Döme Sztójay

Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir. Kaynak ara: "Döme Sztójay" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Kasım 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Döme Sztójay
Macaristan Krallığı Başbakanı
Görev süresi 22 Mart 1944 - 29 Ağustos 1944
Hükümdar	Miklós Horthy (Naip olarak)
Yerine geldiği	Miklós Kállay
Yerine gelen	Géza Lakatos
Kişisel bilgiler
Doğum	Dimitrije Stojaković 5 Ocak 1883(1883-01-05) Versec, Temes, Macaristan Krallığı, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu (bugün Vršac, Sırbistan)
Ölüm	22 Ağustos 1946 (63 yaşında) Budapeşte, Macaristan Krallığı
Partisi	Ulusal Birlik Partisi
Evlilik(ler)	Jozefa Landgráf
Askerî hizmeti
Bağlılığı	Avusturya-Macaristan İmparatorluğu  Macaristan
Hizmet yılları	1914-1944
Rütbesi	Vezérezredes
Çatışma/savaşları	I. Dünya Savaşı II. Dünya Savaşı

Döme Sztójay (d. 5 Ocak 1883 – ö. 22 Ağustos 1946), Sırp kökenli bir Macar asker ve diplomat. II. Dünya Savaşı sırasında, 1944 yılında Macaristan Krallığı Başbakanı olarak görev yaptı.

Dimitrije Stojakovic (Sırpça Kiril: Димитрије Стојаковић) bir Sırp aile'de, Vršac'da doğdu. Gençliğinde Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Ordusu'na katıldı ve I. Dünya Savaşı sırasında bir albay olarak görev yaptı. Savaştan sonra, karşı casusluk konusunda uzmanlaşmış, Amiral Miklos Horthy'nin karşı-devrimci ordusunda görev yaptı. Horthy, Macaristan'ın Kral naibi olduktan sonra, general rütbesine terfi etti ve 1925-1933 yılları arasında Berlin'de askerî ataşe olarak görev yaptı. 1927 yılında, Sztojakovich soy adını Macarca Sztójay olarak değiştirdi. 1933'ten 1935'e kadar Savunma Bakanlığı yaptı. 1935 yılında, Başbakan Gyula Gömbös tarafından Almanya'daki Macaristan Büyükelçisi olarak görevlendirildi. 1944 yılına kadar Macar elçisi olarak, Üçüncü Reich ile güçlü bağlar kurdu ve sık sık Macaristan'da Alman politikalarına destek verdi. Horthy'ye Almanların baskı yapması üzerine 23 Mart 1944 tarihinde Başbakan ve Dışişleri Bakanı olarak atandı.

Başbakan olarak, Doğu Cephesi'nde Macar asker sevkıyatını arttırdı. Yasal siyasi muhalifleri hapse gönderdi. Ülkenin işçi sendikaları çözüldü ve sol kanat politikacıları ve aktivistleri çökertti. Önemli ölçüde Macar Yahudilerinin tehcirini hızlandırıldı ama aynı zamanda sonuçlarını azaltmak için çalıştı. Horthy, Sztójay'nın eylemlerini görünce dehşete düştü ve başbakan olarak görevden alınmasını talep etti, ancak Adolf Hitler'in emrindeki SS generali Edmund Veesenmayer sertçe bunu yapmayı reddetti. Horthy, Macaristan Yahudilerinin sürgünlerini durdurmak ve Sztójay kabinesinin dışında Imrédy'i zorlamak için nüfuzunu kullandı. Almanlar, nihayet Ağustos 1944'te Horthy'nin baskısına dayanamadı ve Sztójay, Géza Lakatos'un lehine başbakanlık görevinden istifa etti.

Horthy, Ekim 1944 yılında Almanlar tarafından iktidardan uzaklaştırıldığında Sztójay, sağlık durumunun kötü olması nedeniyle başbakan olarak atanamadı. Almanlar Nisan 1945'te Kızıl Ordu tarafından ülke dışına sürüldüğünde, Sztójay sonradan Macaristan'dan kaçtı. Sztójay sonradan Amerikan birlikleri tarafından yakalandı ve Ekim 1945 yılında Macaristan'a iade edildi. Bu süreden sonra Budapeşte'de Halk Mahkemesi tarafından yargılandı. Savaş suçları ve ölüme mahkûm ettiği Macar halkına karşı suçlardan suçlu bulundu ve 1946 yılında Budapeşte'de bir idam mangası tarafından idam edildi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Döme Sztójay ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.