk turda en çok oy alan iki aday arasında ikinci tur yapılır ve ardından salt çoğunluğu alan aday seçilir.[4]
2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumunda kabul edilen Anayasa'nın 101. Maddesi'ne göre cumhurbaşkanı, en fazla iki defa olmak üzere 5 yıllık görev süresi için doğrudan halk tarafından seçilir. Ancak 2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumunda kabul edilen Anayasa'nın 116. Maddesi'ne göre cumhurbaşkanının ikinci döneminde, TBMM üye tam sayısının beşte üç çoğunluğu (en az 360 vekil) kararıyla seçimler yenilenirse cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir. Cumhurbaşkanı seçimleri kendi yetkisiyle yenilerse 3. kez aday olamaz.[5]
Anayasa'nın 101. Maddesi'ne göre, bir adayın cumhurbaşkanlığı seçimine katılabilmesi için, en son parlamento seçimlerinde tek başına veya birlikte geçerli oyların yüzde 5'ini almış siyasi partiler ya da mecliste grubu bulunan siyasi partiler tarafından aday gösterilmesi gerekmektedir. Ayrıca, ilçe seçim kurullarında en az 100.000 seçmenin imzasını toplayabilen kişiler de aday olabilir.[6][7]
Adaylık süreci[değiştir | kaynağı değiştir]
Olası adaylar ve spekülasyonlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Muharrem İnce, Memleket Partisi genel başkanı ve 2023 cumhurbaşkanlığı seçiminde Memleket Partisinin cumhurbaşkanı adayı.[a][8]
- Ali Babacan, eski Türkiye dışişleri, ekonomi bakanı ve DEVA Partisi lideri.[9]
- Ekrem İmamoğlu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı.[10][11][12][13] (spekülasyon yapıldı)
- Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye cumhurbaşkanı.[14][15][16] (spekülasyon yapıldı)
Adaylığını ilan edenler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Sinan Oğan, Türkiye Büyük Millet Meclisi 24. dönem Iğdır milletvekili ve 2023 cumhurbaşkanlığı seçiminde ATA İttifakının cumhurbaşkanı adayı.[17]
- Ahmet Davutoğlu, 26. Türkiye Başbakanı ve Gelecek Partisi genel başkanı.[18]
- Fatih Erbakan, Yeniden Refah Partisi genel başkanı.[19]
Anketler[değiştir | kaynağı değiştir]
Not listesi[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Katıldığı bir programda aday olmak istediğini söylemiştir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "'Mühürsüz oy' tartışmalarının hukuki boyutu ne?". BBC Türkçe. 17 Nisan 2017. 19 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
- ^ "Erdoğan yeni kabineyi açıkladı: Mehmet Şimşek Hazine ve Maliye, Hakan Fidan Dışişleri, Ali Yerlikaya İçişleri Bakanı oldu". BBC Türkçe. 3 Haziran 2023. 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". www5.tbmm.gov.tr. 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2023.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;medyascope
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "82 Anayasası'nda yapılan değişiklikler". Cumhuriyet. 30 Mart 2010. 12 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
- ^ "Seçim 2018: Cumhurbaşkanı adayları kimler oldu?". BBC Türkçe. 7 Mayıs 2018. 21 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
- ^ "Siyasi partilerin cumhurbaşkanı aday başvurusunda yarın son gün". TRT Haber. 4 Mayıs 2018. 4 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021.
- ^ "TV 100 ekranlarında Erdoğan Aktaş'ın Canlı Yayın Konuğuyum". Muharrem İnce Youtube. 7 Eylül 2023.
- ^ "BABACAN: HER SİYASİ PARTİNİN GENEL BAŞKANI DOĞAL ADAY". ankahaber.net. 17 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2024.
- ^ "Ekrem İmamoğlu hedefini açıkladı: Cumhurbaşkanlığına bir kez daha göz kırptı". Ensonhaber. 8 Ekim 2023. 17 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2024.
- ^ Duvar, Gazete (22 Ağustos 2023). "Tuğçe Erçetin: 'Ekrem İmamoğlu 2028 formülünü işletebilirse Erdoğan'ı üçüncü kez yenebilir'". https://www.gazeteduvar.com.tr/tugce-ercetin-ekrem-imamoglu-2028-formulunu-isletebilirse-erdogani-ucuncu-kez-yenebilir-haber-1633641. 17 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2024.
|çalışma=
dış bağlantı (yardım) - ^ SELVİ, Abdulkadir (15 Ağustos 2023). "İşte İmamoğlu'nun 2028 stratejisi". www.hurriyet.com.tr. 17 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2024.
- ^ "Kulis: 'İmamoğlu bu seçimde İBB, 2028'de cumhurbaşkanlığını hedefliyor'". Artı Gerçek. 14 Ağustos 2023. 17 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2024.
- ^ "AK Parti'den 6'lı Masa'ya yanıt: Erdoğan 2028'de aday olmak isterse o zaman Meclis kararına ihtiyaç var". Independent Türkçe. 26 Ocak 2023. 17 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2024.
- ^ "Bozdağ: Parlamento 2028'de seçimleri yenileme kararını alırsa Cumhurbaşkanı'mız 2028'de de aday olma hakkını elde edecektir". Independent Türkçe. 3 Şubat 2023. 5 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2024.
- ^ "Süresiz başkanlık! Cumhur İttifakı, Erdoğan'ı 2028'de yeniden aday yapmanın yolunu arıyor". www.cumhuriyet.com.tr. 30 Eylül 2023. 17 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2024.
- ^ "Sinan Oğan'dan 2028 kararı: Şimdiden ilan ediyorum, adayım". TGRT Haber. 6 Haziran 2023. 8 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2023.
- ^ "Davutoğlu: İlk genel seçimde cumhurbaşkanı adayı olacağım". 10 Aralık 2020. 10 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ "Yeniden Refah Partisi lideri Fatih Erbakan adaylığını açıkladı!". www.cumhuriyet.com.tr. 13 Eylül 2023. 15 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2024.