Dwór w Pisarowcach
 nr rej. 316 z 31.08.1994[1] | |
 Dwór w Pisarowcach (2014) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Ukończenie budowy | 2. połowa XIX w. |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Sanok  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu sanockiego  | |
 49°33′23,4″N 22°05′55,7″E/49,556500 22,098806 | |
Dwór w Pisarowcach, także jako dwór Rylskich i Tchorznickich – zabytkowy dwór w Pisarowcach.
Został zbudowany w 2. poł. XIX wieku i pierwotnie należał do rodziny Rylskich. W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej w Pisarowcach był Ludwik Rylski[3]. Pod koniec XIX wieku właścicielem tabularnym dóbr we wsi był Zygmunt Rylski[4].
Później jego właścicielami była rodzina Tchorznickich, w tym Aleksander Mniszek-Tchorznicki, który wraz z żoną Marią był właścicielem Pisarowiec[5][6]. Następnie majątek przejął ich syn Henryk, zaś utracił na rzecz państwa w wyniku reformy rolnej z 1944 roku[7].
Budynek był kilkakrotnie remontowany, m.in. po 1918 zostało dobudowane piętro[8], wskutek czego obecny stan nie przypomina pierwotnego[9]. Od 1945 w budynku mieści się szkoła podstawowa, której 14 października 1978 nadano imię Marii Konopnickiej[10][11]. Na fasadzie budynku przy wejściu znajduje się tablica pamiątkowa poświęcona patronce szkoły, ustanowiona w maju 1978, w 136 rocznicę jej urodzin. W 1971 trwały prace konserwacyjno-remontowe dworu[12].
Do dworu przylega park, także uznany za obiekt zabytkowy.
10 września 2010, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” przy budynku zostały posadzone trzy Dęby Pamięci upamiętniające ofiary zbrodni katyńskiej; zostali upamiętnieni Stanisław Kowalik, Feliks Kulig, Adam Orlik, Jerzy Skoczyński[13].
Po kontroli przeprowadzonej w 2013 Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła gospodarowanie przez gminę Sanok zabytkiem nieruchomym – zespołem dworsko-parkowym w Pisarowcach[14].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 12 [dostęp 2013-08-16].
- ↑ Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Pisarowcach. Kontakt. szkola.pisarowce.pl. [dostęp 2017-07-28].
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 160.
- ↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 152.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, s. 405, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995.
- ↑ Pisarowce. gminasanok.pl. [dostęp 2012-11-05]. (pol.).
- ↑ Historia rodziny Mniszek Tchorznickich - osiadłych w Pisarowcach. tchorznicki.com. [dostęp 2016-09-11].
- ↑ Dwór w Pisarowcach. tchorznicki.com. [dostęp 2017-07-28].
- ↑ Dwór Rylskich - Pisarowce | dwory gmina Sanok [online], zabytki-podkarpacie.pl [dostęp 2017-11-17] (pol.).
- ↑ Z obchodów Dnia Nauczyciela w naszym regionie. Nadanie szkole w Pisarowcach imienia Marii Konopnickiej. „Nowiny”, s. 2, Nr 236 z 16 października 1978.
- ↑ Szkoła. szkola.pisarowce.pl. [dostęp 2017-07-28].
- ↑ Artur Bata. Sprawozdanie z działalności Powiatowego Konserwatora Zabytków w Sanoku w roku 1972. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. 15, s. 65, 1972. Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.
- ↑ KATYŃ …ocalić od zapomnienia – Dęby Pamięci w Pisarowcach. zhp.pl, 28 września 2010. [dostęp 2014-04-10].
- ↑ Wystąpienie pokontrolne. 2013. [dostęp 2016-09-19].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sylwester Polakowski: Pozostałości założeń dworskich województwa podkarpackiego. Krosno: Lygian, 2012, s. 445. ISBN 978-83-935995-0-9.
- Bartosz Podubny: Gminny program opieki nad zabytkami gminy Sanok na lata 2015–2018. edziennik.rzeszow.uw.gov.pl. s. 41-42. [dostęp 2016-10-21].