Linia kolejowa nr 337

Linia kolejowa nr 337
Lubań – Leśna
Mapa przebiegu linii kolejowej 337
Dane podstawowe
Zarządca

PKP PLK

Numer linii

337

Tabela SRJP

157c (do 1945)
251, 257 (po 1945)[1]

Długość

11,155[2] km

Rozstaw szyn

1435 mm

Sieć trakcyjna

brak

Prędkość maksymalna

40 (pas.)
40 (szynob.)
30 (tow.)[3] km/h

Historia
Rok otwarcia

1896

Rok włączenia do PKP

1945

Rok elektryfikacji

1928-1945

Rok zawieszenia ruchu

1994-2008

Multimedia w Wikimedia Commons

Linia kolejowa nr 337 Lubań Śląski – Leśna – jednotorowa, niezelektryfikowana linia miejscowego znaczenia[4] o długości 11,155 km[2][5]. Linia jest położona w województwie dolnośląskim, na obszarze powiatu lubańskiego, w Polsce. Przynależy ona do PKP PLK Zakładu Linii Kolejowych we Wrocławiu i Zakładu linii Kolejowych w Wałbrzychu[6].

Decyzję o budowie linii do Leśnej wzdłuż doliny Kwisy podjęto w 1888, a jej otwarcie nastąpiło 15 maja 1896. Linia ta miała przede wszystkim pobudzić rozwój gospodarczy i służyć do transportu wyrobów z okolicznych fabryk. W okresie 1928-1945 posiadała ona sieć trakcyjną. W 1991 zawieszono połączenia pasażerskie, a w 1994 towarowe. Po 14 latach, w 2008 roku, wyremontowano i ponownie uruchomiono linię. Obecnie pełni ona charakter linii towarowej, służąc głównie do przewozu bazaltu z okolicznych kopalni.

Przebieg linii[edytuj | edytuj kod]

Linia zaczyna się na stacji Lubań Śląski w km -0,284, gdzie łączy się z linią kolejową nr 274 na jej 178,085 kilometrze. Linia początkowo biegnie w kierunku południowym, gdzie na wysokości Księginek (południowa część Lubania) skręca w kierunku południowo-zachodnim, a na wysokości bocznicy szlakowej Lubań Księginki (km 1,562) w kierunku południowym. Na przejeździe kolejowo-drogowym przecina drogę wojewódzką nr 393 (km 1,452), a następnie dalej biegnie w kierunku południowym do przystanku Kościelniki Górne (km 8,081), od którego linia skręca na zachód. Po drodze przekracza kolejne 4 razy drogę wojewódzką nr 393 (km 4,224, 5,090, 7,096 i 8,051) oraz Kwisę. Przy granicy z miastem Leśna linia skręca w kierunku południowym i biegnie równolegle do Kwisy, a za przedostatnim przejazdem z drogą nr 393 (ul. Baworowo, km 9,645) równolegle do tejże ulicy. Za ostatnim przejazdem dociera do bocznicy szlakowej Leśna Zakład Kruszyw (km 10,315) i dalej do ostatniej na linii ładowni Leśna (km 10,831). Linia kończy się w km 10,871, a różnica wysokości między pierwszym i ostatnim posterunkiem ruchu wynosi 18 m[4][7][2][5].

Na całym odcinku linia biegnie według podziału fizycznogeograficznego Jerzego Kondrackiego przez Pogórze Izerskie, równolegle wzdłuż doliny rzeki Kwisy, a administracyjnie przez miasto Lubań, gminę wiejską Lubań oraz gminę Leśna[8][9].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Geneza[edytuj | edytuj kod]

Pod koniec XIX wieku główna sieć kolejowa Prus była już zasadniczo ukształtowana. Pruskie koleje państwowe korzystając wówczas z koniunktury państwa, jaka nastała po zwycięskiej dla Prus wojnie z Francją w 1871, intensywnie rozbudowywały swą sieć o liczne linie lokalne, które miały służyć aktywizacji gospodarczej uprzednio podupadłych regionów. Prowadzona działalność inwestycyjna miała szczególne znaczenie w podgórskich powiatach prowincji śląskiej: lubańskim, lwóweckim, złotoryjskim i bolkowskim. Obszar ten, niegdyś ożywiony gospodarczo, w latach 80. XIX wieku przechodził regres związany z odpływem ludności do dużych ośrodków przemysłowych, wynikający z upadku tradycyjnych rzemiosł i braku dogodnych szlaków komunikacyjnych[10].

