Lądowiska operacyjne Luftwaffe

Lądowiska operacyjne Luftwaffe – to zbiór lądowisk wybudowanych lub przystosowanych przez Luftwaffe do celów wojskowych w latach 30. XX wieku w ramach przygotowań do II wojny światowej.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Po I wojnie światowej Niemcy utraciły możliwość rozwijania lotnictwa wojskowego zgodnie z art.198 traktatu Wersalskiego z 1919 roku. Większość istniejących lotnisk pozostawała nieczynna aż do roku 1924, zgodnie z ustaleniami traktatu. Pierwsze plany tajnej rozbudowy sieci lotnisk opracowano w latach 1924–1927, na bazie lotnisk cywilnych, sportowych oraz awaryjnych w roli kamuflażu. Stopniowo, wraz ze słabnącym nadzorem nad postanowieniami traktatu, około 100 lotnisk oraz 150 mniejszych lądowisk zaczęto przebudować do roli pełnoprawnych baz wojskowych. Kolejny istotny krok przyniósł rok 1935, kiedy postanowiono o budowie wielu zakamuflowanych lądowisk gotowych do użycia w razie wojny z krajami ościennymi III Rzeszy. Takie lądowiska mianowano Einsatzhafen (niem. baza operacyjna), wyróżniano dwie kategorie, E-hafen I to lądowiska o lepszych parametrach i rozległej infrastrukturze oraz E-hafen II o skromniejszym zapleczu. Plan mobilizacyjny Luftwaffe z 1 lipca 1939 zakładał do 1 września 1939 utworzenie:

  • 64 lotnisk (Flughafen, Fliegerhorst)
  • 81 lądowisk operacyjnych kategorii I (E-hafen I)
  • 38 lądowisk operacyjnych kategorii II (E-hafen II)
  • 19 lądowisk polowych, pomocniczych i pozostałych (Feldflugplatz – lądowisko polowe, Landeplatz – lądowisko, Notlandeplatz – lądowisko awaryjne)
  • 6 lotnisk wodnosamolotów

Niemal wszystkie lotniska tego okresu dysponowały wyłącznie nawierzchnią trawiastą, dopiero podczas wojny rozpoczęto budowę betonowych pasów startowych[1].

Lista obiektów[edytuj | edytuj kod]

Poniższa lista wymienia obiekty znajdujące się obecnie w granicach Polski, natomiast wybudowane przed rokiem 1939 na terenie Niemiec.

Nazwa org. Nazwa obecnie Rodzaj Miejscowość Lokalizacja
Allenstein Olsztyn-Dajtki Einsatzhafen Olsztyn 53°46′22″N 20°24′46″E/53,772778 20,412778
Altkemnitz Feldflugplatz Stara Kamienica 50°54′30″N 15°36′00″E/50,908333 15,600000
Alt Rosenberg Einsatzhafen Olesno 50°53′05″N 18°25′52″E/50,884722 18,431111
Alt Siedel Feldflugplatz Grodzisko 50°35′04″N 18°13′54″E/50,584444 18,231667
Annafeld / Flatow Landeplatz Złotów 53°21′N 17°02′E/53,350000 17,033333
Arys-Rostken Einsatzhafen Rostki 53°43′10″N 21°55′00″E/53,719444 21,916667
Aslau Einsatzhafen I Osła 51°18′24″N 15°43′08″E/51,306667 15,718889

