Jer-2
 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | Biuro konstrukcyjne W. Jermołajewa |
| Typ | samolot bombowy dalekiego zasięgu |
| Konstrukcja | dwusilnikowy wolnonośny średniopłat o konstrukcji całkowicie metalowej, usterzenie podwójne, podwozie – wciągane w locie |
| Załoga | 4 |
| Historia | |
| Data oblotu | 14 maja 1940 (DB-240) |
| Lata produkcji | |
| Wycofanie ze służby | 1947 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | patrz tabelka |
| Moc | patrz tabelka |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | patrz tabelka |
| Długość | patrz tabelka |
| Wysokość | patrz tabelka |
| Powierzchnia nośna | patrz tabelka |
| Masa | |
| Własna | patrz tabelka |
| Startowa | patrz tabelka |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. | patrz tabelka |
| Prędkość wznoszenia | patrz tabelka |
| Pułap | patrz tabelka |
| Zasięg | patrz tabelka |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| patrz tabelka | |
| Liczba miejsc | |
| 9 (wersja Jer-2ON) | |
| Użytkownicy | |
| ZSRR | |
| Rzuty | |
 | |
Jer-2 (ros. Ер-2) – radziecki samolot bombowy dalekiego zasięgu z okresu II wojny światowej
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pod koniec 1938 roku w biurze konstrukcyjnym kierowanym przez Władimira Grigorewicza Jermołajewa rozpoczęto pracę nad samolotem bombowym dalekiego zasięgu, który oznaczono jako DB-240 (skrót od dalnyj bombardirowszczik (DB) i 240 od nr. biura). Jego konstrukcję oparto na samolocie pasażerskim Stal-7 skonstruowanym w 1937 roku przez włoskiego komunistę, mieszkającego w ZSRR – Roberta Bartiniego, którego zastępcą był właśnie W. Jermołajew.
Projekt tego nowego samolotu DB-240 został opracowany na początku 1939 roku, a już 29 lipca 1939 roku dowództwo lotnictwa ZSRR złożyło zamówienie na budowę dwóch prototypów tego samolotu. Różnił się od samolotu Stal-7 podwójnym usterzeniem oraz zamontowanemu uzbrojeniu w tym w wieżyczkach. Oblot pierwszego prototypu nastąpił w dniu 14 maja 1940 roku. Prototyp ten przeszedł wszechstronne badania w locie i ostatecznie w maju 1940 roku podjęto decyzję o skierowaniu go do produkcji seryjnej, przy czym w wersji produkcyjnej zastosowano mocniejsze silniki. Samoloty produkowane seryjnie otrzymały oficjalne oznaczenie Jer-2. Produkcja rozpoczęła się w kwietniu 1941 roku.
Już po podjęciu decyzji o skierowaniu samolotu Jer-2 do produkcji seryjnej prowadzono dalsze prace nad samolotem. Zmiany dotyczyły w zasadzie zastosowania nowych silników oraz uzbrojenia i tak powstawały kolejne wersje samolotu.
W 1944 roku podjęto decyzję o zbudowaniu zupełnie nowej wersji samolotu Jer-2 przeznaczonej do przewozu ważnych osobistości oraz zadań kurierskich. W ten sposób powstał samolot oznaczony jako Jer-2ON, którego prototyp oblatano 16 kwietnia 1945 roku. Następnie zbudowano krótką serię tych samolotów. Podlegał on również dalszym modyfikacjom, lecz ostatecznie w 1945 roku podjęto decyzję o zaniechaniu produkcji i dalszych prac nad samolotem Jer-2.
Łącznie w latach 1941–1945 zbudowano 430 samolotów Jer-2 wszystkich wersji a z prototypami około 470 szt.