Najczęściej zagęszczanie sieci kolejowej na Śląsku i w innych prowincjach niemieckich polegało na prowadzeniu od powstałej wcześniej linii głównej odgałęzienia do ośrodka pozbawionego obsługi koleją, które w miarę możliwości bywało stopniowo przedłużane aż do następnej linii głównej. Podobny rodowód posiada linia Lubań – Leśna, której powstanie poprzedziło wybudowanie pierwszej części Śląskiej Kolei Górskiej (Zgorzelec – Kłodzko Główne) na odcinku Zgorzelec – Rybnica wraz ze stacją Lubań Śląski i odgałęzieniem do Węglińca. Linie, wraz z lubańską stacją, będącą od początku węzłem kolejowym, oddano do użytku 20 sierpnia 1865. Przy trasowaniu magistrali uwzględniono potrzeby gospodarcze regionu słynącego dawniej z eksportu lnu i bawełny, który wskutek braku komunikacji utracił konkurencyjność na rynku zewnętrznym i podupadł[10].

Z czasem od głównej linii poprowadzono bocznicę do kamieniołomu w Księginkach. Jej ślad, częściowo, w późniejszym czasie wykorzystano do budowy linii do Leśnej[11][12].

Przed 1945[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze decyzje w sprawie budowy linii Lubań – Leśna podjęto w roku 1888[10]. Wybudowanie odgałęzienia do Leśnej miało umożliwić transport wyrobów z okolicznych fabryk, m.in. powstałej z połączenia trzech zakładów leśniańskiej fabryki przędzy i tkanin Concordia, która stała się jedną z największych w regionie[11][12]. Katastrofalna powódź, która wystąpiła w dolinie Kwisy w sierpniu 1888, wstrzymała na pewien czas prace nad projektem[11][12].

Ostatecznie, linię do Leśnej wybudowano (częściowo w śladzie dotychczasowej bocznicy do kamieniołomu) w 1896[10]. Przewozy uruchomiono 15 maja[11][12]. Leśna była ostatnim miastem w ówczesnym powiecie lubańskim nieposiadającym dotąd komunikacji kolejowej[10]. Linia pierwotnie miała lokalny charakter. Przed wojną kursowały pociągi z wagonami 2. i 3. klasy, które w 1914 pokonywały całą trasę w 34 minuty[11][12].

22 czerwca 1928, w ramach prac nad elektryfikacją dawnej Śląskiej Kolei Górskiej i linii bocznych, oddano do użytku sieć elektryczną na całej linii, po czym uruchomiono do Leśnej pociągi sezonowe. W wyniku przegrodzenia rzeki Kwisy zaporą we wsi Czocha w czerwcu 1905 i utworzenia w ten sposób Jeziora Leśniańskiego Leśna, słynąca dotąd z zamku Czocha, stała się popularną miejscowością letniskową[11][12].

Lata powojenne[edytuj | edytuj kod]

W 1945 tereny Dolnego Śląska włączono do Polski, a cała omawiana linia przeszła w zarząd PKP. Niezwłocznie po jej przejęciu, w czerwcu 1945 wznowiono przewozy pozostawionym na tej linii niemieckim taborem elektrycznym obsługiwanym przez niemiecki personel, które eksploatowano do lipca 1945[13]. W sierpniu 1945 radzieckie oddziały rozebrały sieć trakcyjną oraz zabrały do ZSRR pociągi elektryczne, a na linię wróciły pociągi parowe. Zmalała też ranga linii, gdyż już nie dojeżdżały do Leśnej pociągi sezonowe[12].

