Schronisko Górskie „Dom Śląski”
 Dom Śląski | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość | 1400 m n.p.m. |
| Data otwarcia | 1922 |
Położenie na mapie Sudetów  | |
 50°44′22,21″N 15°43′44,37″E/50,739503 15,728992 | |
| Strona internetowa | |
Schronisko Górskie „Dom Śląski” (czasami występuje pod nazwą „Śląski Dom”, historycznie niem. Schlesierhaus) – turystyczne schronisko górskie w Sudetach w paśmie Karkonoszy położone na wysokości 1400 m n.p.m.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Schronisko leży w Karkonoszach we wschodniej części Równi pod Śnieżką na Przełęczy pod Śnieżką przy granicy czesko-polskiej (jest to najwyżej położone schronisko w Sudetach Polskich)[1]. W pobliżu schroniska zachował się fragment tundry norweskiej z charakterystycznym niskim trzycentymetrowym wrzosem. Torfowiska na Równi po Śnieżką, nieopodal schroniska, należą do najwspanialszych w Europie. Obok schroniska znajdowało się turystyczne przejście graniczne.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W XVII wieku na Przełęczy pod Śnieżką postawiono budę służącą za schronienie drwalom i pasterzom. W 1847 po śląskiej stronie stanęło pierwsze schronisko, będące opozycją dla Riesenbaude (później Obří bouda), znajdującego się tuż obok, po czeskiej (wówczas habsburskiej) stronie[1]. Początkowo nazywało się Heldmannbaude – od nazwiska właściciela[1]. W 1888 spłonęło (nie jest wykluczone, że podpalił je Reinard Schulz, właściciel Riesenbaude), a w 1904 wzniesiono nowe[1].
Obecny budynek jest trzecim z kolei obiektem w tym miejscu, powstał w latach 1921-1922[1]. Budynek zbudowano według projektu wrocławskiego architekta Herberta Erasa. Z zewnątrz reprezentuje formę charakterystyczną dla niemieckich schronisk sudeckich z okresu międzywojennego – schodkowy lub piramidalny kształt dachu, parter i piętro oszalowane deskami, a sam dach i poddasze pokryto płytkami eternitu. Na parterze znajdowała się kuchnia, bufet, hol wejściowy, sala jadalna stylizowana na alpejską oraz pomieszczenia gospodarcze. Wnętrze utrzymane było w ciepłej, czerwonożółtej tonacji. Na pierwszym piętrze i poddaszu znajdowały się miejsca noclegowe z sanitariatami.
W 1923 dobudowano oszkloną werandę oraz przebudowano pomieszczenia kuchenne. Schronisko mieściło wówczas 66 osób w pokojach 1-, 2- i 3-osobowych oraz około 60 w sali zbiorczej. Obok schroniska we wrześniu 1924 z inicjatywy właściciela schroniska Hugo Teichmanna uruchomiono eksperymentalną, największą[2] w ówczesnych Niemczech turbinę wiatrową o mocy 100 kW[3], co spotkało się z krytyką osób uważających, że nie pasuje ona do otoczenia[1]. Działała ona jednak tylko do stycznia 1925, kiedy to górna część uległa zniszczeniu z powodu nadmiernej masy śniegu i szadzi[4].
Po II wojnie schronisko zarządzane było przez DTTK i PTT, a od roku 1951 przez PTTK. Od listopada 1950 w schronisku znajdowała się strażnica WOP, a później Straży Granicznej[1]. Schronisko nosiło nazwy: Pod Śnieżką, Na Równi pod Śnieżką, Dom Śląski. W 1982 rozebrano stojące naprzeciwko czeskie schronisko Obří bouda (Riesenbaude)[5]. Od lipca 2005, kiedy Straż Graniczna zwolniła budynek należący do Starostwa Powiatowego w Jeleniej Górze, Dom Śląski służy wyłącznie turystom. Od 2007 obiekt jest własnością prywatną.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Schronisko znajduje się przy węźle szlaków turystycznych[6]:
niebieski – prowadzący z Karpacza przez Śląski Grzbiet na Śnieżkę,
czarny – prowadzący z Karpacza przez Kopę na Śnieżkę,
czerwony – prowadzący ze Szklarskiej Poręby przez Szrenicę na Śnieżkę - Droga Przyjaźni Polsko-Czeskiej,- czerwony – prowadzący z Przełęczy pod Śnieżką przez Kocioł Łomniczki od Karpacza,
- niebieski – prowadzący z Przełęczy pod Śnieżką na czeską stronę Karkonoszy do Harrachova,
– prowadzący z miasta Pec pod Sněžkou do Szpindlerowego Młyna (czeski).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 3: Karkonosze. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 169. ISBN 83-7005-168-5.
- ↑ Ryszard Jakubowski, Robert Szewczyk „Schroniska górskie w Polsce” Muza 2013 ISBN 978-83-7495-731-1
- ↑ w źródłach spotyka się również wielkość 1000 kW, co jednak wydaje się mało prawdopodobne choćby ze względu na dużo mniejsze zapotrzebowanie schroniska na energię
- ↑ Větrná elektrárna v Krkonoších. [dostęp 2010-12-03]. (cz.).; według Ryszard Jakubowski, Robert Szewczyk „Schroniska górskie w Polsce” zniszczenie nastąpiło w wyniku burzy
- ↑ Obří bouda. [dostęp 2018-11-21]. (cz.).
- ↑ Mapa turystyczna. [dostęp 2018-05-07].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 3: Karkonosze. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, ISBN 83-7005-168-5.
- Jacek Suchodolski, Architektura schronisk górskich w Sudetach, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005, ISBN 83-7085-846-5, OCLC 830747402.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