Wersje samolotu Jer-2[edytuj | edytuj kod]
- DB-240 – prototyp, napęd: 2 x 12-cylindrowe silniki rzędowe Klimow M-105, uzbrojenie: 2 karabiny maszynowe SzKAS kal. 7,62 mm (ruchome – 1 w stanowisku strzeleckim w przodzie kadłuba i 1 w dolnym wychylanym stanowisku strzeleckim typu MW-2 w środkowej części kadłuba), 1 karabin maszynowy UBT kal. 12,7 mm (ruchomy – w obrotowej wysuwanej wieżyczce strzeleckiej typu TAT-BT na grzbiecie środkowej części kadłuba) oraz 1000 kg bomb. Wyprodukowano – 3 prototypy
- Jer-2 (M-105) – wersja seryjna, identyczna jak prototyp DB-240. Wyprodukowano – 71 sztuk
- Jer-2 (AM-35A) – prototyp, napęd: 2 x silniki rzędowe 12-cylindrowe w układzie V, chłodzone cieczą, Mikulin AM-35A o mocy 1350 KM (993 kW), uzbrojenie: jak DB-240. Wyprodukowano – 3 prototypy
- Jer-2 (AM-37) – prototyp, napęd: 2 x silniki rzędowe 12-cylindrowe w układzie V, chłodzone cieczą, Mikulin AM-37 o mocy 1400 KM (1030 kW), uzbrojenie: 3 karabiny maszynowe UBT kal. 12,7 mm (ruchome – 1 w stanowisku strzeleckim w przodzie kadłuba, 1 w dolnym stanowisku strzeleckim w środkowej części kadłuba i 1 w obrotowej wieżyczce strzeleckiej typu TAT-BT na grzbiecie środkowej części kadłuba) oraz bomby o masie maksymalnej do 3000 kg. Wyprodukowano – 4 sztuki
- Jer-2 (MB-100) – prototyp, napęd: 2 x silniki rzędowe 24-cylindrowe w układzie X, chłodzone cieczą Dobrotworskij MB-100 o mocy 2200 KM (1618 kW), uzbrojenie: 2 karabiny maszynowe UBT kal. 12,7 mm (ruchome – 1 w dolnym wychylanym stanowisku strzeleckim w środkowej części kadłuba i 1 w obrotowej wieżyczce strzeleckiej typu TAT-BT na grzbiecie środkowej części kadłuba), 1 karabin maszynowy SzKAS kal. 7,62 mm (ruchomy – na stanowisku strzeleckim w przodzie kadłuba) oraz bomby o masie maksymalnej do 3000 kg. Wyprodukowano – 1 sztukę
- Jer-2 (M-40F) – prototyp, napęd: 2 x silniki rzędowe wysokoprężne 12-cylindrowe w układzie V, chłodzone cieczą Czaromskij M-40F o 1500 KM (1103 kW), uzbrojenie: jak Jer-2 (MB-100). Wyprodukowano – 3 sztuki
- Jer-2 (M-30B) – prototyp, napęd: 2 x silniki rzędowe wysokoprężne 12-cylindrowe w układzie V, chłodzone cieczą Czaromskij ACz-30B (M-30B) o 1500 KM (1103 kW), uzbrojenie: 3 karabiny maszynowe UBT kal. 12,7 mm (ruchome – 1 na stanowisku strzeleckim w przodzie kadłuba, 1 na dolnym stanowisku strzeleckim w środkowej części kadłuba i 1 w obrotowej wieżyczce strzeleckiej typu TUM-2 na grzbiecie środkowej części kadłuba) oraz bomby o masie maksymalnej do 5000 kg. Wyprodukowano – 1 sztukę
- Jer-2 (ACz-30B) – seryjne, napęd: 2 x silniki rzędowe wysokoprężne w układzie V, chłodzone cieczą Czaromskij ACz-30B (M-30B) o mocy 1500 KM (1103 kW), uzbrojenie: 2 karabiny maszynowe UBT kal. 12,7 mm (ruchome – 1 na stanowisku strzeleckim typu NU-134 w przodzie kadłuba i 1 w dolnym stanowisku strzeleckim typu ŁU-MW-2B w środkowej części kadłuba), 1 działko SzWAK kal. 20 mm (ruchome – w obrotowej wieżyczce strzeleckiej typu TUM-5 na grzbiecie środkowej części kadłuba) oraz bomby o masie maksymalnej do 5000 kg. Wyprodukowano – 391 sztuk