Przewozy pasażerskie na całej linii zawieszono 1 października 1991[14], natomiast towarowe na odcinku od bocznicy szlakowej w Księginkach do Leśnej 1 stycznia 1994. W 2001 na mocy uchwały Rady Powiatu Lubańskiego sprzeciwiono się likwidacji linii. Według stanu z 2006 linia była nieprzejezdna – była ona przerwana między Kościelnikiem a Leśną[15].

W 2008 linię wyremontowano, po czym otwarto ją dla ruchu towarowego 11 sierpnia tegoż roku[16]. Od czasu reaktywacji doszło do dwóch wykolejeń pociągów. Pierwsze nastąpiło 22 lipca 2011, gdy na wysokości Kościelnik Górnych wykoleiły się dwa wagony, a trzeci wypadł z szyn[17], drugie natomiast wydarzyło się 13 grudnia 2013 na przejeździe kolejowo-drogowym w Kościelniku Średnim, gdzie wykoleiło się pięć wagonów. Uszkodzony został wtedy tor na długości 50 metrów, a samo wykolejenie nastąpiło prawdopodobnie przez wadliwy wagon[18].

21 maja 2011 spółka Koleje Dolnośląskie wraz z miłośnikami kolei zorganizowała przejazd specjalny pociągiem SA134 wzdłuż nieczynnych dla ruchu pasażerskiego linii w zachodniej części województwa dolnośląskiego. Wśród nich była trasa Lubań Śląski – Leśna[19][20].

19 września 2015 z okazji 150-lecia funkcjonowania komunikacji kolejowej w Lubaniu zaplanowano dwa okazyjnie przejazdy pociągu pasażerskiego na trasie Lubań Śląski – Leśna w obydwu kierunkach. Przejazdy te cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem, dzięki czemu zorganizowano również trzeci przejazd. Były one obsługiwane przez spółkę Koleje Dolnośląskie. W tym czasie na stacji w Leśnej odbyła się prezentacja historii połączenia Lubań-Leśna, a także zorganizowano minirajd pieszy Perłowym szlakiem nad Kwisą[21][22][23].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Położenie linii nr 337 na tle pobliskiej sieci kolejowej

Linia liczy łącznie 11,155 km. Jest ona zarządzana przez PKP Polskie Linie Kolejowe. Linia jest w całości jednotorowa i niezelektryfikowana. Nie jest ona wyposażona w elektromagnesy samoczynnego hamowania pociągów[24].

Różnica wysokości między stacją Lubań Śląski a ładownia publiczną Leśna wynosi 18 m, a średnie nachylenie linii 1,6‰[2][25]

Według stanu na 2013 na omawianym odcinku obowiązują następujące prędkości maksymalne i klasy linii:

Kilometraż Klasa[26] Prędkość[3]
od do pas. szyn. tow.
–0,284 10,871 C3 40 40 30

Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

Punkty eksploatacyjne[edytuj | edytuj kod]

Nazwa km osi wysokość Rodzaj L. krawędzi
peronowych 		Infrastruktura Zdjęcie
Lubań Śląski 0,000 215 stacja 4 dworzec kolejowy,
magazyn towarowy,
rampa i plac ładunkowy,
parowozownia i lokomotywownia,
warsztaty naprawcze taboru,
wieża wodna,
3 nastawnie
Księginki (zlikw.) 1,305 215 przystanek osobowy 1 brak
Lubań Księginki 1,562 215 bocznica szlakowa 0
Kościelnik 2,927 219 przystanek osobowy 1 budynek dworca z magazynem,
WC,
zabudowania gospodarcze,
plac ładunkowy
Kościelniki Średnie (zlikw.) 5,028 220 przystanek osobowy 1 brak
Kościelniki Dolne 6,057 222 przystanek osobowy 1 budynek dworca z magazynem,
WC,
zabudowania gospodarcze,
plac ładunkowy i rampa boczno-czołowa
Kościelniki Górne 8,081 227 przystanek osobowy 1 brak
Leśna Zakład Kruszyw 10,315 233 bocznica szlakowa 0
Leśna 10,831 233 ładownia publiczna i
przystanek osobowy
(dawniej stacja) 		1 budynek dworca z magazynem,
WC,
zabudowania gospodarcze,
plac ładunkowy i rampa boczno-czołowa
[5][11][1][25]