lub

51°18′40″N 15°44′20″E/51,311111 15,738889

Berneuchen Notlandeplatz Barnówko 52°47′N 14°46′E/52,783333 14,766667
Bielitzfelde Feldflugplatz Bielice 50°33′30″N 17°30′00″E/50,558333 17,500000
Breslau-Gandau Wrocław-Gądów Fliegerhorst Wrocław 51°07′45″N 16°58′15″E/51,129167 16,970833
Breslau-Schöngarten Wrocław-Strachowice Fliegerhorst Wrocław 51°06′25″N 16°55′10″E/51,106944 16,919444
Brieg Brzeg-Skarbimierz Fliegerhorst Brzeg 50°50′20″N 17°24′47″E/50,838889 17,413056
Bunzlau Notlandeplatz Bolesławiec 51°19′30″N 15°33′10″E/51,325000 15,552778
Cosel Einsatzhafen II Kędzierzyn-Koźle 50°20′06″N 18°09′55″E/50,335000 18,165278
Damm Landeplatz Damno 54°31′N 17°19′E/54,516667 17,316667
Danzig-Langfuhr Gdańsk-Wrzeszcz Fliegerhorst Gdańsk 54°23′40″N 18°36′10″E/54,394444 18,602778
Deep Fliegerhorst, Seefliegerhorst Mrzeżyno 54°08′20″N 15°17′00″E/54,138889 15,283333
Deutsch-Buckow Notlandeplatz Bukowa 54°30′30″N 17°07′10″E/54,508333 17,119444
Deutsch-Eylau Einsatzhafen Iława 53°35′30″N 19°35′30″E/53,591667 19,591667
Dievenow Fliegerhorst, Seefliegerhorst Dziwnów 54°00′50″N 14°45′30″E/54,013889 14,758333
Dobberphul Landeplatz Dobropole 53°51′N 14°44′E/53,850000 14,733333
Dumröse Landeplatz Domardz 54°26′N 17°15′E/54,433333 17,250000
Elbing Elbląg Einsatzhafen Elbląg 54°08′30″N 19°20′00″E/54,141667 19,333333
Frankenstein Notlandeplatz Ząbkowice Śląskie 50°34′20″N 16°50′00″E/50,572222 16,833333
Frauenburg Feldflugplatz Frombork 54°21′30″N 19°41′30″E/54,358333 19,691667
Freienwalde Notlandeplatz Chociwel 53°27′40″N 15°20′00″E/53,461111 15,333333
Freiwaldau Gozdnica Eisatzhafen I Gozdnica 51°27′40″N 15°06′30″E/51,461111 15,108333
Friedeberg Feldflugplatz Strzelce Krajeńskie 52°52′30″N 15°31′30″E/52,875000 15,525000
Fritzow Landeplatz Wrzosowo 54°06′N 15°49′E/54,100000 15,816667
Gabbert Jaworze Eisatzhafen II Jaworze 53°18′40″N 15°42′50″E/53,311111 15,713889
Gäbersdorf Einsatzhafen I Udanin 51°02′20″N 16°27′00″E/51,038889 16,450000
Glatz Landeplatz Kłodzko 50°26′N 16°39′E/50,433333 16,650000
Gleiwitz Gliwice-Trynek Fliegerhorst Gliwice 50°16′15″N 18°40′30″E/50,270833 18,675000
Glogau Notlandeplatz Głogów 51°42′00″N 16°07′00″E/51,700000 16,116667
Gorow Landeplatz Gorowo Iławieckie 54°17′N 20°29′E/54,283333 20,483333
Grieslienen Gryźliny Einsatzhafen II Gryźliny 53°36′15″N 20°22′30″E/53,604167 20,375000
Grossburg Einsatzhafen Borek Strzeliński 50°52′00″N 17°04′50″E/50,866667 17,080556
Gross-Kosel Landeplatz Kozłowo 53°19′30″N 20°17′30″E/53,325000 20,291667
Gross-Schiemanen Szczytno-Szymany Einsatzhafen Szymany 52°28′54″N 20°57′30″E/52,481667 20,958333
Gross Stein Kamień Śląski Landeplatz Kamień Śląski 50°31′35″N 18°05′45″E/50,526389 18,095833
Gross Tychow Einsatzhafen II Tychów 53°55′41″N 16°15′28″E/53,928056 16,257778
Grottkau Einsatzhafen I Grodków 50°38′15″N 17°23′30″E/50,637500 17,391667
Grunau Jeżów Sudecki Notlandeplatz Jeżów Sudecki 50°56′52″N 15°45′41″E/50,947778 15,761389
Hartenau Einsatzhafen Twardawa 50°20′30″N 17°59′30″E/50,341667 17,991667
Hirschberg Jelenia Góra Notlandeplatz Jelenia Góra 50°54′00″N 15°47′10″E/50,900000 15,786111
Johannisburg Landeplatz Pisz 53°38′04″N 21°47′52″E/53,634444 21,797778
Juliusburg Feldflugplatz Dobroszyce 51°16′04″N 17°19′53″E/51,267778 17,331389
