Nasiłowo (Białoruś)
_03.jpg) Cerkiew Przemienienia Pańskiego z 2004 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2010) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy | 222338 |
| Tablice rejestracyjne | 5 |
Położenie na mapie obwodu mińskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
 54°18′34″N 26°46′44″E/54,309444 26,778889 | |
.jpg)
Nasiłowo (biał. Насілава) – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie mołodeckim, w sielsowiecie Clirle.
Znajdują się tu parafialna cerkiew prawosławna pw. Przemienienia Pańskiego[2] oraz przystanek kolejowy Nasiłowo na linii Mińsk – Wilno.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Do 1793 w granicach I Rzeczypospolitej. Wieś szlachecka położona była w końcu XVIII wieku w powiecie oszmiańskim województwa wileńskiego[3].
Pierwsza historyczna wzmianka o Nasiłowie z roku 1529[4]. W 1544 roku własność Jerzego Nasiłowskiego[1][5].
Podczas III wojny północnej stacjonował we wsi, przed wyprawą na Radoszkowicze, król Karol XII (1708)[1][6][7][8]. W 1765 roku własność Lagowicza, który ufundował cerkiew greckokatolicką[9], a także szkołę[10].
W czasach zaborów wieś i zaścianek w gminie Lebiedziewo, w powiecie wilejskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego[11].
W latach 1921–1945 wieś i zaścianek leżały w Polsce, w województwie wileńskim[a], w powiecie wilejskim, od 1927 roku w powiecie mołodeczańskim, w gminie Lebiedziewo.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało:
- wieś – 285 osób, 23 były wyznania rzymskokatolickiego a 262 prawosławnego. Jednocześnie 284 mieszkańców zadeklarowało białoruską a 1 rosyjską przynależność narodową. Było tu 51 budynków mieszkalnych[12]. W 1931 w 57 domach zamieszkiwały 294 osoby[13].
- zaścianek [1] – 74 osoby, 15 było wyznania rzymskokatolickiego a 59 prawosławnego. Jednocześnie 18 mieszkańców zadeklarowało polską, 50 białoruską a 6 rosyjską przynależność narodową. Było tu 9 budynków mieszkalnych[12]. W 1931 w 10 domach zamieszkiwało 69 osób[13].
Wierni należeli do parafii rzymskokatolickiej w Lebiedziewie i miejscowej prawosławnej. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w Mołodecznie i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Lebiedziewie[14]. Mieściła się tu szkoła białoruska.
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR[15][16]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR[17].
Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.
Cerkwie[edytuj | edytuj kod]
Pierwszą cerkiew w Nasiłowie (pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego) wzniesiono w 1765 r. Była to świątynia unicka, po synodzie połockim (1839) – prawosławna. W 1960 r. została przez ówczesne władze zamknięta, a następnie zburzona. Obecnie istniejącą cerkiew (noszącą wezwanie poprzedniej) zbudowano w latach 2001–2004[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c «Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя ў 15 тамах» Т.8, кн. 3. Мінская вобласць. Рэдкалегія: Т. У. Бялова (дырэктар) і інш. – Мн.: БелЭн, 2012. – 624 с.: іл. ISBN 978-985-11-0636-9. (biał.).
- ↑ a b Приход храма Преображения Господня д. Носилово. molod-eparchy.by. [dostęp 2021-03-06]. (ros.).
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 90.
- ↑ Молодечненский госархив – КАЛЕНДАРЬ – 2014. (ros.).
- ↑ Jankowski. Powiat oszmiański. Część 2, s. 130.
- ↑ Nasiłowo, wieś.
- ↑ Маладэчна ў складзе Рэчы Паспаспалітай (ros.).
- ↑ Швэды. rv-blr.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)]. (biał.).
- ↑ Greek Catholic Church. Nosilovo (Vileĭka). familysearch.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)]..
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VI (Malczyce – Netreba) z 1885 r., s.196.
- ↑ Nasiłowo, wieś, powiat wilejski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 925.
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 88.
- ↑ a b Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 28.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1113.
- ↑ https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
- ↑ okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-04-03].
- ↑ Piotr Eberhardt, Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VI (Malczyce – Netreba) z 1885 r., s. 195-196
- Jankowski. Powiat oszmiański. Część 2, s. 130