Fort VIII w Poznaniu

Fort VIII
Fort 8
Symbol zabytku nr rej. A-245 z 25 maja 1983[1][2]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Poznań

Adres

ul. Rumuńska[1]
ob. 36 ark. 32 dz. 41/18, 41/17, 41/3[3]

Typ budynku

fort

Architekt

Hans von Biehler

Rozpoczęcie budowy

1876

Ukończenie budowy

1882

Ważniejsze przebudowy

1888-1889, ok. 1905, 1913-1914

Właściciel

wł. prywatna[3]

Plan budynku
Plan budynku
Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Fort VIIIFort 8”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Fort VIIIFort 8”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Fort VIIIFort 8”
Ziemia52°23′42″N 16°51′26″E/52,395000 16,857222
Multimedia w Wikimedia Commons

Fort VIII (Grolman, Kazimierza Grudzielskiego) – jeden z 18 fortów wchodzących w skład Twierdzy Poznań. Znajduje się na Kasztelanowie, na obszarze osiedla samorządowego Grunwald Południe, przy ulicy Rumuńskiej[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Zbudowany został w latach 1876–1882, w pierwszym etapie budowy twierdzy fortowej[4]. Fort otrzymał nazwę Grolman na cześć Karla von Grolmana (do 1902 nazwę tę nosił Bastion III Grolman). W 1931 zmieniono patronów na polskich, Fort VIII otrzymał imię generała Kazimierza Grudzielskiego.

W czasie wojny (sierpień 1940-1945) w forcie znajdował się obóz jeniecki dla żołnierzy francuskich, angielskich, od 1942 także radzieckich, włoskich (1944) i polskich (Stalag XXI D)[5][6][7]. W styczniu 1945 obóz został ewakuowany[8]. Po wojnie fort wykorzystywany był jako magazyn[6][7].

W latach 90. XX wieku teren został sprzedany prywatnemu właścicielowi[7]. W forcie mieściła się dyskoteka, od 1994 mają miejsce spotkania klubu motocyklowego, a od 2003 mieści się tam także Poznańska Scena Muzyczna[9].

Teren fortu wchodzi w skład obszaru Natura 2000 (obszar specjalnej ochrony SOO „Fortyfikacje w Poznaniu”, symbol PLH300005)[10].

Lokalizacja i konstrukcja[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcie lotnicze fortu (1965).

Dojazd do fortu drogą forteczną (ul. Rumuńska) i drogą rokadową (ul. Bułgarska)[11]. Fort znajduje się bezpośrednio przy trybunie Stadionu Miejskiego oraz zabudowaniach domków jednorodzinnych. Na terenie fortu zachował się jedyny w Poznaniu domek wałmistrza[7].

Kąt między odcinkami czoła – 130°[12]. Fort, jako jedyny, nie posiadał galerii przeciwskarpowych[6].

Przebudowy[edytuj | edytuj kod]

W latach 1888-1889 wzmocniono mury i sklepienia, a na skrzydłach dobudowano sześciostanowiskowe baterie[6]. Około 1905 roku zamontowano artyleryjskie stanowisko obserwacyjne W.T.Neu[6][13]. W latach 1913-1914 przemurowano niektóre wejścia, a w kaponierach zwężono otwory strzelnicze oraz zamontowano w nich osłony pancerne[6]. Na przeciwskarpie oraz bateriach dołączonych zostały wybudowane cztery betonowe schrony.

Obiekt ten jako jeden z dwóch fortów głównych w Poznaniu nie posiada zadaszonych fos. Są one jednak zalane wodą, ponieważ podczas budowy pobliskich osiedli został uszkodzony kanał odwadniający[14][7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Miasto Poznań, System Informacji Przestrzennej, Miejski Konserwator Zabytków: Zespół Fortów Zewnętrznego Pierścienia Fortyfikacji Pruskich. [dostęp 2013-06-24]. (pol.).
  2. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych województwa wielkopolskiego (31-03-2013). Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2013. s. 160. [dostęp 2013-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-12)]. (pol.).
  3. ↑ a b Geopoz: Przeglądarka danych SIP. Miasto Poznań. [dostęp 2013-06-24]. (pol.)., warstwa: Grunty Miasta Poznania
  4. ↑ Maria Strzałko, Raport o stanie zabytków miasta Poznania, Miasto Poznań, 2007.
  5. ↑ Polak 1988 ↓, s. 198.
  6. ↑ a b c d e f Biesiadka i in. 2006 ↓, s. 218.
  7. ↑ a b c d e BS, KaT: Zabytkowy fort na Grunwaldzie zalany wodą. 2012-03-05. [dostęp 2013-06-29]. (pol.).
  8. ↑ Polak 1988 ↓, s. 199.
  9. ↑ Miasto Poznań: Poznań jest otoczony 18 zabytkowymi fortami. Miasto Poznań. [dostęp 2013-06-29]. (pol.).
  10. ↑ Instytut na rzecz ekorozwoju: Natura 2000: „Fortyfikacje w Poznaniu”. [dostęp 2013-06-25]. (pol.).
  11. ↑ Biesiadka i in. 2006 ↓, s. 217.
  12. ↑ Biesiadka i in. 2006 ↓, s. 132.
  13. ↑ Jacek Biesiadka, Mariusz Wojciechowski: TWIERDZA POZNAŃ - Część II: Twierdza fortowa 1876-1914. [dostęp 2013-06-29]. (pol.).
  14. ↑ Biesiadka i in. 2006 ↓, s. 135, 218.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jacek Biesiadka, Andrzej Gawlak, Szymon Kucharski, Mariusz Wojciechowski: Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku.. Poznań: 2006.
  • Bogusław Polak: Poznańskie Fortyfikacje. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1988.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Twierdza Poznań
Twierdza
fortowa
Forty główne
Forty pośrednie
Inne
Twierdza
poligonalna
Bramy
Forty
Hydrotechnika

Poznań - Osiedle Grunwald Południe
Obszary Systemu Informacji Miejskiej
Osiedla mieszkaniowe
Atrakcje turystyczne
Tereny zielone
Ulice
Miejsca kultu religijnego

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fort_VIII_w_Poznaniu&oldid=68612092”