Województwo wołyńskie (I Rzeczpospolita)

Województwo wołyńskie
Palatinatus Volhynensis
	1566–1795
	Herb
	Sentencja: Cum Deo et pro Deo
Państwo	I Rzeczpospolita
Prowincja	małopolska
Data powstania	1566
Siedziba wojewody i sejmiku	Łuck
Wojewoda	zobacz: wojewodowie wołyńscy
Popis	na płaszczyznach Łuska
Powierzchnia	38 324 km²
Populacja (1790); • liczba ludności	; 805 170
Podział administracyjny
Liczba powiatów	3
Liczba reprezentantów
Liczba senatorów	3
	Położenie na mapie Rzeczypospolitej;

Województwo wołyńskie – województwo Wielkiego Księstwa Litewskiego, później Korony I Rzeczypospolitej, część prowincji małopolskiej. Utworzone w 1566, na sejmie w Lublinie w roku 1569 przyłączone do Korony^[4]. Istniało do III Rozbioru Polski w 1795 r. Herbem województwa był biały krzyż w czerwonym polu z tarczą sercową z białym orłem. Senatorów większych było w województwie wołyńskim trzech: biskup łucki, wojewoda i kasztelan wołyńscy. Województwo dzieliło się na trzy powiaty: łucki, włodzimierski i krzemieniecki. Każdy z tych powiatów miał swoje starostwo grodowe w mieście powiatowym. Sejmikowało zaś województwo w Łucku, obierając z każdego powiatu po dwóch posłów sejmowych i jednym deputacie.

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

Powiaty województwa wołyńskiego^[5]
Powiat	Powierzchnia w mil²	Powierzchnia w km²
powiat łucki	374,30	20609,10
powiat włodzimierski	122,65	4212,00
powiat krzemieniecki	245,23	13502,70
Razem (województwo) Σ	742,18	38323,80

Wojewodowie[edytuj | edytuj kod]

Prowincja małopolska Korony Polskiej (na czerwono) z zaznaczonym terenem województwa wołyńskiego, 1635

Osobny artykuł: Wojewodowie wołyńscy.

Janusz Ostrogski (od 1558)
Aleksander Czartoryski (od 1566)
Aleksander Ostrogski (od 1593)
Adam Aleksander Sanguszko (1630–1653)
Mikołaj Jerzy Czartoryski (od 1657)
Michał Jerzy Czartoryski (od 1661)
Mikołaj Hieronim Sieniawski (od 1679)
Jan Stanisław Jabłonowski (1693–1697)
Jan Franciszek Stadnicki (do 1713)
Atanazy Walenty Miączyński (25 sierpnia 1713–1723)
Stanisław Ledóchowski (26 marca 1724–1726)
Michał Potocki (od 1726)
Seweryn Józef Rzewuski (do 1754)^[6]
Franciszek Salezy Potocki (1755)
Józef Kanty Ossoliński (1757–1775)

Miasta[edytuj | edytuj kod]

Miasta królewskie^[7]^[8]:

Prywatne miasta szlacheckie^[8]^[9]:

Prywatne miasta duchowne^[11]:

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Województwo wołyńskie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 920 .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Z. Zychyliński „Złota księga szlachty polskiej” T. XIII, s. 210 Miączyńscy herbu Suchekomnaty

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Stefan Krzysztof Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993, s. 215.
↑ Antoni Sozański, Wykład politycznej geografii, rządu i administracyi dawnej Polski przy końcu istnienia całego państwa (1648–1772), Kraków 1889, s. 5.
↑ Tabela: Summaryusz Generalny wszelkich dochodów Rzeczypospolitey tak w Koronie iako i w Litwie z kalkulacyą mil kwadratowych, tak со do dymów, podatków, iako i ludzi, w: Dziennik rządowo-ekonomiczno handlowy. Zaymuiący różne Wiadomości, Rządowe, Handlowe, Ekonomiczne, Fabryczne, Kontraktowe na Dobra, Summy, i Produkta. Zajmujący 3 miesiące kwiecień may czerwiec 1790. R.5. T. II. Warszawa 1790.
↑ Volumina Legum T. II s.
↑ Aleksander Jabłonowski: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. VIII: Ziemie ruskie. Wołyń i Podole. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1889, s. 12.
↑ Rzewuscy (01). [dostęp 2014-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-27)].
↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 12–14.
↑ ^a ^b Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 162–164.
↑ Zbigniew Anusik, Własność ziemska w województwie wołyńskim w 1570 roku, w: Przegląd Nauk Historycznych R. X, nr 1, (2011), s. 37, 42.
↑ Drohobuż, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 150 .
↑ Zbigniew Anusik, Własność ziemska w województwie wołyńskim w 1570 roku, w: Przegląd Nauk Historycznych R. X, nr 1, (2011), s. 33–34.

[1] Stefan Krzysztof Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993, s. 215.

[2] Antoni Sozański, Wykład politycznej geografii, rządu i administracyi dawnej Polski przy końcu istnienia całego państwa (1648–1772), Kraków 1889, s. 5.

[3] Tabela: Summaryusz Generalny wszelkich dochodów Rzeczypospolitey tak w Koronie iako i w Litwie z kalkulacyą mil kwadratowych, tak со do dymów, podatków, iako i ludzi, w: Dziennik rządowo-ekonomiczno handlowy. Zaymuiący różne Wiadomości, Rządowe, Handlowe, Ekonomiczne, Fabryczne, Kontraktowe na Dobra, Summy, i Produkta. Zajmujący 3 miesiące kwiecień may czerwiec 1790. R.5. T. II. Warszawa 1790.

[4] Volumina Legum T. II s.

[Pawiński-5] Aleksander Jabłonowski: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. VIII: Ziemie ruskie. Wołyń i Podole. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1889, s. 12.

[6] Rzewuscy (01). [dostęp 2014-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-27)].

[7] Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 12–14.

[sku-8] Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 162–164.

[9] Zbigniew Anusik, Własność ziemska w województwie wołyńskim w 1570 roku, w: Przegląd Nauk Historycznych R. X, nr 1, (2011), s. 37, 42.

[SGKP-10] Drohobuż, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 150 .

[11] Zbigniew Anusik, Własność ziemska w województwie wołyńskim w 1570 roku, w: Przegląd Nauk Historycznych R. X, nr 1, (2011), s. 33–34.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]