Góry Wałbrzyskie
 Widok z Rogowca na Rybnicki Grzbiet, Borową i Górę Suchą | |
 | |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion | Góry Wałbrzyskie |
| Zajmowane jednostki administracyjne | Polska |
Góry Wałbrzyskie (332.42, niem. Waldenburger Bergland, też Waldenburger Gebirge) – pasmo górskie w Sudetach Środkowych, w całości w Polsce; najwyższy szczyt – Borowa, 853 m n.p.m.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Przebiegają na długości 35 km z północnego zachodu na południowy wschód, od doliny Bobru do doliny Bystrzycy[1][2].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Od południa – poprzez dolinę Leska, Kotlinę Wałbrzyską oraz dolinę Rybnej – graniczą z Górami Kamiennymi. Od zachodu, od Gór Lisich, będących grzbietem Rudaw Janowickich, oddziela je Bóbr. Na północnym zachodzie docierają aż do Gór Kaczawskich. Na północy przechodzą płynnie w Pogórze Wałbrzyskie, a na wschodzie łączą się z Górami Sowimi w dolinie Bystrzycy[2].
Rzeźba terenu[edytuj | edytuj kod]
Góry Wałbrzyskie składają się z kilku części. Są to:
- Masyw Trójgarbu i Krąglaka[1],
- Masyw Chełmca[1],
- Kotlina Wałbrzyska[1],
- Góry Czarne[1],
- Rybnicki Grzbiet[1].
Szczyty[edytuj | edytuj kod]
Najwyższym szczytem jest Borowa (853 m n.p.m.), a nie – jak przez wiele lat uważano – Chełmiec (850 m n.p.m). Do wyróżniających się w krajobrazie szczytów należy zaliczyć także Trójgarb. Inne szczyty to: Kozioł (774 m n.p.m.), Wołowiec (776 m n.p.m.), Mały Wołowiec (720 m n.p.m.).
Budowa geologiczna[edytuj | edytuj kod]
Góry Wałbrzyskie leżą na obszarze zewnętrznej, północnej części niecki śródsudeckiej, w której warstwy skalne zapadają ku środkowi (tutaj ku południu). Zbudowane są ze skał osadowych, głównie piaskowców, zlepieńców i łupków oraz wulkanicznych – porfirów, melafirów i ich tufów. Skały te powstały w karbonie i permie. W górnym karbonie powstały złoża węgla kamiennego, a w mezozoiku – żyłowe złoża barytu. Powierzchnie wysoczyzn pokrywają plejstoceńskie lessy, natomiast zbocza gór plejstoceńskie i holoceńskie rumosze skalne i gliny zboczowe[2].
Wody[edytuj | edytuj kod]
Teren Gór Wałbrzyskich należy w całości do dorzecza Odry. Oprócz Bobru i Bystrzycy, których tylko niewielkie odcinki znajdują się na granicy Gór Wałbrzyskich, najważniejszymi rzekami są Pełcznica i Lesk. Znajdują się tu także źródłowe odcinki Strzegomki i Nysy Szalonej (północny zachód Gór Wałbrzyskich) oraz Ścinawki (południowy wschód)[2].
Miejscowości[edytuj | edytuj kod]
Głównym miastem na tym obszarze jest Wałbrzych; poza tym mniejsze miasta to: Boguszów-Gorce, Szczawno-Zdrój i Jedlina-Zdrój. Wsie gminne: Stare Bogaczowice, Czarny Bór[2].
Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Janusz Czerwiński: Sudety. Przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1996, s. 231–232. ISBN 83-7079-677-X.
- ↑ a b c d e Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 10, Wrocław 2005.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 10, Wrocław 2005
- Góry Wałbrzyskie i Góry Kamienne. Skala 1:50 000. Wyd. 1. Wrocław: Studio PLAN, 2016.