- Jer-2ON – wersja specjalnego przeznaczenia do przewozu ważnych osób cywilnych i wojskowych, napęd: jak Jer-2 (ACz-30B), uzbrojenie: nie posiadał. Wyprodukowano – 3 sztuki
- Jer-2MM – zmodernizowana wersja Jer-2ON. Wyprodukowano – 3 sztuki
Służba w lotnictwie[edytuj | edytuj kod]
Samoloty Jer-2 zostały wprowadzone do lotnictwa radzieckiego w czerwcu 1941 roku. Uzbrojono w nie dwa pułki bombowe specjalnego przeznaczenia – 420 i 421. W początkowej fazie operacji "Barbarossa" samoloty te uczestniczyły w dalekich rajdach na cele na terytorium Niemiec i Polski. W nocy z 10 na 11 sierpnia 1941 roku uczestniczyły, razem z Pe-8, w nalocie radzieckiego lotnictwa na Berlin z lotniska Puszkin. Z powodu nieodpowiedniego lotniska, wystartowały tylko trzy samoloty Jer-2, które zrzuciły po 700 kg bomb, a dwa z nich stracono (jeden na skutek ataku własnych myśliwców)[1]. Brały też w udział w bombardowaniu Warszawy.
Później skierowano je do wsparcia wojsk lądowych na froncie. W czasie tych walk ponosiły one duże straty i ostatecznie w 1943 roku wycofano je z jednostek bojowych i skierowano do szkoły nawigatorów lotniczych w Czelabińsku.
Produkowane po 1943 roku samoloty Jer-2 były wykorzystywane do dokonywania nocnych zrzutów dla partyzantów na zapleczu frontów. Natomiast samoloty Jer-2ON były wykorzystywane do 1947 roku.
Opis konstrukcji[edytuj | edytuj kod]
Samolot Jer-2 to wolnonośny średniopłat o konstrukcji całkowicie metalowej, z podwójnym usterzeniem i chowanym podwoziem. Kadłub półskorupowy. Płat trójdzielny. Napęd: dwa silniki rzędowe, śmigła metalowe trójłopatowe.
Uzbrojenie[edytuj | edytuj kod]
W wersji z silnikami M-105 w komorze bombowej można było przenosić do 12 bomb o masie 100 kg lub 4 bomby 250 kg lub 500 kg. Na dwóch zewnętrznych podwieszeniach pod kadłubem można było przenosić bomby o masie do 1000 kg[2]. Maksymalny ładunek wynosił 4000 kg (2 × 1000 kg i 4 × 500 kg)[2].
W wersji z silnikami ACz-30B w komorze bombowej można było przenosić do 20 bomb o masie 100 kg, 8 bomb 250 kg lub 4 bomby 500 kg[3]. Na trzech zewnętrznych belkach pod kadłubem można było przenosić do 3 bomb o masie 1000 kg lub na centralnej belce o masie 2000 kg[3]. Przy zasięgu 1000 km można było przenosić 5000 kg bomb, przy zasięgu 3000 km – 3000 kg bomb, a przy maksymalnym zasięgu 5250 km (z dodatkowym zbiornikiem w komorze bombowej) 1000 kg bomb[4].
Uzbrojenie obronne tej wersji obejmowało wkm 12,7 mm UBT w nosowym stanowisku NU-134 z zapasem 195 nabojów, drugi wkm UBT w dolnym stanowisku ŁU-MW-2B z zapasem 275 nabojów i działko 20 mm SzWAK w wieży grzbietowej TUM-5 z zapasem 200 nabojów[3].
