Mieczysław Lubelski

Mieczysław Lubelski
Ilustracja
Data urodzenia

30 grudnia 1886

Data śmierci

29 kwietnia 1965

Narodowość

Polska

Dziedzina sztuki

rzeźba

Ważne dzieła

Pomnik Poległych i Pomordowanych w II wojnie światowej w Puławach, Pomnik Tadeusza Kościuszki w Łodzi

Multimedia w Wikimedia Commons
Nagrobek Ludwika Zamenhofa na cmentarzu żydowskim w Warszawie wykonany w Aberdeen w Szkocji
Pomnik Poległym Saperom w Warszawie
Pomnik Tadeusza Kościuszki w Łodzi
Grób Jakuba Mortkowicza i jego żony Janiny na cmentarzu żydowskim w Warszawie
Grób Mieczysława Lubelskiego na cmentarzu Brookwood w Wielkiej Brytanii
Grób Dr. Antoniego Kutka, Cmentarz Brompton w Londynie

Mieczysław Jan Ireneusz Lubelski (ur. 30 grudnia 1886, zm. 29 kwietnia 1965[1]) – polski rzeźbiarz, autor dzieł rzeźby monumentalnej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Początkowo mieszkał w Poznaniu, później przeniósł się do Warszawy. Był właścicielem domu przy ul. Jakubowskiej 16 na Saskiej Kępie, gdzie również mieściła się jego pracownia[2].

Na początku II wojny światowej ukrywał się w Kielcach[3], w czym mu pomagał biskup kielecki Czesław Kaczmarek, z którym korespondował do końca życia[4]. W czasie powstania warszawskiego pracował w podziemnej fabryce amunicji.

Należał do Armii Krajowej. Po zakończeniu wojny mieszkał w Wielkiej Brytanii.

Jest pochowany na cmentarzu w Brookwood w hrabstwie Surrey.

Działalność artystyczna[edytuj | edytuj kod]

Był uczniem Xawerego Dunikowskiego[5]. Projektował nagrobki na cmentarzu żydowskim w Warszawie[6][7]; m.in. nagrobek Ludwika Zamenhofa. Projekt powstał w 1921 roku, ale został wykonany w Aberdeen w Szkocji[8] w tamtejszym szarym granicie i przetransportowany do Polski. Na kanwie tej historii Lubelski występuje jako rzeźbiarz pomnika Zamenhofa w powieści A Curable Romantic[9].

Od 1921 do 1927 r. należał do poznańskiej grupy Świt[10]. W pierwszym składzie „Świtu” byli: Fryderyk Pautsch, Adam Ballenstedt, Bronisław Bartel, Wiktor Gosieniecki, Stanisław Jagmin, Mieczysław Lubelski, Władysław Roguski, Stefan Sonnewend, Jan Jerzy Wroniecki. Wystawy Towarzystwa odznaczały się wysokim poziomem artystycznym, działając mobilizująco na rozwijającą się młodą poznańską kolonię artystyczną[11]. Jego przedwojenna warszawska pracownia znajdowała się na Saskiej Kępie w domu zaprojektowanym w 1928 przez Czesława Przybylskiego[12]. W styczniu 1926 roku wygrał konkurs na pomnik pomnik Tadeusza Kościuszki w Łodzi[13]. Na czas pracy nad pomnikiem zamieszkał w Łodzi w pracowni przy ul. Brzozowej 6[14]. Kamień węgielny pod budowę pomnika położono 3 maja 1927 r., a prace nad jego powstaniem zajęły Lubelskiemu ok. 4 lat[15][16]. Pomnik został odsłonięty 14 grudnia 1930 r.

W 1927 na wystawie Rzeźba Polska przedstawił dwie prace Hygea, przekazująca swą wiedzę (sztuczny kamień) oraz Popiersie gen. Unruga[17]; był też w jury wystawy konkursowej.

