Garaszewo

Garaszewo
Część miasta Poznania
Ilustracja
Pętla autobusowa Garaszewo
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Miasto

Poznań

Dzielnica

Osiedle Krzesiny-Pokrzywno-Garaszewo

Strefa numeracyjna

(+48) 61

Tablice rejestracyjne

PO

Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Garaszewo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Garaszewo”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Garaszewo”
Ziemia52°21′00″N 16°57′58″E/52,349900 16,966200
Multimedia w Wikimedia Commons

Garaszewo – niewielka część Poznania, w obrębie osiedla samorządowego Krzesiny-Pokrzywno-Garaszewo, położona na południowy wschód od centrum miasta (pomiędzy Starołęką a Krzesinami).

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wieś Garaszewo stanowiła własność poznańskiej Kapituły, i z jej dokumentów pochodzi pierwszy zapis wzmiankujący Garaszewo (Garaschewo[1]). W roku 1400 archidiakon poznański Wojciech przekazał swojemu domownikowi Mirosławowi przywilej na sołectwo we wsi kapitulnej Garaszewo. Początki wsi sięgać mogą, w świetle badań archeologicznych, czasów między drugą połową X, a połową XII wieku. Wieś duchowna, własność prepozyta kapituły katedralnej poznańskiej, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[2]. Wieś ta została w XIX wieku przeniesiona w obecne miejsce[3].

W granice Poznania została włączona w 1940 roku.

Stan obecny[edytuj | edytuj kod]

Obecnie Garaszewo ciągle zachowuje charakter rolniczy, z powoli rozwijającą się zabudową willową i małymi zakładami rzemieślniczo-przemysłowymi.

Przez Garaszewo przebiega fragment poznańskiego odcinka autostrady A2, planowano nawet budowę w tym miejscu węzła Starołęka ale z uwagi na koszty ostatecznie nie doszło do jego realizacji. W Garaszewie znajduje się pętla, na której swój przebieg kończą linie autobusowe 189 i 194.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Najwyżej położonym miejscem w Garaszewie jest sztucznie wzniesienie Garaszewska Góra, usypane na dawnym wysypisku śmieci. Wytyczono przez nie ścieżkę pieszo - rowerową. Zimą, jest to miejsce wręcz idealne do zjazdów na sankach, z kolei latem do podziwiana zachodów słońca. Ze wzniesienia rozciąga się panorama na całą dzielnicę oraz osiedla ratajskie i Minikowo.

Przyroda[edytuj | edytuj kod]

Użytek ekologiczny "Świątnica I"[edytuj | edytuj kod]

Użytek znajduje się na południowych peryferiach Poznania. Został powołany w wyniku uchwały Rady Miasta Poznania z 10 maja 1994 roku pod nazwą "Świątnica I" dla ochrony ostatniego śladu roślinności, która rozpowszechniona była w tej części miasta w okresie poprzedzającym jego intensywny rozwój. Obejmuje odcinek cieku Świątnica oraz otaczające go podmokłe łąki. Teren użytku rozciąga się pomiędzy dwoma stacjami kolejowymi: Poznań–Franowo i Poznań–Krzesiny na długości około 3 km i szerokości 300-400 m.

Obecnie sytuacja prawna użytku ekologicznego "Świątnica I" skomplikowała się z wejściem w życie Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 916). Sytuacja prawna użytków ekologicznych, powołanych uchwałą Rady Miasta Poznania, skomplikowała się w związku z wejściem w i utraty mocy ustawy z dnia 16 października 1991 r. (Dz. U. Nr 114, poz. 492) oraz brakiem zapisu utrzymującego w mocy tego typu postanowienia w przepisach przejściowych znowelizowanej ustawy o ochronie przyrody z dnia 7 grudnia 2000 r. (Dz.U. z 2001 r. nr 3, poz. 21). Skutkiem czego ustawa o utworzeniu użytków ekologicznych na terenie miasta Poznania utraciła swoją moc obowiązującą. W obecnej sytuacji prawnej użytki ekologiczne rada Miasta może ponownie powołać na podstawie art. 44 ust. 1 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. z 2000 r. nr 92, poz. 880),(Jackowiak 2005 na podstawie stanowiska Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w Poznaniu z dnia 4 lutego 2005).

