Województwo nowogródzkie (II Rzeczpospolita)

województwo nowogródzkie
— województwo —
1921–1939
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Data powstania

19 lutego 1921 / 1 marca 1921[1]

Siedziba wojewody i sejmiku

Nowogródek

Wojewoda

Adam Korwin-Sokołowski

Powierzchnia

22 966[2] km²

Populacja (1931)
• liczba ludności


1 057 147[3]

• gęstość

46 os./km²

Adres Urzędu Wojewódzkiego:
ul. Mickiewicza
Nowogródek
Podział administracyjny
Plan województwa nowogródzkiego
Liczba powiatów ziemskich

8

Liczba gmin miejskich

10

Liczba gmin wiejskich

87

Położenie na mapie II Rzeczypospolitej
Położenie na mapie Polski
Woj. nowogródzkie przed przyłączeniem do Polski Litwy Środkowej
Województwo nowogródzkie w szczegółowych danych statystycznych spisu powszechnego z 30.IX.1921 i spisu powszechnego z 9. XII. 1931 r.
Województwo nowogródzkie - oficjalne dane GUS spisu powszechnego 1921
Skorowidz miejscowości 1921 – szczegółowe dane GUS spisu powszechnego 1921 – województwo nowogródzkie
Województwo nowogródzkie - oficjalne dane GUS spisu powszechnego 1931
Urząd Wojewódzki Nowogródzki w Nowogródku – widok współczesny
Polska, gęstość zaludnienia, 1931

Województwo nowogródzkie – jedno z 16 województw II Rzeczypospolitej w latach 1921–1939. Siedzibą władz województwa był Nowogródek[4]. Zostało zlikwidowane przez okupacyjne władze radzieckie we wrześniu 1939 roku.

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

Powierzchnia powiatów według stanu na 1939 r., w przypadku wcześniejszego zniesienia lub zmiany przynależności wojewódzkiej powiatu na ostatni rok istnienia w ramach danego województwa. Liczba ludności na podstawie spisu powszechnego z 1931 r., w przypadku powiatów zniesionych lub przeniesionych przed tą datą, dane ze spisu powszechnego z 1921 r.

Powiat Powierzchnia
(km²) 		Liczba mieszkańców Siedziba
(liczba mieszkańców)
baranowicki 3298 161 100 Baranowicze
(22 893)
duniłowicki (lub duniłowiczowski) (do 1922)[a] 3687 112 717 Duniłowicze
(1386)
dziśnieński (od Dzisna) (do 1922)[a] 5156 170 342 Głębokie
(4514)
lidzki[b] 4258 183 500 Lida
(19 490)
nieświeski 1968 114 500 Nieśwież
(7357)
nowogródzki 2930 149 500 Nowogródek
(9567)
słonimski 3069 126 500 Słonim
(16 284)
stołpecki 2371 99 400 Stołpce
(6569)
szczuczyński (od 1929)[b] 2273 107 200 Szczuczyn
([1921] 1539)
wilejski (do 1922)[a] 3421 103 914 Wilejka
(3417)
wołożyński 2799 115 500 Wołożyn
(6269)

Wojewodowie nowogródzcy[edytuj | edytuj kod]

Wicewojewodowie

Ludność[edytuj | edytuj kod]

Ludność województwa w 1921 roku wynosiła 822 106 osób[8].

Według narodowości[8]:

Według wyznań[8]:

W roku 1931 stosunki narodowościowe przedstawiały się następująco[10]:

  • Polacy – 553 859 (52,39%)
  • Białorusini – 413 466 (39,11%)
  • Żydzi – 77 025 (7,29%)
  • inni – 12 797 (1,21%)

Według wyznań:

  • prawosławne 542 333 (51,30%)
  • rzymskokatolickie 424 549 (40,16%)
  • mojżeszowe 82 872 (7,84%)

Ludność województwa nowogródzkiego w 1931 r. w powiatach według deklarowanego języka ojczystego[11][edytuj | edytuj kod]