W pobliżu Northolt znajduje się Polish War Memorial wybudowany na cześć 2165 polskich lotników, którzy polegli w czasie II wojny światowej. Jest opisywany we wspomnieniach, m.in. z okresu wojennego, przez Stefanię Kossowską[18]. Pomnik został wykonany przez Lubelskiego i został odsłonięty w 1948 roku[19] koło bazy RAF Northolt, która była główną bazą polskich lotników w bitwie o Anglię.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był wnukiem Filipa Lubelskiego[20].

Na studiach w Berlinie poznał swoją przyszłą żonę Hildegardę z domu Frank, która była Niemką. Miał też dwóch braci, jeden z nich nazywał się Alfred Lubelski, z zawodu był lekarzem i występował w warszawskich kabaretach, drugi brat zginął w czasie wojny na Syberii, siostrą była Alina, śpiewaczka operowa. Miał dwoje dzieci; jego córka Urszula miała córkę Krystynę Podleską[21][4], a młodszym synem był Jan Stanisław Lubelski[22].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Pomniki[edytuj | edytuj kod]

Rzeźby sakralne[edytuj | edytuj kod]

  • wystrój kaplicy na Górczynie w Poznaniu,
  • rzeźby w kościele w Puszczykowie k. Poznania,
  • posąg MB Różańcowej przed kościołem pw. Najśw. Marii Panny w Pabianicach (1928)
  • figura Matki Boskiej z Lourdes w kościele Podwyższenia św. Krzyża w Łodzi[23],

Rzeźby nagrobne[edytuj | edytuj kod]

Inne realizacje[edytuj | edytuj kod]