Flora[edytuj | edytuj kod]

Flora występująca w wąskim korycie Świątnicy uderza swą różnorodnością. Można tu spotkać gatunki o całkiem odmiennych wymaganiach środowiskowych. W rowie, którym płynie strumień i na jego brzegach oraz w wąskim pasie towarzyszących łąk zanotowano występowanie 120 (stan z 1997-1998 roku) gatunków roślin zielnych, zaliczanych do 31 rodzin. Większość z nich to gatunki związane ze środowiskiem wodnym, błotnym i podmokłych łąk. Licznie występują np. :

Wymienione gatunki na niektórych odcinkach cieku tworzą charakterystyczne łany. Łany np. turzyc są bardzo rozległe i niekiedy, osiągają długość od 10 do 50 metrów; pałki wodnej od 2 do 10 metrów; trzciny pospolitej od 10 do 40 metrów.

Występują tutaj gatunki zaliczane do zagrożonych i potencjalnie zagrożonych we florze Wielkopolski:

Większość zanotowanych roślin to gatunki rodzimego pochodzenia klasyfikowane jako apofity czyli, rośliny wykazujące stałą tendencję do zajmowania siedlisk antropogenicznych i silnie przekształconych, lub spontaneofity półsynantropijne – rośliny utrzymujące się na siedliskach antropogenicznych silnie przekształconych lub nawet osiągające na nich optimum rozwojowe. W korycie Świątnicy rosną pojedyncze drzewa, które są jedynymi pozostałościami terenów drzewiastych, występujących tu dawniej. Na terenie notowano kilka gatunków wierzb i olchę czarną. Spośród zanotowanych gatunków na uwagę zasługują spontaneofity i apofity określane jako bezpośrednio zagrożone lub potencjalnie narażone, należą do nich m.in.:

Panorama Garaszewa z Garaszewskiej Góry
Panorama Garaszewa z Garaszewskiej Góry

Fauna[edytuj | edytuj kod]

Spośród zwierząt związanych bezpośrednio ze środowiskiem wodnym zanotowano występowanie w Świątnicy siedem gatunków kręgowców:

Rzadkim gatunkiem jest jaszczurka zwinka – jedyny gad notowany na terenie użytku. Stwierdzono występowanie ponad 70 gatunków bezkręgowców związanych ze środowiskiem wodnym. W Świątnicy żyją dwa gatunki pijawek:

Liczne są ślimaki wodne reprezentowane przez pięć gatunków:

Pospolity jest niewielki skorupiak: ośliczka pospolita (Asellus aquaticus).

Wśród ponad 50 gatunków owadów najliczniej reprezentowane są chrząszcze – 28 gatunków, najwięcej z rodziny pływakowatych (Dycsitidae) i ałużnicowatych (Hydrophylidae). Z obecnością roślin wodnych związane są Aphtona nonstriata – monofag kosaćca oraz Colliuris melanura – niewielki przedstawiciel rodziny biegaczowatych polujący na trzcinach. Na uwagę zasługują także ważki – 8 gatunków, między innym świtezianka błyszcząca (Calopteryx splendens), ważka płaskobrzucha (Libellula depressa) i tężnica wytworna (Ischnura elegans). Na całej długości cieku licznie występują chruściki (Trichoptera) – można obserwować ich larwy ukryte w charakterystycznych domkach. Owady te są bardzo trudne do oznaczenia, występują tutaj co najmniej 4 gatunki. Na roślinach wzdłuż brzegów Świątnicy oraz wystających ponad toń wysokich roślinach wodnych często można dostrzec siedzącego w centrum sieci, pięknie ubarwionego, chronionego pająka - tygrzyka paskowanego (Argiope bruennichi). Jest on najliczniejszy w środkowej części cieku. W latach 1997-1998 populacja tygrzyka była najliczniejsza – w 1999 roku notowano 3–4 osobniki na m², natomiast w tym 2000 roku jedynie 1–2 osobniki na m², tendencja ta utrzymuje się nadal.