Mosty i wiadukty[edytuj | edytuj kod]

Na całej trasie znajduje się jeden most. Jest to most konstrukcji kratownicowej o długości 136,35 m, położony na 3,582 kilometrze linii, między przystankami Kościelnik a Kościelniki Średnie[20].

Ruch pociągów[edytuj | edytuj kod]

Od 11 sierpnia 2008 linia po reaktywacji jest eksploatowana w ruchu towarowym. Przewozi się nią bazalt z otwartej po latach kopalni w Grabiszycach Górnych i Miłoszowie[16]. Do ruchu towarowego służą dwie czynne bocznice szlakowe: Lubań Księginki (km 1,562) i Leśna Zakład Kruszyw (km 10,315).

Rozkładowe pociągi pasażerskie na linii w poszczególnych latach[edytuj | edytuj kod]

Rok/Okres Liczba par
połączeń		 Średni czas
przejazdu		 Średnia prędkość
handlowa [km/h]		 Uwagi Źródło
1946 2 0:37 18 [a] [27]
1950 4 0:37 18 [b] [28]
1960/1961 4 0:24 28 [b] [29]
1970/1971 3 0:35 19 [c] [30]
1980/1981 4 0:37 18 [c] [31]
1990/1992 2 0:34 19 [32]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Skomunikowanie do Węglińca i Jeleniej Góry Zachodniej.
  2. ↑ a b Skomunikowanie do Węglińca.
  3. ↑ a b Jedno bezpośrednie połączenie do Węglińca.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b D29 – 337 Linia Lubań Śląski – Leśna. [w:] Strona MK z Jeleniej Góry [on-line]. www.jelenia.rail.pl. [dostęp 2014-02-11]. (pol.).
  2. ↑ a b c d Załącznik 1. Wykaz linii kolejowych zarządzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2013 (pol.).
  3. ↑ a b Wykazy prędkości na liniach kolejowych zarządzanych przez PKP PLK: pociągi pasażerskie, autobusy szynowe, pociągi towarowe.
  4. ↑ a b Mapa interaktywna linii kolejowych. plk-sa.pl. [dostęp 2014-02-11]. (pol.).
  5. ↑ a b c Załącznik 2.4. Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2013 (pol.).
  6. ↑ Załącznik 2.3. Linie kolejowe według obszarów działania jednostek. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2013 (pol.).
  7. ↑ Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2014-02-12]. (pol.).
  8. ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN, 2002. ISBN 83-01-13897-1.
  9. ↑ Mapy Google. [dostęp 2014-02-12]. (pol.).
  10. ↑ a b c d e Koleje śląskie w latach 1842-1918. Rozbudowa sieci kolejowej do 1918 r. Okres 1884-1900. W: Michał Jerczyński, Stanisław Koziarski: 150 lat kolei na Śląsku. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1992, s. 65–71.
  11. ↑ a b c d e f g Jarosław Woźny, Marek Potocki (red.), Linia Lubań Śląski – Leśna, [w:] Ogólnopolska Baza Kolejowa [online], www.bazakolejowa.pl [dostęp 2014-02-11] (pol.).
  12. ↑ a b c d e f g Rafał Wiernicki: Kolej w Dolinie Kwisy. Lubań – Leśna. [w:] Turysta Dolnośląski [on-line]. www.bazakolejowa.pl, 2004-12. [dostęp 2014-02-12]. (pol.).
  13. ↑ Michał Sibilski. Historia lokomotywowni w Węglińcu. „Świat kolei”. 12, s. 25, 2016. (pol.). 
  14. ↑ Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas linii kolejowych Polski 2010. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2010. ISBN 978-83-926946-8-7.
