Czesław Przybylski
 Czesław Przybylski, ok. 1900 r. | |
| Data i miejsce urodzenia | 19 maja 1880 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 14 stycznia 1936 |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
| Odznaczenia | |
  | |
.jpg)
Czesław Piotr Przybylski (ur. 19 maja 1880 w Warszawie, zm. 14 stycznia 1936 tamże) – polski architekt, reprezentant eklektyzmu i modernizmu.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Po ukończeniu w 1904 Politechniki Warszawskiej studiował do 1908 w Paryżu, Karlsruhe i Wiedniu[1]. Po powrocie do kraju pracował zawodowo w Warszawie[1], a w czasie I wojny światowej w Rosji, m.in. w Kijowie.
Od 1919 był profesorem Politechniki Warszawskiej[1] i wychowawcą oraz promotorem wielu wybitnych architektów, m.in. Bohdana Pniewskiego. Publikował wielokrotnie w prasie branżowej, działał w Kole Architektów przy Stowarzyszeniu Techników (poprzedniku SARP), a od 1908 także w Towarzystwie Opieki nad Zabytkami Przeszłości.
W swojej twórczości początkowo nawiązywał do spuścizny historycznej (zwłaszcza do klasycyzmu), uwzględniając jednak zasady funkcjonalności budynku i nowoczesności konstrukcji. Po I wojnie światowej jego budynki uzyskiwały coraz prostsze, minimalistyczne formy przy coraz bardziej monumentalnej skali.
Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 198-6-4)[2].
Ważniejsze projekty i realizacje[edytuj | edytuj kod]
- pawilon wystawowy Zagroda Włościańska w Częstochowie (1908–1909, wspólnie ze Zdzisławem Kalinowskim),
- pasaż handlowy Galeria Luxenburga wraz z Grand Hotelem w Warszawie (1909, wspólnie z Leonem Drewsem),
- budynek Centralnego Towarzystwa Rolniczego w Warszawie (1911),
- restauracja Kamienicy Baryczkowskiej na Rynku Starego Miasta w Warszawie (1911, członek zespołu),
- konkurs na plan miasta-ogrodu w majątku Ronikierów w Ząbkach (1912, III nagroda),
- gmach Teatru Polskiego w Warszawie (1912),
- wille Mironówka i Halina w Milanówku (przed 1914, wspólnie ze Zdzisławem Kalinowskim),
- gmach Teatru Miejskiego w Wilnie (1914, niezrealizowany),
- gmach Teatru Miejskiego w Kaliszu (1920–1923, realizacja wnętrz do 1936),
- siedziba Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie (1922),
- gmach Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie (1923),
- dom własny na warszawskim Powiślu, ul. Górnośląska 43 (dziś siedziba władz Opus Dei) (1923–1926),
- dom z pracownią rzeźbiarską dla Mieczysława Lubelskiego przy ul. Jakubowskiej 16 na warszawskiej Saskiej Kępie (1928)[3],
- gmachy Wydziału Elektrotechniki i Wydziału Technologii Chemicznej Politechniki Warszawskiej (1929, realizacja do 1934),
- konkurs na projekt Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie (1931, II nagroda),
- dom Funduszu Kwaterunku Wojskowego (tzw. dom Bez Kantów) na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie (1933, realizacja do 1935),
- Dworzec Główny w Warszawie (1928–1932, realizacja do 1940),
- willa „Julisin” w Konstancinie (1934).
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 17 stycznia 1936)[4]
- Złoty Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)[5]
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
- Tablica na budynku Teatru Polskiego w Warszawie zaprojektowana przez Mieczysława Lubelskiego[6].
- W styczniu 1979 jego imieniem nazwano ulicę na warszawskim Ursynowie[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Album inżynierów i techników w Polsce. T. 1, Cz. 1, Politechnika Lwowska : rys historyczny : informacje., Lwów: Tow. Bratniej Pomocy Stud. Polit. Lwowskiej, 1932, s. 169.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: ZOFIA PRZYBYLSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-24].
- ↑ Dom Funkcjonalny. Lokatorzy. Wczoraj. domfunkcjonalny.org. [dostęp 2014-06-15].
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 28, poz. 48 „za zasługi na polu pracy artystycznej i pedagogicznej”.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 305 „za wybitne zasługi dla polskiej sztuki wogóle”.
- ↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 113. ISBN 83-912463-4-5.
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 399. ISBN 83-86619-97X.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 709. ISBN 83-01-08836-2.
- G. Jonkajtys-Luba, Czesław Przybylski, Warszawa 1996.