Orangutan ve insanın son ortak atası

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Hominoidea'nın son 20 milyon yıldaki türleşme modeli.

Hominidae'nin Homininae ve Ponginae alt familyalarına filogenetik bölünmesi, kabaca 18 ila 14 milyon yıl önce, orta Miyosen'e tarihlenir. Bu bölünme aynı zamanda Pittsburgh Üniversitesi Sanat ve Bilim Okulu'nda antropoloji profesörü olan Jeffrey H. Schwartz ve Buffalo Müzesi'nde bilim direktörü John Grehan tarafından "orangutan- insan son ortak atası" olarak anılır.

Filogeni[değiştir | kaynağı değiştir]

Hominidae (18)
Ponginae (14)
 

Kenyapithecus (†13 Mya)

 
 

Sivapithecus (†9)

 
 

Taç Ponginae

 
 

Ankarapithecus (†9)

 
 

Giganthopithecus (†0.1)

 
 

Khoratpithecus (†7)

 
 

Ouranopithecus

 
 
(13)
(12)
 

Pierolapithecus (†11)

 
 

Hispanopithecus (†10)

 
 
 

Lufengpithecus (†7)

 
 
Homininae (13)
 

Graecopithecini (†8)

 
Taç Homininae  (10)
Hominini (7)
 

Australopithecus (Homo'yu içerir)

 
 

Pan

 
 

Orrorin (†6)

 
 
Gorillini
 

Taç Gorillini

 
 

Chororapithecus (†)

 
 
 
 

Dryopithecini (†7)

 
 

Samburupithecus (†9)

 
 
 

Hominoidea'nın (insansı maymunlar) yaklaşık 18 milyon yıl önce Afrika'da evrimleştiği düşünülmektedir. Büyük insansı maymunların (Hominidae) ortaya çıkmasına yol açan maymun soyunda olduğu düşünülen cinsler arasında yaklaşık 13 milyon yıl önce Proconsul, Rangwapithecus, Dendropithecus, Nacholapithecus, Equatorius, Afropithecus ve Kenyapithecus bulunmaktadır ve bu canlıların hepsi Doğu Afrika'dan bilinmektedir. Erken Miyosen boyunca, Avrupa ve Afrika, Tethys Denizi üzerindeki kara köprüleriyle birbirine bağlandı. İnsansı maymunlar, 17 milyon yıl önce başlayan fosil kayıtlarında Avrupa'da ortaya çıktı. Büyük insansı maymunlar ise, yaklaşık 12 milyon yıl öncesinden başlayarak Avrupa ve Asya'daki fosil kayıtlarında ortaya çıkıyor.[1] Asya'da yaşayan tek büyük insansı maymun orangutandır.[2][3][4][5][6][7][8]

Dryopithecinelerin çeşitli cinsleri tanımlanmıştır ve Homininae'nin soyu tükenmiş bir kardeş taksonu olarak sınıflandırılmıştır.[9] :226

Dryopithecineler ilk olarak Fransa'da keşfedildi ve onu Afrika'daki büyük insansı maymunlara bağlayan geniş bir ön sinüsü vardı.[2] Ancak onlar sadece Asya'da bulunan orangutanların atası olamazlar. Bir başka insansı maymun benzeri özellik olarak kalın diş minesine sahiptiler. Orangutanların büyük bir ön sinüsü yoktur.[10] Dryopithecini'nin Hominidae'ye karşı bir dış grup olarak çalışması, Homininae-Ponginae ayrımı için 8 milyon yıldan daha eski bir tarih önermektedir. Aynı zamanda, Homininae grubunun Afrika'da veya Batı Avrasya'da evrimleştiğini, Homininae'nin aslen bir Asya hattı olduğu ve Büyük insansı maymunların Afrika'da soyu tükendikten sonra Afrika'yı yeniden kolonize ettiği teorisine karşı olduğunu ileri sürüyor.[11]