  15. ↑ Paweł Niedomagała: Leśna. [w:] Pod semaforkiem [on-line]. www.pod-semaforkiem.aplus.pl, 2006-03-20. [dostęp 2014-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-08)]. (pol.).
  16. ↑ a b (KAB): luban.naszemiasto.pl: Nowe tory, stary szlak. 2007-12-04. [dostęp 2013-12-28].
  17. ↑ Wykoleił się pociąg. [w:] Telewizja Łużyce [on-line]. luzyce.info, 2011-07-22. [dostęp 2014-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. (pol.).
  18. ↑ Piątek trzynastego. Wykolejony pociąg. eluban.pl, 2013-12-13. [dostęp 2014-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-23)]. (pol.).
  19. ↑ Wycieczka SA134 do Turoszowa, Zawidowa i Leśnej. www.rynek-kolejowy.pl, 2011-04-21. [dostęp 2011-04-21]. (pol.).
  20. ↑ a b Jacek Chiżyński. Pociąg specjalny do Turoszowa, Zawidowa i Leśnej. „Świat kolei”. 7, s. 30-31, 2011. (pol.). 
  21. ↑ Odjechał pociąg relacji Lubań-Leśna. eluban.pl, 2015-09-20. [dostęp 2015-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-25)]. (pol.).
  22. ↑ Po 25 latach.... www.lesna.pl, 2015-09-22. [dostęp 2015-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-25)]. (pol.).
  23. ↑ 150 Lat Kolei – Lubań i Leśna. www.lubanski.eu, 2015-09-19. [dostęp 2015-09-24]. (pol.).
  24. ↑ Załącznik 2.5. Wykaz linii kolejowych, które nie wyposażone są w elektromagnesy shp. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2013, s. 7 (pol.).
  25. ↑ a b Hubert Waguła, Sławomir Fedorowicz (red.): Linia kolejowa 337 Lubań Śląski – Leśna. [w:] Atlas kolejowy Polski [on-line]. dolnoslaskie.atlaskolejowy.pl. [dostęp 2014-02-11]. (pol.).
  26. ↑ Załącznik 2.2B Klasy linii W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2013, s. 7 (pol.).
  27. ↑ 166 Lubań – Leszna n/Gwizdem. „Urzędowy rozkład jazdy i lotów. Lato 1946”. (pol.). 
  28. ↑ 237b Lubań Śl. – Leśna. „Urzędowy rozkład jazdy. Lato 1950. Ważny od 14.05.1950 do 7.10.1950”. Warszawa. Wydawnictwo Dyrekcji Generalnej Kolei Państwowych. (pol.). 
  29. ↑ 257 Lubań Śl. – Leśna. „Urzędowy rozkład jazdy pociągów. Ważny od 2.10.1960 do 27.05.1961”. Warszawa. Wydawnictwa Komunikacyjne. (pol.). 
  30. ↑ 257 Lubań Śl. – Leśna. „Sieciowy rozkład jazdy pociągów. 1970/71. Ważny od 31.05.1970 do 22.05.1971”. Warszawa. Wydawnictwa Komunikacyjne. (pol.). 
  31. ↑ 257 Lubań Śl. – Leśna. „Sieciowy rozkład jazdy pociągów PKP. 1980/81. Ważny od 1.05.1980 do 30.05.1981”. Warszawa. Wydawnictwa Komunikacyjne. (pol.). 
  32. ↑ 257 Lubań Śl. – Leśna. „Sieciowy rozkład jazdy pociągów. 1990/92. Ważny od 27.05.1990 do 30.05.1992”. Warszawa. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności. (pol.). 

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]


Linie kolejowe w Polsce
1–99
100–199
200–299
300–395
401–458
501–585
601–699
700–786
800–899
900–999
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Linia_kolejowa_nr_337&oldid=70903947”