Dane lotno-techniczne niektórych wersji samolotu Jer-2[edytuj | edytuj kod]
| Wersja | DB-240 (M-105) (prototyp) | Jer-2 (M-105) (seryjny) | Jer-2 (MB-100) (prototyp) | Jer-2 (M-30B) (prototyp) | Jer-2 (Acz-30B) (seryjny) | Jer-2ON |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Silniki | 2 x Klimow M-105 | 2 x Klimow M-105 | 2 x Dobrotworskij MB-100 | 2 x Czaromskij M-30B | 2 x Czaromskij ACz-30B | 2 x Czaromskij ACz-30B |
| Moc (KM) (kW) | 1100 (809) | 1100 (809) | 2200 (1618) | 1500 (1103) | 1500 (1103) | 1500 (1103) |
| Rozpiętość (m) | 21,65 | 21,65 | 21,68 | 22,73 | 23,10 | 23,10 |
| Długość (m) | 16,23 | 16,23 | 16,23 | 16,59 | 16,65 | 16,34 |
| Wysokość (m) | 4,82 | 4,82 | 4,82 | - | - | 5,20 |
| Powierzchnia nośna (m²) | 72,10 | 72,10 | 72,10 | 77,44 | 79,10 | 79,10 |
| Masa własna (kg) | 7 076 | 7 500 | - | 10 360 | 10 820 | 10700 |
| Masa startowa (kg) | 12 000 (normalna) 13 460 (maksymalna) | 12 520 (normalna) 14 150 (maksymalna) | 13 000 (normalna) | 14 190 (normalna) 17 650 (maksymalna) | 14 825 (normalna) 18 415 (maksymalna) | 15 200 (normalna) 19 000 (maksymalna) |
| Prędkość maksymalna (km/h) | 445 | 437 | 475 | 429 | 405 | 435 |
| Prędkość wznoszenia (m/s) | 5,0 | 5,5 | - | 2,9 | 3,5 | - |
| Pułap (m) | 7700 | 7500 | - | - | - | 7500 |
| Zasięg (km) | 4100 | 3300 | 1700 | 5500 | 5000 | 5000 |
| Uzbrojenie | 1000 kg bomb; 2 x karabin maszynowy SzKAS kal. 7,62 mm; karabin maszynowy UBT kal. 12,7 mm | 1000 kg bomb; 2 x karabin maszynowy SzKAS kal. 7,62 mm; karabin maszynowy UBT kal. 12,7 mm | 1000 kg bomb; karabin maszynowy SzKAS kal. 7,62 mm; 2 x karabin maszynowy UBT kal. 12,7 mm | 1000 kg bomb; 3 x karabin maszynowy UBT kal. 12,7 mm | 1000 kg bomb; 2 x karabin maszynowy UBT kal. 12,7 mm; działko SzWAK kal. 20 mm | nie uzbrojony |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Miedwied′ i Chazanow 2012 ↓, s. 31-34.
- ↑ a b Miedwied′ i Chazanow 2012 ↓, s. 48.
- ↑ a b c Miedwied′ i Chazanow 2012 ↓, s. 91.
- ↑ Miedwied′ i Chazanow 2012 ↓, s. 97.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Вадим Шавров: История конструкций самолетов в СССР 1938-1950. Москва: Машиностроение, 1994. ISBN 5-217-00477-0.
- Aleksandr Miedwied′, Dmitrij Chazanow: Dalnyj bombardirowszczik Jer-2. «Samolot niesbywszichsja nadieżd». Moskwa: Jauza / Eksmo, 2012. ISBN 978-5-699-57293-9. (ros.).
| Samoloty myśliwskie | |
|---|---|
| Samoloty bombowe | |
| Samoloty szturmowe | |
| Samoloty szkolne i treningowe | |
| Samoloty i szybowce transportowe | |
| Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe | |
| Konstrukcje prototypowe i doświadczalne |
.svg)