2 Brygada Artylerii Haubic

2 Brygada Artylerii Haubic
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1944
Rozformowanie	1945
	Tradycje
Kontynuacja	73 pułk artylerii haubic; 90 pułk artylerii haubic
	Dowódcy
Pierwszy	płk Kazimierz Wikienitiew
	Organizacja
Rodzaj wojsk	Artyleria
Podległość	1 Armia Polska w ZSRR; 1 Armia Wojska Polskiego; 5 Dywizja Artylerii
	Odznaczenia

2 Pomorska Brygada Artylerii Haubic (2 BAH) – związek taktyczny artylerii ludowego Wojska Polskiego.

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

Brygada została sformowana w rejonie Sum i Buhrynia^[2] na podstawie rozkazu nr 001 dowódcy 1 Armii Polskiej w ZSRR 1 kwietnia 1944 roku. W listopadzie 1944 roku w Sumach żołnierze brygady złożyli przysięgę. 19 lutego 1945 roku Naczelny Dowódca Armii Czerwonej nadał brygadzie nazwę wyróżniającą „Warszawska”, a 4 maja 1945 roku – nazwę wyróżniającą „Pomorska”^[a]. 30 kwietnia 1945 roku brygada weszła w skład 5 Dywizji Artylerii.

W październiku brygada została rozformowana. Na jej bazie został sformowany 73 pułk artylerii haubic. Z nadwyżek stanów osobowych i sprzętu, pozostałych po likwidacji brygady, został utworzony 90 pułk artylerii haubic.

Dowódca[edytuj | edytuj kod]

płk Kazimierz Wikienitiew^[b]

Skład[edytuj | edytuj kod]

dowództwo 2 Brygady Artylerii Haubic
7 pułk artylerii haubic
8 pułk artylerii haubic
9 pułk artylerii haubic
park artyleryjski 2 Brygady Artylerii Haubic

Stan etatowy liczył 2036 żołnierzy, w tym 237 oficerów, 572 podoficerów 1227 szeregowców.

sprzęt:

122 mm haubice – 60
rusznice przeciwpancerne – 60
karabiny maszynowe – 30
samochody – 240

Działania bojowe[edytuj | edytuj kod]

Pierwszą walkę brygada stoczyła w lipcu 1944 wspierając natarcie oddziałów radzieckich nad Turią i Bugiem^[3]. Na początku sierpnia uczestniczyła w walkach o uchwycenie przyczółków na Wiśle pod Puławami. We wrześniu brała udział w walkach na przyczółku warecko-magnuszewskim, a następnie w rejonie Karczewa i Międzylesia^[3]. Na początku stycznia 1945 brygada wspierała działania wojsk radzieckich nad Wisłą, a następnie uczestniczyła w działaniach 1 Armii WP w operacji warszawskiej, o Wał Pomorski, Kołobrzeg i w obronie wybrzeża Bałtyku^[3]. Brygada do walk o Berlin została wprowadzona 27 kwietnia 1945 i wspierała oddziały 1 Armii WP na szlaku od Odry do Kanału Hohenzollernów. Brała również udział w wyzwoleniu obozu koncentracyjnego Sachsenhausen-Oranienburg^[3].

W czasie walk o Berlin artylerzyści brygady walczyli w pierwszej linii, a w walkach wyróżniły się 5 i 2 bateria 7 pah^[4]. W ostatnim dniu walk o Berlin jedne oddziały brygady znalazły się w Tiergartenie, drugie nad Szprewą, w rejonie stacji kolei miejskiej Bellevue oraz przed pałacem o tej samej nazwie^[5]. Brygada do końca wspierała oddziały radzieckie i polskie, które nacierały w rejonie Reichstagu i Bramy Brandenburskiej. Po kapitulacji miasta, artylerzyści zawieszali na tych obiektach biało-czerwone flagi dla upamiętnienia swego udziału w jego szturmie^[5].

Po zakończeniu walk o Berlin brygada wykonała 70-kilometrowy marsz do wsi Klessin położonej na zachód od Friesack, powracając do 1 Armii WP^[5].

