Ekecik Dağı

Ekecik Dağı
Dağın Çatin göletinden görünümü
En yüksek noktası
Yükseklik	2.133 m (6.998 ft)[1]
Çıkıntı	951 m (3.120 ft)[1]
Koordinatlar	38°38′32″K 34°2′33″D / 38.64222°K 34.04250°D / 38.64222; 34.04250
Coğrafya
Konum	Merkez, Aksaray, Türkiye
Jeoloji
Dağ türü	Stratovolkan[2]
Tırmanma
Erişim	Aksaray - Kırşehir karayolunun otuzuncu kilometresinde
Ekecik Dağı Türkiye' deki konumu

Ekecik Dağı, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'ndeki Aksaray ilinin Merkez ilçesinde bulunan bir dağdır. Dağın yüksekliği 2.133 metre olup doğudan batıya iki zirvesi vardır. Doğu zirvesi kamuya açık alan iken batı zirvesinde askeri bir radar üssü kuruludur.

Temel özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Dağ, Aksaray - Kırşehir karayolunun otuzuncu kilometresinde yer alan bir dağdır. Yüksekliği 2.133 metredir. Dağın güney ve batı eteklerinden Akraray - Kırşehir yolu; doğu ve kuzey eteklerinden Aksaray - Balcı yolu geçer. Her iki yol güzergâhında dağın etrafında serpilmiş çok sayıda köy bulunmaktadır. Ekecik Dağı’nın doğudan batıya iki zirvesi vardır. Doğu zirvesi kamuya açık alan iken batı zirvesinde askeri bir radar üssü kuruludur. Dağ, meşe çalıları ile kaplı^[2] olup bünyesinde bol miktarda taş ve kaya barındırır. Dağın bu taşlı yapısı, taşla ilgili halk anlatılarının oluşmasında da etkili olmuştur. Kuzey tarafında bahar aylarında kar sularıyla beslenen küçük bir çay ile kaynak sularından istifade etmek için yapılmış birkaç çeşme yer alır. Kuzey yamaçlardan süzülen kar ve yağmur sularının beslediği çay üzerine tarımsal sulamada kullanmak amacıyla sırasıyla Ekecik, Boyalı ve Balcı göletleri yapılmıştır. Dağın batı eteklerinin üzerinden geçen Aksaray - Kırşehir karayolu üzerinde kurulu Yıldırımlar köyünde de kaynak sularından beslenen tatlı su çeşmeleri yer almaktadır.^[3][4]

Kozmogoni mitleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Mitlerin tasnifi ile ilgili farklı görüşler olmakla birlikte onlar genellikle kozmogoni, teogoni, antropogoni, eskatoloji mitleri adlarıyla dört ana başlık altında sınıflandırılırlar. Günümüz Türkiyesinde hâlâ dağların oluşumuna dair inanılarak anlatılan çok sayıda mit (efsane, menkıbe, anlatı vb.) tespit edilebilmektedir. Oluşum mitlerinin günümüze kadar gelmiş olması, bu mitlerin hayat içerisindeki gerçekliğine de delalet eder. Ekecik Dağı bölgedeki tek dağ değildir. Aksaray - Niğde illeri arasındaki Hasan Dağı ile birlikte düşünülür. Anlatılara göre Hasan ve Ekecik iki arkadaş veya kardeştir. Kimi anlatıcılar Aksaray - Kırşehir illeri arasındaki Harun Dağı’nı da bu iki arkadaş veya kardeşin yanına koyarak kardeş ve arkadaş sayısını üçlerler. Sayının üçlenmesi, Olrik’in epik yasaları çerçevesinde değerlendirilebilir. Ekecik Dağı ile ilgili olarak sahada tespit ettiğimiz kozmogoni mitlerinin en bilinen üç tanesi şunlardır: Hasan Baba ile Ekecik Baba aslında iki kardeştir. Bunlar aralarındaki bir anlaşmazlık sebebiyle kavga ederler. Ekecik Baba, kılıcı ile Hasan Baba’ya vurunca Hasan Baba’nın kolunu keser. Hasan Baba da Ekecik Baba’ya diğer elindeki kılıçla vurunca Ekecik Baba’nın kellesini uçurur. Ekecik Baba ile Hasan Baba iki arkadaş iken bir sebeple dövüşürler. Hasan Baba Ekecik Baba’ya “İnşallah kafan kırılır” şeklinde beddua eder. Ekecik Baba da Hasan Baba’ya “İnşallah kolun kırılır” der. Ekecik Baba ile Hasan Baba kavga ederler. Hasan Baba, Ekecik Baba’ya “Üzerine taşlar yağsın” diye beddua ederken Ekecik Baba da Hasan Baba’ya “Üzerine karlar yağsın, yağan kar erimeyip kurtlansın” şeklinde beddua eder. Yukarıda üç değişik örneğini verdiğimiz kozmogoni mitlerinin ortak noktası her üçünde de dağların insandan dönüşen varlıklar olarak tahayyül edilmeleridir. İnsan kaynaklı dağ oluşum mitleri halk muhayyilesinde coğrafik görünüme göre şekillenerek daha akla yatkın hale gelmişlerdir. Bu da onların inanılır olmaları sebebiyle gelecek nesillere aktarımında kolaylaştırıcı bir unsur olmuştur. Halk anlatılarında Hasan Baba’nın bedeninden dönüştüğüne inanılan Hasan Dağı, 3268 metrelik rakımı^[5] ile Orta Anadolu’nun en yüksek rakımlı dağlarından birisi olup Aksaray ile Niğde illeri arasında doğudan batıya uzanan bir dağ silsilesinin batı ucundaki son noktadır. Bu dağın kuzey yamaçlarında Aksaray iline, güney yamaçlarında ise Niğde iline bağlı yerleşim yerleri bulunmaktadır. Kırşehir ve Aksaray istikametinden bakıldığında Hasan Dağı’nın iki büyük zirve yaptığı görülür. bu iki zirve Büyük Hasan Dağı ve Küçük Hasan Dağı adlarıyla da anılır. Bir insan gibi tahayyül edildiğinde büyük zirvenin doğu tarafının, batı tarafına kıyasla oldukça keskin bir görünüme sahip olduğu görülür. Halk, dağı heybetli bir insan şeklinde tahayyül etmiş, doğu tarafındaki bu keskinliği de kesik kol gibi somutlaştırmıştır. Ekecik Dağı’nın zirvesindeki düzlük ise kesilen kafa gibi yorumlanmıştır. Yani aslında inanmalar coğrafyaya göre şekillenmiş ve coğrafik özelliklere göre mitler üretilmiştir. Yukarıdaki ilk iki mitte bu durum açık bir şekilde gözlemlenmektedir. Ekecik Dağı’nın tepesinden alt eteklerine kadar çok sayıda irili ufaklı kaya barındırması, Hasan Dağı zirvesinde ise hemen hemen yılın on iki ayı kar bulunması, son kozmogoni mitinin coğrafik izahında karşımıza çıkar. Hasan Dağı’nın zirvelerinin Ekecik Dağı’na bakan kuzey yamaçlarında yazın son zamanlarına kadar erimeden kalan küçük kar kütleleri mevcuttur. Kimi Aksaraylılara göre bu kar kütleleri sıcak yaz günlerinin serinletici bir yiyeceği iken kimi Aksaraylılara göre de kurtlandığı için yenilemeyen nimetlerdir.^[4]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Hasan Dağı
• Melendiz Dağı
• Türkiye'deki dağlar listesi
• Türkiye'deki yanardağlar

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Ekecik Dağı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Ekecik Dağı için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft

Bir dağ veya dağ grubu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.