Województwo nowogródzkie
Powiat Łącznie Polacy[12] Białorusini[13] Żydzi[14] inni
baranowicki 161 038 74 916 (46,52%) 68 630 (42,62%) 15 034 (9,34%) 2 458 (1,53%)
lidzki 183 485 145 609 (79,36%) 19 821 (10,80%) 14 546 (7,93%) 3 509 (1,91%)
nieświeski 114 464 27 933 (24,40%) 76 286 (66,65%) 8 754 (7,65%) 1 491 (1,30%)
nowogródzki 149 536 35 084 (23,46%) 102 932 (68,83%) 10 326 (6,91%) 1 194 (0,80%)
słonimski 126 510 52 313 (41,35%) 62 434 (49,35%) 10 058 (7,95%) 1 705 (1,35%)
stołpecki 99 389 51 820 (52,14%) 40 278 (40,53%) 6 341 (6,38%) 950 (0,96%)
szczuczyński 107 203 89 462 (83,45%) 10 369 (9,67%) 6 705 (6,25%) 667 (0,62%)
wołożyński 115 522 76 722 (66,41%) 32 716 (28,32%) 5 261 (4,55%) 823 (0,71%)
Ogółem: 1 057 147 553 859 (52,39%) 413 466 (39,11%) 77 025 (7,29%) 12 797 (1,21%)

Główne miasta: Lida, Baranowicze, Słonim, Nieśwież, Nowogródek i Kleck.

Struktura demograficzna[3][edytuj | edytuj kod]

Liczba ludności (dane z 9 grudnia 1931):

  Ogółem Kobiety Mężczyźni
  osób % osób % osób %
Ogółem 1 057 145 100 543 203 51,38 513 942 48,62
Miasto 102 642 9,71 52 921 5,01 49 721 4,70
Wieś 954 503 90,29 490 282 46,38 464 221 43,91

Miasta i miasteczka[edytuj | edytuj kod]

Synteza[edytuj | edytuj kod]

W latach międzywojennych istniały trzy rodzaje jednostek osadniczych o charakterze topograficznie miejskim miasto, miasteczko i osada miejska. Na terenie woj. nowogródzkiego występowały dwie formy (miasta i miasteczka).

Określenie miasto miało w latach międzywojennych trojakie znaczenie. Mogło odnosić się wyłącznie do charakteru prawnego miejscowości (a więc typu jednostki administracyjnej), co nie znaczyło automatycznie że „miasto administracyjne” faktycznie posiadało prawa miejskie. Podstawą zaliczenia danej miejscowości do grupy miast było tzw. kryterium administracyjne, jako najwięcej odpowiadające rozwojowi stosunków i życia. Mimo że większość miast prawnych prawa miejskie posiadała, wiele z nich miało zaledwie prawa miasteczka a niektóre miasta (Nisko, Borysław, Tustanowice) były wręcz wsiami[15].

Odwrotnie wiele miasteczek, a nawet miast – a więc faktycznie posiadających prawa miasteczka bądź prawa miejskie – były wsiami w gminach wiejskich[15]. Jednostki te w ogólnych publikacjach nie są zaliczane do miast (a więc nie wpływają na liczbę miast województwa), co jednak lekceważy fakt posiadania praw miasteczka/praw miejskich (poniższa tabela je uwzględnia z zachowaną dystynkcją).

Wreszcie, niektóre miejscowości posiadały w nazwie wyraz Miasto – pisany wielką literą – mimo braku praw miejskich (np. Pruchnik Miasto, Waręż Miasto, Tartaków Miasto). Wyraz ten stanowił integralną część nazwy miejscowości (choć nie przesądzał bynajmniej jej charakteru topograficznego) aby odróżnić ją od innej (topograficznie wiejskiej) miejscowości o identycznej nazwie w tej samej okolicy (np. Pruchnik-Wieś, Waręż-Wieś, Tartaków-Wieś)[15].

Za II Rzeczypospolitej do poczetu miast (gmin miejskich) zaliczano różne grupy miejscowości zależnie od obszaru dawnego zaboru, w których się znajdowały. W województwach wschodnich byłego zaboru rosyjskiego (m.in. w woj. poleskim) po odzyskaniu niepodległości panowało zamieszanie co do charakteru prawnego miejscowości posiadających prawa miejskie/miasteczka. Sprawa ta została częściowo uregulowana różnymi rozporządzeniami[16][17][18][19], lecz przepisy były tylko częściowo wykonywane[20]. Ostatecznie w woj. nowogródzkim za miasta uznano wszystkie miejscowości posiadające w 1924 roku prawa miejskie bądź te miejscowości o prawach miasteczka, które liczyły ponad 2000 mieszkańców. Jednakże Główny Urząd Statystyczny (na którego danych poniższa tabela jest utworzona) oparł wykaz nie na stanie faktycznym, lecz na obowiązujących przepisach prawno-administracyjnych. Stąd:

  • Za miasta (prawne) uznano wszelkie miejscowości, które za czasów rosyjskich posiadały ustrój miejski, o ile liczą (w 1923 roku) więcej niż 4000 mieszkańców
  • Za miasteczka (prawne) uznano wszelkie miejscowości o charakterze miasteczkowym z liczbą mieszkańców (w 1923 roku) od 2000 do 4000 mieszkańców
  • Za miasta/miasteczka (prawne) uznano także wszelkie inne miejscowości, na które ustawa miejska (względnie tymczasowa ustawa miejska) została rozciągnięta indywidualnymi rozporządzeniami Komisarza Generalnego Ziem Wschodnich[8]

W poniższej sortowalnej tabeli umieszczono wszystkie miasta i miasteczka[21] województwa nowogródzkiego obu typów (stan na 1923 rok) z podziałem na charakter prawny (rodzaj jednostki administracyjnej) i przywileje (prawa miejskie/miasteczka). W późniejszych latach część najmniejszych miast status miejski utraciła; w wykazie oznaczono znakiem (►) miasta, które w 1937 roku były już wsiami[22].

Uwaga: Lista nie obejmuje miast i miasteczek powiatów brasławskiego[23], duniłowickiego, dziśnieńskiego i wilejskigo, które w latach 1921–1922 wchodziły w skład województwa nowogródzkiego, po czym na mocy ustawy z 6 kwietnia 1922[24] zostały 13 kwietnia 1922 włączone do Ziemi Wileńskiej (przekształconej 20 stycznia 1926 w województwo wileńskie[25]).

Wykaz[edytuj | edytuj kod]

Stan ludności: na 30 czerwca 1921 roku (niezależnie od statusu jednostki w 1921 roku)
Główne źródło: Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom VII, Część I – Województwo Nowogródzkie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923
Źródła uzupełniające: Dzienniki Ustaw, przedstawione w przypisach
► = status miejski utracony przed 1937 rokiem