Za wzorowe wykonywanie zadań bojowych w Berlinie brygada odznaczona została Krzyżem Grunwaldu II klasy^[5].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ W obu rozkazach jednostka nazywana jest 2 Brygadą Haubic Lekkich.
↑ W książce Kazimierza Kaczmarka podano płk Kazimierz Wikientiew

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Sobczak (red.) 1975 ↓, s. 35.
↑ Sobczak (red.) 1975 ↓, s. 37.
↑ ^a ^b ^c ^d Kaczmarek 1980 ↓, s. 78.
↑ Kaczmarek 1980 ↓, s. 86.
↑ ^a ^b ^c ^d Kaczmarek 1980 ↓, s. 101.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Kazimierz Kaczmarek: Oni szturmowali Berlin. Warszawa: Książka i Wiedza, 1980.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. Skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Władysław Ways: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek artylerii, Cz. II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.

[3] W obu rozkazach jednostka nazywana jest 2 Brygadą Haubic Lekkich.

[4] W książce Kazimierza Kaczmarka podano płk Kazimierz Wikientiew

[CITEREFSobczak_(red.)197535-1] Sobczak (red.) 1975 ↓, s. 35.

[CITEREFSobczak_(red.)197537-2] Sobczak (red.) 1975 ↓, s. 37.

[CITEREFKaczmarek198078-5] Kaczmarek 1980 ↓, s. 78.

[CITEREFKaczmarek198086-6] Kaczmarek 1980 ↓, s. 86.

[CITEREFKaczmarek1980101-7] Kaczmarek 1980 ↓, s. 101.

[1]

[2]

[a]

[b]

[3]

[4]

[5]

Dywizje artylerii	2 DA 5 DA 1 DA Plot 3 DA Plot 4 DA Plot
Brygady artylerii	1 SBM 6 BAL 4 BAPpanc 9 BAPpanc 11 BAPpanc 14 BAPpanc 2 BAH 3 BAH 7 BAH 1 BAA 5 BAC 8 BAC 10 BAC
Pułki moździerzy (pm)	1 2 3 5 6 (Szkolny) 8 10 11
Pułki artylerii lekkiej (pal)	1 2 3 5 6 22 23 33 34 35 36 37 38 39 40 43 45 48
Pułki artylerii przeciwpancernej (pappanc)	4 19 20 29 30 31 53 56 58 63 72 78
Pułki artylerii haubic (pah)	7 8 9 10 11 12 44 47 50
Pułki artylerii przeciwlotniczej (paplot)	15 16 17 18 26 32 61 66 69 75 77 79 81 83
Wyposażenie	120 mm moździerz ZiS 3 ZiS 2 M 30 MŁ 20 61 K KS 12

Rodowód	Związek Patriotów Polskich PSZ w ZSRR (1943–1944) Armia Ludowa
Instytucje centralne	Naczelne Dowództwo (1944) Sztab Główny ND Główny Sztab Formowania Szefostwo Mobilizacji i Uzupełnień Główny Zarząd Polityczno-Wychowawczy Główne Kwatermistrzostwo
Formacje	1 AWP 2 AWP piechota na froncie wsch. broń pancerna na froncie wsch. artyleria na froncie wsch. Wojska Ochrony Pogranicza Wojskowa Służba Wewnętrzna
Struktura organizacyjna	OdB 1 Korpusu PSZ w ZSRR OdB WP w 1949 OdB WP w okresie stalinizmu OdB WP na przełomie lat 50/60 XX w. WP w latach 80.
Działania wojsk	bitwa pod Lenino przyczółki pod Dęblinem i Puławami przyczółek warecko-magnuszewski przyczółki warszawskie Praga Warszawa przełamanie Wału Pomorskiego operacja pomorska bitwa o Kołobrzeg forsowanie Nysy operacja łużycka forsowanie Odry operacja berlińska GO Rzeszów akcja „Wisła” GO Wisła Poznański Czerwiec Operacja „Dunaj” Grudzień 1970 wzgórza Golan stan wojenny w Polsce
Stalinizm w wojsku	Główny Zarząd Informacji obława augustowska walka z partyzantką niepodległościową i antykomunistyczną proces Tatar-Utnik-Nowicki proces generałów Uroczysko Baran Wojskowy Korpus Górniczy Kwatera na Łączce
Szkolnictwo wojskowe	ASG WAP WAT WAM WSOWOP WSOWZ SOR TOSWLot COS WSW