Kallies-Ratheide Landeplatz Kalisz Pomorski 53°17′N 15°54′E/53,283333 15,900000
Kamp Fliegerhorst Rogowo 54°08′45″N 15°20′00″E/54,145833 15,333333
Kamp Seefliegerhorst Rogowo 54°09′15″N 15°21′40″E/54,154167 15,361111
Klein Eichen Ausweichflugplatz Dąbrówka 50°30′00″N 18°04′30″E/50,500000 18,075000
Kohlow Landeplatz Kowalów 52°24′N 14°45′E/52,400000 14,750000
Kolbatz Landeplatz Kołbacz 53°18′08″N 14°48′49″E/53,302222 14,813611
Kolberg Kołobrzeg-Bagicz Fliegerhorst Kołobrzeg 54°12′00″N 15°40′30″E/54,200000 15,675000
Königsberg-Neumark Chojna Einsatzhafen Chojna 52°56′30″N 14°25′00″E/52,941667 14,416667
Kornau Landeplatz Olszewki 53°40′N 20°59′E/53,666667 20,983333
Köslin Landeplatz Koszalin 54°11′25″N 16°11′11″E/54,190278 16,186389
Kussfeld Landeplatz Stare Kusy 54°02′N 19°36′E/54,033333 19,600000
Küstrin Feldflugplatz Kostrzyń 52°36′30″N 14°40′00″E/52,608333 14,666667
Landsberg/Warthe Landeplatz Gorzów Wielkopolski 52°44′N 15°14′E/52,733333 15,233333
Langenau Einsatzhafen Raków 51°11′30″N 17°05′00″E/51,191667 17,083333
Langhermsdorf Landeplatz Urzuty 51°48′N 15°24′E/51,800000 15,400000
Lauenburg Feldflugplatz Lębork 54°32′25″N 17°47′30″E/54,540278 17,791667
Leba lądowisko awaryjne dla wodnosamolotów Łeba 54°45′20″N 17°31′00″E/54,755556 17,516667
Leobschütz Einsatzhafen Głubczyce 50°13′00″N 17°47′00″E/50,216667 17,783333
Liegnitz Legnica Fliegerhorst Legnica 51°11′10″N 16°11′30″E/51,186111 16,191667
Locken Landeplatz Łukta 53°48′N 20°05′E/53,800000 20,083333
Lottin Landeplatz Lotyń 53°36′N 16°48′E/53,600000 16,800000
Lötzen Einsatzhafen Giżycko 54°02′30″N 21°46′15″E/54,041667 21,770833
Lüben Lubin Einsatzhafen I Lubin 51°25′30″N 16°11′30″E/51,425000 16,191667
Lyck Einsatzhafen Ełk 53°49′50″N 22°23′45″E/53,830556 22,395833
Mackfitz Płoty Feldflugplatz Makowice 53°45′40″N 15°17′50″E/53,761111 15,297222
Möckendorf Feldflugplatz Korzękwice 50°31′35″N 17°18′35″E/50,526389 17,309722
Neisse-Stephansdorf Einsatzhafen Radzikowice 50°30′25″N 17°17′35″E/50,506944 17,293056
Neudorf Opole-Polska Nowa Wieś Einsatzhafen Polska Nowa Wieś 50°38′01″N 17°47′00″E/50,633611 17,783333
Neustadt Prudnik Notlandeplatz Prudnik 50°20′30″N 17°35′00″E/50,341667 17,583333
Nieder-Ellguth Einsatzhafen II Zakrzów 50°29′15″N 18°06′35″E/50,487500 18,109722
Oberglogau Notlandeplatz Głogówek 50°21′30″N 17°51′00″E/50,358333 17,850000
Oppeln Landeplatz Opole 50°39′30″N 17°57′00″E/50,658333 17,950000
Ottmuth Notlandeplatz Otmuchów 50°30′40″N 17°59′00″E/50,511111 17,983333
Rossweide Feldflugplatz Nowe Kotkowice 50°22′00″N 17°57′00″E/50,366667 17,950000
Schlosswalden Landeplatz Lasowice Małe
Stubendorf Fliegerhorst Izbicko 50°34′00″N 18°08′40″E/50,566667 18,144444
Weidengut Einsatzhafen Wierzbie 50°32′10″N 17°34′58″E/50,536111 17,582778
Ziegenhals Landeplatz Głuchołazy 50°19′30″N 17°24′00″E/50,325000 17,400000

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ www.ww2.dk – spis lądowisk Luftwaffe z okresu II wojny światowej. ww2.dk. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-26)]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Karl Ries, Fliegerhorste und Einsatzhafen der Luftwaffe: Planskizzen 1935–1945, wyd. Motorbuch, ISBN 978-3613014862
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lądowiska_operacyjne_Luftwaffe&oldid=68186015”