Herb Miejscowość Charakter prawny Przywileje Powiat Gmina Liczba mieszk.
Baranowicze[26] miasto miasto baranowicki – 11471
Bielica wieś miasteczko lidzki Bielica 1506
Bieniakonie wieś miasteczko lidzki Bieniakonie 180
Byteń wieś miasteczko słonimski Byteń 1278
Cyryn wieś miasteczko nowogródzki Cyryn 274
Delatycze wieś miasteczko nowogródzki Lubcz 630
Dereczyn wieś miasteczko słonimski Dereczyn 2180
Derewna[27] wieś miasteczko wołożyński[28] Derewna[27] 892
Dokudowo wieś miasteczko lidzki Dokudowo 502
Dworzec wieś miasteczko słonimski[29] Dworzec 944
Dziembrów wieś miasteczko lidzki[30] Dziembrów[31] 199
Ejszyszki miasto ► miasteczko[32] lidzki – (► Ejszyszki) 2382
Gieranony[33] wieś miasteczko wołożyński[34] Siedlisko[35][36] 277
Hermaniszki wieś miasteczko wołożyński[34] Siedlisko[35][37] 175
Hołynka wieś miasteczko słonimski Stara Wieś 432
Horodyszcze wieś miasteczko nowogródzki[38] Horodyszcze 1021
Horodziej wieś miasteczko nieświeski Horodziej 1120
Howiezna wieś miasteczko nieświeski Howiezna 257
Iszkołdź wieś miasteczko baranowicki Połoneczka[39] 691
Iwieniec miasto ► miasteczko stołpecki[40] – (► Iwieniec) 2226
Iwje[41] miasto ► miasteczko wołożyński[34] – (► Iwje) 2731
Jeremicze wieś miasteczko nowogródzki[28] Jeremicze[42] 613
Jeziernica wieś miasteczko słonimski Czemery 528
Juraciszki wieś miasteczko wołożyński Juraciszki 203
Kamień wieś miasteczko stołpecki[40] Iwieniec 844
Kamionka wieś miasteczko szczuczyński[43] Kamionka 569
Kleck miasto miasto nieświeski – 5671
Korelicze wieś miasteczko nowogródzki Korelicze 799
Kozłowszczyzna wieś miasteczko słonimski Kozłowszczyzna 467
Kroszyn wieś miasteczko baranowicki Stołowicze 411
Lachowicze miasto miasteczko[21][44] baranowicki – 2819
Lida miasto miasto lidzki – 13401
Lipniszki wieś miasteczko wołożyński[34] Lipniszki 1061
Lubcz wieś miasteczko nowogródzki Lubcz 937
Mikołajów wieś miasteczko wołożyński Ługomowicze 215
Mir miasto ► miasteczko[21] nieświeski[28] – (► Mir) 3741
Mołczadź wieś miasteczko słonimski[38] Mołczadź[45] 1483
Nacza wieś miasteczko lidzki Koniawa[46] 400
Naliboki wieś miasteczko wołożyński[47] Naliboki 515
Niedźwiedzica[48] wieś miasteczko baranowicki Niedźwiedzica 949
Niehniewicze wieś miasteczko nowogródzki Niehniewicze 406
Nieśwież miasto miasto nieświeski – 6840
Nowa Mysz wieś miasteczko baranowicki Nowa Mysz 1815
Nowogródek miasto miasto nowogródzki – 6367
Nowojelnia wieś miasteczko słonimski[29] Dworzec 373
Nowy Dwór wieś miasteczko lidzki[30] Nowy Dwór 655
Orla wieś miasteczko lidzki[30] Orla 579
Ostryna wieś miasteczko lidzki[30] Ostryna 1574
Połoneczka wieś miasteczko baranowicki Połoneczka[39] 523
Połonka wieś miasteczko baranowicki Nowa Mysz 440
Raduń wieś miasteczko lidzki Raduń 1254
Raków miasto miasto stołpecki[49] – 3323
Różanka wieś miasteczko lidzki[30] Różanka 734
Rubieżewicze wieś miasteczko stołpecki Rubieżewicze 1509
Siniawka wieś miasteczko nieświeski Siniawka 514
Słonim miasto miasto słonimski – 9643
Snów wieś miasteczko nieświeski Snów 631
Sobakińce wieś miasteczko lidzki[30] Sobakińce 276
Stołowicze wieś miasteczko baranowicki Stołowicze 678
Stołpce miasto miasteczko[21][50] stołpecki – 2956
Subotniki[51] wieś miasteczko wołożyński[34] Subotniki[51] 542
Surwiliszki wieś miasteczko wołożyński Traby 87
Swojatycze wieś miasteczko baranowicki Darewo 715
Szczuczyn wieś miasteczko lidzki[30] Szczuczyn 1539
Świerżeń Nowy wieś miasteczko stołpecki Świerżeń[52] 1246
Traby wieś miasteczko wołożyński Traby 981
Trokiele wieś miasteczko wołożyński[34] Siedlisko[35][53] 106
Turzec wieś miasteczko nowogródzki[28] Jeremicze[42] 1290
Wasiliszki wieś miasteczko lidzki[30] Wasiliszki 1874
Wawiórka wieś miasteczko lidzki Myto[54] 174
Wiszniew wieś miasteczko wołożyński Wiszniew 957
Wołma wieś miasteczko stołpecki[40] Wołma 298
Wołożyn miasto miasteczko[55] wołożyński – 2630
Woronów wieś miasteczko lidzki Bieniakonie[56] 1232
Wsielub wieś miasteczko nowogródzki Wsielub 736
Zabłoć wieś miasteczko lidzki Zabłoć 258
Zabrzeź[57] wieś miasteczko wołożyński Zabrzeź[57] 306
Zdzięcioł miasto miasto słonimski[29] – 3080
Żołudek wieś miasteczko lidzki[30] Żołudek 1552
Żyrmuny wieś miasteczko lidzki Żyrmuny 373
Żyrowice wieś miasteczko słonimski Żyrowice 508

Charakterystyka ogólna[edytuj | edytuj kod]