Geç Miyosen sırasında, Avrupa'daki iklim, Himalayalar yükseldikçe değişmeye başladı ve Avrupa, daha soğuk ve daha kuru hale geldi. Yaklaşık 9.5 milyon yıl önce, Avrupa'daki tropik ormanların yerini büyük insansı maymunlar için daha az uygun olan ormanlık alanlar aldı ve Avrupa Homininaları (Dryopithecini-Hominini ayrımına yakın), Gorillini ve Hominini'ye ayrılacakları Afrika'ya geri göç etmiş gibi görünüyor.[2]

Bitki fosilleri, ormanların bir zamanlar "Himalayalar'ın oluşumundan önce Güney Avrupa'dan Orta Asya'ya ve Çin'e kadar" uzandığını ortaya koyuyor. Bu, hominoidlerinin atalarının bir zamanlar geniş bir alanda yaşadığını ve Dünya'nın iklimi ve ekosistemleri değiştikçe, atalara ait hominoidlerin nihayetinde coğrafi olarak birbirinden izole hale geldiğini gösteriyor.[12]

Görünüm ve ekoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

İnsanlara benzer kaş çıkıntısını gösteren orangutan kafatası
Kaş çıkıntısını gösteren goril kafatası

Orangutan-insan son ortak atası kuyruksuzdu ve geniş yassı bir göğüs kafesine, daha büyük bir bedene, daha büyük bir beyne sahipti ve dişilerde köpek dişleri torunları gibi küçülmeye başlamıştı.[9]:201 Büyük insansı maymunların koltuk altlarında, küçük insansı maymunların ise göğüslerinde ter bezleri vardır.[9]:195

Orangutanların ön lingual bezleri ve homininler gibi seyrek terminal saçları vardır.[9]

Terminal kılları, görülmesi kolay olan kıllardır. Vellus kılları adı verilen küçük açık renkli kıllarla karşılaştırıldığında. Elbette, memelinin büyüklüğü ile bazı korelasyonlar var. Memeli ne kadar büyükse, terminal kılları o kadar az olur.[9]

Alt tarafta dilin ucunun yakınında amilaz salgılayan submandibular bezler bulunur . Bunlar sadece büyük maymunlarda bulunur, dolayısıyla son ortak atada da bunlara sahip olacağı anlaşılır.[9]

Kafatasıyla ilgili olarak, bu, insanların orangutanlarla daha sonraki büyük maymunlardan daha fazla ortak paydaya sahip olduğu bir örnektir. Her bir gözün üzerinde süperkiliyer kemer adı verilen iki küçük çıkıntımız var.[9]

İnsanlar ve orangutanlar dışındaki büyük insansı maymunların kaş çıkıntıları vardır.[9]

Genomlar ve ekoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Genç bir Borneo orangutanı (Pongo pygmaeus)

Orangutan genomunun birçok benzersiz özelliği vardır. Orangutan genomunun yapısal evrimi, diğer büyük insansı maymunlardan çok daha yavaş ilerlemiştir; bunun kanıtı, daha az yeniden düzenleme, daha az parçalı kopyalama ve daha düşük gen ailesi devir hızıdır. Orangutan popülasyonları arasındaki çeşitlilik, devam eden habitat kaybı ve popülasyon parçalanması ile sürdürülemeyebilir.[13] Diğer türlerden elde edilen evrimsel kanıtlar, parçalanmanın çeşitliliği durdurmayacağını, ancak yavaş üreme hızları ve arboreal yaşam tarzlarının orangutan türlerini hızlı dramatik çevresel değişime karşı özellikle savunmasız bırakabileceğini öne sürüyor.