Krzyże
Krzyż przy ul. Garaszewo 4
Krzyż przy ul. Garaszewo 2

Krzyże przydrożne[edytuj | edytuj kod]

Podróżując główną ulicą Garaszewa można zobaczyć ostatnie dwa krzyże przydrożne z kilku, które nie zachowały się do dzisiaj. Pierwszy z nich, stoi na vis a vis drogi prowadzącej do gospodarstwa państwa Paszkiewiczów (ul. Garaszewo 4). Krzyż ten został postawiony przed II wojną światową. W czasie wojny zburzony przez Niemców a jego pozostałości ukrywane przez jedną z mieszkanek osiedla. Na krzyżu widnieje figurka Pana Jezusa (pasyjka) - drewniana. Po zakończeniu wojny, postawiono nowy krzyż dębowy z tą samą drewniana pasyjką. Obecnie drewniany krzyż zastąpiono metalowym. Krzyżem i jego otoczeniem opiekują się Państwo Paszkiewicz.

Drugi krzyż przydrożny, znajduje się na posesji Państwa Grysków (ul. Garaszewo 2). Widnieje na nim napis "Fundowali Maryja i Franciszek Gryska w roku 1949". Krzyż do dziś jest drewniany, postawiono go w podziękowaniu za przeżycie II wojny światowej. Figurka Pana Jezusa – metalowa, okryta półokrągłym daszkiem. Pieczę nad jego stanem, sprawują Państwo Gryska.

Schron
Kopuła bunkra
Wejście główne
Wejścia boczne
Pomieszczenie główne

Schron poniemiecki[edytuj | edytuj kod]

Nieopodal krzyża z pasyjką, ok. 300 metrów od ul. Garaszewo 4 wśród pól, znajduje się schron poniemiecki. Bunkier składa się z trzech pomieszczeń, pięciu wejść w tym jedno drabinkowe (kominowe) i dwóch korytarzy. Obiekt posiada dobrze zachowane otwory strzelnicze i wentylacyjne, niestety wnętrze częściowo zasypane nawianą ziemią. Nie zachowała się instalacja eklektyczna ani włazy do poszczególnych pomieszczeń. Betonowe ściany porastają bardzo bujnie porostami i mszakami. We wnętrzu można czasami zobaczyć nietoperze. Schron znajduje się na terenie prywatnym, ewentualna możliwość zwiedzenia musi zostać uzgodniona z właścicielem gruntu (Jerzy Paszkiewicz, ul. Garaszewo 4).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Jacek Wiesiołowski, Wsie parafii głuszyńskiej w świetle Liber beneficiorum z 1510 roku, w: Kronika Miasta Poznania, nr 4/2009, s.81, ISSN 0137-3552
  2. ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 246.
  3. ↑ Jarmila Kaczmarek, Najdawniejsze skarby Starołęki, Głuszyny i Krzesin, w: Kronika Miasta Poznania, nr 4/2009, s.18, ISSN 0137-3552

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Andrzej Rybak, Walory przyrodnicze i problemy ochrony Użytku ekologicznego "Świątnica 1" w Poznaniu, Poznań 1998, Poster.
  • Ks. Ludwik Brodniak, Monografia parafii pod wezwaniem świętego Antoniego Padewskiego Poznań - Starołęka, Poznań 1995.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Poznań – Osiedle Krzesiny-Pokrzywno-Garaszewo
Obszary Systemu Informacji Miejskiej

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Garaszewo&oldid=72873989”