  • wystrój rzeźbiarski Pasażu Apollo w Poznaniu (1920),
  • panoplia na attyce i lwy bram bocznych gmachu Min. Spraw Wojskowych w Warszawie, ul. Nowowiejska (1924),
  • wystrój rzeźbiarski fasady Domu Tramwajarza w Poznaniu (1925–1927) ("pobudowane w 1926 r. z inicjatywy Pana Prezydenta miasta Poznania Cyryla Ratajskiego według planów inż. architekty[!] Adama Ballenstedta, z rzeźbami artysty rzeźbiarza Mieczysława Lubelskiego"[24]),
  • rzeźba głowy Temidy w tympanonie pałacu Raczyńskich w Warszawie[25],
  • marmurowe płaskorzeźby w westybulu Teatru Narodowego w Warszawie (zniszczone podczas II wojny światowej),
  • płaskorzeźba „Grupa Hipokratesa” nad portalem wejściowym Państwowego Zakładu Higieny i Państwowej Szkoły Higieny (zaspół trzech budynków) w Warszawie, ul. Chocimska 24, Stary Mokotów (1925)[26],
  • elementy tzw. małej architektury na pl. Wolności w Łodzi (latarnie, studzienka oraz latarnie zdobiące wejście do ówczesnego Magistratu, dziś Muzeum Archeologiczno-Etnograficzne (nie istnieją).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Mieczysław Jan Ireneusz Lubelski. warszawa1939.pl. [dostęp 2016-02-13].
  2. ↑ Grzegorz Piątek, Jarosław Trybuś: SAS. Ilustrowany atlas architektury Saskiej Kępy. Centrum Architektury, 2012, s. 18. ISBN 978-83-934574-0-3.
  3. ↑ Jan Śledzianowski: Ksiądz Czesław Kaczmarek - biskup kielecki 1895-1963. Wyd. 2. Kielce: Wydawnictwo Jedność, 2009, s. 72-73. ISBN 978-83-7660-088-8. (pol.).
  4. ↑ a b Klaudia Iwanicka: Dziewczyna misia. Warszawa: Edipresse Polska SA, 2016. ISBN 978-83-7945-453-2.(Rozdział I, Rodzice)
  5. ↑ Mieczysław Paszkiewicz: Mieczysław Lubelski. W: Polski Słownik Biograficzny (Legendorf Fabian-Lubomirski Aleksander). T. 17. Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, s. 592. ISBN 978-83-7063-030-0. (pol.).
  6. ↑ a b Henryk Kroszczor: Cmentarz żydowski w Warszawie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 26. ISBN 83-01-04304-0.
  7. ↑ a b Jan Jagielski: Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, 1996, s. 22-23. ISBN 83-90-66296-5.
  8. ↑ Esther Schor: Bridge of Words: Esperanto and the Dream of a Universal Language. New York: Metropolitan Books, 2016, s. 9. ISBN 978-0-8050-9079-6. (ang.).
  9. ↑ Joseph Skibell: A Curable Romantic. Algonquin Books, 2011. ISBN 978-1-61620-083-1.
  10. ↑ Hilary Majkowski, O sztuce plastycznej w Poznaniu w czasach poprzedzających wojnę światową, w: Kronika Miasta Poznania, (Antologia), Poznań, 1991, s.344-345, ISSN 0137-3552
  11. ↑ Mariusz Bryl: Grupa artystów plastyków "Świt": z dziejów kultury artystycznej międzywojennego Poznania. T. 19: Prace Komisji Historii Sztuki. Poznań: PPTN, 1992. ISBN 978-83-7063-030-0. (pol.).
  12. ↑ Dom Funkcjonalny. Lokatorzy. Wczoraj. domfunkcjonalny.org. [dostęp 2014-06-15].
  13. ↑ Nagrodzone projekty pomnika Tadeusza Kościuszki, który będzie wzniesiony w Łodzi. „Świat”. 21 (8), s. 3, 20 lutego 1926. [dostęp 2017-04-04]. (pol.). 
  14. ↑ „Łódź w Ilustracji”, R. 1930, nr 53, s. 4; „Express Ilustrowany”, 31 X – 2 XI 1997.
  15. ↑ Kościuszko była kobietą. „Gazeta Wyborcza; Łódź”, s. 10, 11 grudnia 2015. ISSN 0860-908x. 
  16. ↑ Jan Dominikowski, Nekropolia Łodzi wielkoprzemysłowej. Łódź 2004, ss. 128-129.
  17. ↑ Przewodnik numer 23 po wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Warszawa: Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, maj 1927, s. 6. (pol.).[Wystawa "Rzeźba Polska"]
  18. ↑ Miły pan Mieczysław. W: Stefania Kossowska: Galeria Przodków. T. 68. Warszawa: Biblioteka "Więzi", 1991, s. 57. ISBN 83-85124-56-X. (pol.).
  19. ↑ Peter Matthews: London’s Statues and Monuments. Shire Publications, 2012, s. 208. ISBN 978-0747807988. (ang.).
  20. ↑ Ś. p. Alfred Lubelski. „Kurjer Warszawski”. 103 (13), s. 2, 13 stycznia 1923. Warszawa. [dostęp 2017-04-12]. (pol.). (dodatek poranny)
  21. ↑ Anna Gronczewska: Historia i obyczaje: Kościuszko i "Miś". dzienniklodzki.pl, 2009-08-13. [dostęp 2013-06-25].
  22. ↑ Who's is who in art. Wyd. 25. The Art Trade Press, Ltd., 1992, s. 298. (ang.).[Lubelski, Jan Stanislaw]
  23. ↑ model posągu figury odkuty przez innego łódzkiego rzeźbiarza – Wacława Konopkę; Dominikowski Jan, Nekropolia Łodzi wielkoprzemysłowej. Łódź 2004, s. 128-129.
  24. ↑ Bolesław Gardulski: Domy Poznańskiej Kolei Elektrycznej pobudowane w 1926 r. z inicjatywy Pana Prezydenta miasta Poznania Cyryla Ratajskiego według planów inż. architekty[!] Adama Ballenstedta, z rzeźbami artysty rzeźbiarza Mieczysława Lubelskiego. 1926. (pol.).[ wykonali techniką bromolejową Bolesław Gardulski i Rajmund Jaszczewski]
  25. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 605. ISBN 83-01-08836-2.
  26. ↑ Leśniakowska Marta, "Architektura w Warszawie. Lata 1918-1939". Warszawa : "Arkada" Pracownia Historii Sztuki, 2002. ISBN 83-908950-4-8
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mieczysław_Lubelski&oldid=73202669”