Gerçek papağan
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Gerçek papağan | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||
| |||||||||||
| Familyalar | |||||||||||
| Psittacidae Psittaculidae | |||||||||||
Gerçek papağanlar, Papağansılar biyolojik takımının üç üst ailesinden[Not 1] biri olan Psittacoidea üst ailesini oluşturan yaklaşık 350 türden oluşan renkli, (bazı önemli istisnalar dışında[Not 2]) uçabilen, kanca gagalı, genellikle otobur kuşlar. Gerçek papağanlar dünyada yaygın bir biçimde gözlenebilir; Meksika, Orta ve Güney Amerika, Sahra Altı Afrika, Hindistan, Güneybatı Asya, Avustralya ve doğusunda Pasfik Okyanusu'nun ötesinde Polinezya'da yaşayan türleri vardır. Gerçek papağanlar altında loriket, Amazon papağanı, jako ve muhabbet kuşu en bilinen türlerdir.
Genel bakış[değiştir | kaynağı değiştir]
Gerçek papağanların gagasının karakteristik eğimli bir şekli vardır, çene kafatasına bağlandığı yere göre biraz daha hareketlidir ve genellikle kapalı durumdadır. Ayrıca yüksek kafatası kapasitesine sahiptirler ve en akıllı kuş türlerinden biridir. İyi uçarlar ve ağaç dallarına oldukça yetenekli bir şekilde tırmanabilirler.
Bazı türleri ses telleri olmamasına rağmen insan ve diğer sesleri taklit edebilirler. Ses tellerinin yerine soluk borusunun bitişinde ses çıkarmalarını sağlayan bir organ vardır.
Çoğu papağanlar gibi Psittacidae temelde tohum yer. Türlerin diyetleri arasında diyet farklılıkları gözlenebilir. Türüne göre diyete meyveler, kabuklu yemişler, yapraklar, böcekler, hatta diğer hayvanlar eklenebilir. Loriketler genellikle nektar içerler; diğer pek çok papağan türü de nektar içer. Çoğu Psittacidae türü tek eşli çiftler kurar ve kovuklarda yuvan yapar.
Dağılımı ve habitatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Gerçek papağanlar dünyanın tropik ve tropik altı bölgelerinde, çoğunlukla Güney yarımkürede yaşar. Avustralya, Hindistan, Güneydoğu Asya, Sahra Altı Afrika, Orta ve Güney Amerika'yı kapsayan habitatları nemli tropik ormanlardan çöllere kadar değişiklik gösterir. Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan iki türden birinin soyu tükenmiştir (Karolina paraket). Büyük popülasyonlar Avustralasya, Güney Amerika ve Orta Amerika'da yaşar.
Koruma durumu[değiştir | kaynağı değiştir]
Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği'nin (IUCN Kırmızı Listesi'nin kuşlar kısmına bakınız) yanı sıra ulusal ve kâr amacı gütmeyen kurumlar tarafından pek çok türünün neslinin tehlikede olduğu belirlenmiştir. Kuşlar ve diğer vahşi hayvanların ticareti Vahşi Fauna ve Floraya Ait Nesli Tehlikedeki Türlerin Uluslararası Ticareti Konvansiyonu (CITES) ile düzenlenmiştir. Neredeyse bütün papağanlar CITES listesindedir ve ticareti ya yasaktır ya da sınırlandırılmıştır. Vahşi papağanların evcil hayan olarak yakalanması, avcılık, habitat yok olması, istilacı türlerle rekabet vahşi nüfusun azalmasına neden olmuştur. Papağanlar diğer kuş türlerine göre bu durumdan daha fazla etkilenmiştir.[1] Satılması için vahşi ortamında yakalanan hayvanlardan çok azı yakalama ve nakil işlemleri sırasında hayatta kalır. Hayatta kalanlarda hapis sırasındaki kötü koşullar, kötü beslenme ve stresten dolayı ölür. Halk tarafından tanınan türlerin yaşadığı habitatları koruma çalışmaları sırasında aynı ekosistemde yaşayan ve daha az tanınan türler de koruma altına alınmıştır.[2]
Yaklaşık 18 papağan türünün nesli 1500 yılından beri tükenmiştir. Bu türlerin neredeyse hepsi Psittacoidea üst ailesinin üyesidir.
Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
Papağan ailesinin Psittacidae (Psittacifromes takımını içeren Cacatuidae ailesi ile birlikte) geleneksel olarak iki alt familya içerdiği kabul edilir, Psittacinae (tipik papağanlar ve benzerleri) ve Loriinae (lori ve loriketler).[4] Ancak papağan aile ağacı günümüzde Psittacoidea üst ailesi altında yeniden düzenlenmiştir: Psittacidae ailesi üç ayrılmış, Strigopini ve Nestorini bölünmüş ve Strigopoidea ailesi altına alınmış ve yeni tektip üst aile Cacatuidae ailesini içerecek şekilde Cacatuoidea üst ailesi kurulmuştur.[3]
Aşağıdaki sıralama en güncel bulgulara dayanan en güncel tekliftir.[3][5][6][7][8][9][10]
Papağangiller ailesi, Yeni Dünya ve Afrika papağanları
- Psittacinae alt ailesi: İki Afrika cins, Psittacus ve Poicephalus
- Arinae alt ailesi
- Arini takımı: 17 cins ve bir nesli tükenmiş cins
- Androglossini takımı: yedi cins
- (Amoropsittacini takımı adı önerilen) klad dört cins
- (Forpini takımı adı önerilen) klad bir cins
- (diğer takımlar) beş cins
Psittrichasiidae ailesi, Hint Okyanusu adaları papağanları
- Alt aile Psittrichasinae: bir tür, Pesquet papağanı
- Alt aile Coracopsinae: bir cins altında pek çok tür
Psittaculidae ailesi, Asya ve Avustralasya papağanları ve muhabbet kuşları
- Platycercinae Alt ailesi
- Pezoporini takımı: yer papağanları
- Platycercini takımı: geniş kuyruklu papağanlar
- Psittacellinae alt ailesi: bir cins (Psittacella) altında pek çok tür
- Lorrinae alt ailesi
- Loriini takımı: lori ve loriketler
- Melopsittacini takımı: bir tür, muhabbet kuşu
- Cyclopsittini takımı: incir papağanı
- Agapornithinae alt ailesi: üç cins,
- Psittaculinae alt ailesi
- Polytelini takımı: üç cüns
- Psittaculini takımı: Asya psittakin
- Micropsittini takımı: pigme papağan
Türler listesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Dalların üstündeki iki gerçek papağan
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Diğer iki üst aile Cacatuoidea ve Yeni Zelanda Strigopoidea da papağandır ancak gerçek papağan olarak sınıflandırılmaz.
- ^ 4 tür yerde yürür: Pezoporus cinsinde üç tür ve Antipodes parakeet.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Snyder, N; McGowan, P; Gilardi, J; & A Grajal (2000), Parrots: Status Survey and Conservation Action Plan, 2000-2004 29 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Chapter 1. vii. IUCN 2-8317-0504-5. Chapter 1. vii.
- ^ Snyder, N; McGowan, P; Gilardi, J; & A Grajal (2000), Parrots: Status Survey and Conservation Action Plan, 2000-2004 29 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Chapter 1. vii. IUCN 2-8317-0504-5. Chapter 2. page 12.
- ^ a b c Joseph, Leo; Toon, Alicia; Schirtzinger, Erin E.; Wright, Timothy F.; Schodde, Richard (2012). "A revised nomenclature and classification for family-group taxa of parrots (Psittaciformes)". Zootaxa, 3205. ss. 26-40. doi:10.11646/zootaxa.3205.1.2.
- ^ del Hoyo (1997). Handbook of Birds of the World, Vol.4. Lynx Editions. s. 281.
- ^ Nicole E. White (2011). "The evolutionary history of cockatoos (Aves: Psittaciformes: Cacatuidae)" (PDF). Molecular Phylogenetics and Evolution. 59 (3): 615-622. doi:10.1016/j.ympev.2011.03.011. PMID 21419232. 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ Manuel Schweizer, Ole Seehausen (2011). "Macroevolutionary patterns in the diversification of parrots: effects of climate change, geological events and key innovations". Journal of Biogeography. 38 (11): 2176-2194. doi:10.1111/j.1365-2699.2011.02555.x. 17 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ Leo Joseph (2011). "Molecular systematics of two enigmatic genera Psittacella and Pezoporus illuminate the ecological radiation of Australo-Papuan parrots (Aves: Psittaciformes)". Molecular Phylogenetics and Evolution. 59 (3): 675-684. doi:10.1016/j.ympev.2011.03.017. PMID 21453777.
- ^ Wright (2008). "A Multilocus Molecular Phylogeny of the Parrots (Psittaciformes): Support for a Gondwanan Origin during the Cretaceous". Mol Biol Evol. 25 (10): 2141-2156. doi:10.1093/molbev/msn160. PMC 2727385 $2. PMID 18653733.
- ^ Schweizer (2009). "The evolutionary diversification of parrots supports a taxon pulse model with multiple trans-oceanic dispersal events and local radiations". Molecular Phylogenetics and Evolution. 54 (3): 984-94. doi:10.1016/j.ympev.2009.08.021. PMID 19699808.
- ^ de Kloet (2005). "The evolution of the spindlin gene in birds: Sequence analysis of an intron of the spindlin W and Z gene reveals four major divisions of the Psittaciformes". Molecular Phylogenetics and Evolution. 36 (3): 706-721. doi:10.1016/j.ympev.2005.03.013. PMID 16099384.
Konu hakkında yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Bruce Thomas Boehner - Parrot Culture. Our 2,500-year-Long Fascination with the World's Most Talkative Bird (2004)
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- "Psittacidae". Bütünleştirilmiş Taksonomik Bilgi Sistemi.
- Papağan videoları20 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Internet Kuş Koleksiyonu