Orangutanlar, 12-16 milyon yıl öncesine dayanan, daha eski bir hominid soyunu temsil eder. Orangutanlar filogenetik olarak insanlardan en uzak büyük insansı maymunlar olsalar da, yine de önemli benzerlikleri paylaşıyorlar: büyük beyinler, yüksek zeka, yavaş yaşamlar, avlanma, et yeme, teknolojiye güvenme, kültür ve dil kapasitesi. Uzmanlar genellikle orangutanların insanlara en çok benzediğini, daha fazla iki ayaklılık, ince entelektüel avantajlar ve en uzun çocukluk büyümesi ve aileye bağımlılık dönemi gösterdiğini iddia ediyor.[14]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ The Ancestor's Tale. 2016. ISBN 978-0544859937. 
  2. ^ a b c "Did Africa's Apes Come From Europe?". Smithsonian. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2019. 
  3. ^ Grabowski (12 Ekim 2017). "Evidence of a chimpanzee-sized ancestor of humans but a gibbon-sized ancestor of apes". Nature Communications. 8 (1): 880. doi:10.1038/s41467-017-00997-4. PMC 5638852 $2. PMID 29026075. 
  4. ^ Nengo (10 Ağustos 2017). "New infant cranium from the African Miocene sheds light on ape evolution" (PDF). Nature. 548 (7666): 169-174. doi:10.1038/nature23456. PMID 28796200. 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Haziran 2021. 
  5. ^ Malukiewicz (January 2017). "Phylogeny of the jacchus group of Callithrix marmosets based on complete mitochondrial genomes". American Journal of Physical Anthropology. 162 (1): 157-169. doi:10.1002/ajpa.23105. PMID 27762445. 
  6. ^ Grabowski (2017). "Evidence of a chimpanzee-sized ancestor of humans but a gibbon-sized ancestor of apes". Nature Communications (İngilizce). 8 (1): 880. doi:10.1038/s41467-017-00997-4. ISSN 2041-1723. PMC 5638852 $2. PMID 29026075. 
  7. ^ Nengo (2017). "New infant cranium from the African Miocene sheds light on ape evolution". Nature. 548 (7666): 169-174. doi:10.1038/nature23456. PMID 28796200. 
  8. ^ Malukiewicz (1 Ocak 2017). "Phylogeny of the jacchus group of Callithrix marmosets based on complete mitochondrial genomes". American Journal of Physical Anthropology (İngilizce). 162 (1): 157-169. doi:10.1002/ajpa.23105. ISSN 1096-8644. PMID 27762445. Fig 2: Divergence time estimates for the jacchus marmoset group based on the BEAST4 (Di Fiore et al., 2015) calibration scheme for alignment A.[...] Numbers at each node indicate the median divergence time estimate. 
  9. ^ a b c d e f g h God's Word or Human Reason?: An Inside Perspective on Creationism. 31 Aralık 2016. ISBN 9781629013725. 
  10. ^ Kunimatsu (4 Aralık 2007). "A new Late Miocene great ape from Kenya and its implications for the origins of African great apes and humans". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 104 (49): 19220-19225. doi:10.1073/pnas.0706190104. PMC 2148271 $2. PMID 18024593. 
  11. ^ Kunimatsu (2007). "A new Late Miocene great ape from Kenya and its implications for the origins of African great apes and humans". Proceedings of the National Academy of Sciences. 104 (49): 19220-19225. doi:10.1073/pnas.0706190104. PMC 2148271 $2. PMID 18024593. 
  12. ^ Grehan (October 2009). "Evolution of the second orangutan: phylogeny and biogeography of hominid origins". Journal of Biogeography. 36 (10): 1823-1844. doi:10.1111/j.1365-2699.2009.02141.x. 
  13. ^ Locke (27 Ocak 2011). "Comparative and demographic analysis of orangutan genomes". Nature. 469 (7331): 529-533. doi:10.1038/nature09687. PMC 3060778 $2. PMID 21270892. 
  14. ^ Russon (November 2009). "Orangutans". Current Biology. 19 (20): R925-R927. doi:10.1016/j.cub.2009.08.009. PMID 19889362. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Orangutan_ve_insanın_son_ortak_atası&oldid=32601958" sayfasından alınmıştır