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Jednym z problemów województwa był fatalny dostęp do fachowej opieki medycznej. Jak wskazywał prof. Antoni Cieszkowski, na 1 lekarza przypadało 17 900 mieszkańców (średnia dla kraju – 5400)[58].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c 13 kwietnia 1922 r. wyłączono powiaty duniłowicki, dziśnieński oraz wilejski i przyłączono do Ziemi Wileńskiej (Dz.U. z 1922 r. nr 26, poz. 213).
  2. ↑ a b 21 maja 1929 r. utworzono szczuczyński z części powiatu lidzkiego i grodzieńskiego (Dz.U. z 1929 r. nr 33, poz. 307).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ M.P. z 1921 r. nr 55, poz. 97.
  2. ↑ Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Polska Akademia Nauk – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, 2005, s. 32, seria: Monografie. ISBN 83-87954-66-7. ISSN 1643-2312.
  3. ↑ a b Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 1.
  4. ↑ Do 15 marca 1921 r. siedzibą była Warszawa (M.P. z 1921 r. nr 55, poz. 97).
  5. ↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139.
  6. ↑ Nowy wicewojewoda stanisławowski. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 31 z 10 lutego 1937. 
  7. ↑ Pożegnanie wicewojewody Kaczmarczyka. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 44 z 25 lutego 1937. 
  8. ↑ a b c d Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom VII, Część I – Województwo Nowogródzkie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923.
  9. ↑ Głównie w miastach.
  10. ↑ Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9.XII.1931 r. mieszkania i gospodarstwa domowe, ludność, stosunki zawodowe: województwo nowogródzkie.
  11. ↑ Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9. XII 1931 r. : mieszkania i gospodarstwa domowe, ludność, stosunki zawodowe : województwo nowogródzkie., Główny Urząd Statystyczny, 1936 [dostęp 2024-03-11].
  12. ↑ Respondenci podający język polski jako ojczysty
  13. ↑ Respondenci podający język białoruski jako ojczysty
  14. ↑ Respondenci podający jidisz i język hebrajski jako ojczysty
  15. ↑ a b c Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XIII – Województwo Lwowskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.
  16. ↑ Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich z dnia 27 czerwca 1919, Nr. 7, poz. 460.
  17. ↑ Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich z dnia 14 sierpnia 1919, Nr. 12, poz. 99.
  18. ↑ Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich z dnia 16 sierpnia 1919, Nr. 13, poz. 112.
  19. ↑ Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich z dnia 7 listopada 1919, Nr. 32, poz. 345.
  20. ↑ Dane z 1924 roku.
  21. ↑ a b c d Publikacja źródłowa podaje błędnie w tabeli jednostek administracyjnych liczbę miasteczek jako 65 (w przypadku powiatu słonimskiego – 9), w sprostowaniach poprawiono tę liczbę na 64 na (w powiecie słonimskim – 8).
  22. ↑ M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104.
  23. ↑ Istnieje rozbieżność w określaniu początkowej przynależności wojewódzkiej północno-zachodnich gmin powiatu brasławskiego (gminy Brasław, Dryświaty, Dukszty, Opsa, Plusy, Rymszany, Słobódka, Smołwy i Widze). Dz.U. z 1922 r. nr 26, poz. 213 podaje powiat brasławski jako jeden z 5 powiatów (obok wileńskiego, oszmiańskiego, święciańskiego i trockiego) Ziemi Wileńskiej, nad którą objęto władzę państwową w 1922 roku. Natomiast Skorowidz miejscowości RP wydany przez GUS w 1923 roku wylicza powiat brasławski jako jeden z 4 powiatów (obok duniłowickiego, dziśnieńskiego i wilejskiego), które w 1922 roku wydzielono z woj. nowogródzkiego i wcielono do Ziemi Wileńskiej, podając równocześnie szczegółową statystykę dla omawianych gmin według danych z 30 września 1921 roku.
  24. ↑ Ustawy z dnia 6 kwietnia 1922 roku o objęciu władzy państwowej nad Ziemią Wileńską (Dz.U. z 1922 r. nr 26, poz. 213).
  25. ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 6, poz. 29 – Ustawa z dnia 22 grudnia 1925 r. w sprawie utworzenia województwa wileńskiego.
  26. ↑ Liczba mieszkańców Baranowicz dotyczy mieszkańców miasta właściwego (11.471), natomiast w skład jednostki administracyjnej Baranowicze wchodziły także baraki Urzędu Reemigracyjnego z liczbą mieszkańców 16.630 (większą niż liczba mieszkańców miasta). Tak więc totalna liczba mieszkańców Baranowicz wynosiła 28.101, czyniąc je statystycznie największym miastem woj. nowogródzkiego.
  27. ↑ a b Nazwa zmieniona później na Derewno.
  28. ↑ a b c d Od 22 stycznia 1926 w powiecie stołpeckim (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 43).
  29. ↑ a b c Od 22 stycznia 1926 w powiecie nowogródzkim (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 43).
  30. ↑ a b c d e f g h i Od 29 maja 1929 w nowo utworzonym powiecie szczuczyńskim (Dz.U. z 1929 r. nr 33, poz. 307).
  31. ↑ Gmina Dziembrów zniesiona 21 czerwca 1929; miasteczko Dziembrów włączono do gminy Kamionka (Dz.U. z 1929 r. nr 43, poz. 359).
  32. ↑ Publikacja źródłowa podaje błędnie w wykazie prawa miejskie, w sprostowaniach poprawiono na przywileje miasteczka.
  33. ↑ Później jako Gieraniony.
  34. ↑ a b c d e f Od 22 stycznia 1926 w powiecie lidzkim (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 43).
  35. ↑ a b c Nazwa zmieniona później na gmina Siedliszcze.
  36. ↑ Gmina Siedliszcze zniesiona 11 kwietnia 1929; miasteczko Gieranony włączono do gminy Lipniszki (Dz.U. z 1929 r. nr 22, poz. 225).
  37. ↑ Gmina Siedliszcze zniesiona 11 kwietnia 1929; Hermaniszki włączono do Woronowo (Dz.U. z 1929 r. nr 22, poz. 225).
  38. ↑ a b Od 22 stycznia 1926 w powiecie baranowickim (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 43).
  39. ↑ a b Gminę Połoneczka zniesiono 22 stycznia 1926, a jej obszar wszedł w skład nowo utworzonej gminy Wolna (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 44).
  40. ↑ a b c Od 22 stycznia 1926 w powiecie wołożyńskim (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 43).
  41. ↑ Po reformie ortografii w 1936 jako Iwie.
  42. ↑ a b 25 października 1930 gminę Jeremicze przemianowano na gmina Turzec (M.P. z 1930 r. nr 248, poz. 336).
  43. ↑ 29 maja 1929 miejscowość wraz z całą gminą Kamionka przyłączono z powiatu grodzieńskiego w woj. białostockim (Dz.U. z 1929 r. nr 33, poz. 307).
  44. ↑ Prawa miejskie Lachowicze otrzymały 27 czerwca 1931 (Dz.U. z 1931 r. nr 56, poz. 448).
  45. ↑ Do 8 września 1921 gmina Mołczadź nosiła nazwę gmina Łuszniewo (M.P. z 1921 r. nr 204, poz. 271).
  46. ↑ Gminę Koniawa przyłączono 1 lipca 1926 do powiatu wileńsko-trockiego w woj. wileńskim (Dz.U. z 1926 r. nr 45, poz. 277). Gmina została zniesiona 3 czerwca 1930, a jej obszar włączono do gminę Orany (Dz.U. z 1930 r. nr 42, poz. 365).
  47. ↑ Od 1 października 1930 w powiecie stołpeckim (Dz.U. z 1930 r. nr 45, poz. 381).
  48. ↑ Obecna nazwa Niedźwiedzice.
  49. ↑ Od 1 lipca 1927 w powiecie mołodeczańskim w woj. wileńskim (Dz.U. z 1926 r. nr 45, poz. 277).
  50. ↑ Prawa miejskie Stołpce otrzymały 13 lutego 1926 (Dz.U. z 1926 r. nr 16, poz. 92).
  51. ↑ a b Nazwa zmieniona później na Sobotniki.
  52. ↑ Miasteczko Świerżeń stanowiło anomalię ponieważ należało administracyjnie do dwóch gmin; jej główna część (1195 mieszk.) należała do gminy Świerżeń, natomiast niewielka część (51 mieszk.) leżała w gminie Stołpce.
  53. ↑ Gmina Siedliszcze zniesiona 11 kwietnia 1929; miasteczko Trokiele włączono do gminy Lipniszki (Dz.U. z 1929 r. nr 22, poz. 225).
  54. ↑ 20 sierpnia 1927 gminę Myto przemianowano na gmina Wawiórka (M.P. z 1927 r. nr 171, poz. 439).
  55. ↑ Prawa miejskie Wołożyn otrzymał 21 maja 1929 (Dz.U. z 1929 r. nr 33, poz. 309).
  56. ↑ Od 11 kwietnia 1929 w nowo utworzonej gminie Woronowo (Dz.U. z 1929 r. nr 22, poz. 225), przemianowanej 11 czerwca 1929 na Werenów (M.P. z 1929 r. nr 132, poz. 326).
  57. ↑ a b Nazwa zmieniona później na Zabrzezie.
  58. ↑ Sławomir Koper: Na służbie i w pracy. Bellona / Edipresse, 2013, s. 25, 33, seria: Dwudziestolecie międzywojenne. ISBN 978-83-7769-545-6.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Województwo nowogródzkie (II Rzeczpospolita)
Powiaty ziemskie

herb województwa nowogródzkiego

Podział administracyjny II Rzeczypospolitej
Województwa
Okręgi adm.
Województwa proponowane

  1. ↑ województwo autonomiczne
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Województwo_nowogródzkie_(II_Rzeczpospolita)&oldid=73187812”