Altay Tabiatı Koruma Alanı

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Altay Tabiatı Koruma Alanı
Rusça: Алтайский заповедник
(ayrıca, "Altajskij Zapovednik")
Katu-Yaryk Geçidi, Altay Zapovedniki
Alan türü Tabiatı koruma alanı
Devlet Rusya
Federasyon Altay Cumhuriyeti
Şehir Gorno-Altaysk
Koordinatları 51°34′0″K 87°45′0″D / 51.56667°K 87.75000°D / 51.56667; 87.75000
Kapladığı alan 8.712 kilometrekare (3.364 sq mi)
Kuruluş tarihi 1932 (1932)
Kontrol kuruluşu Doğal Kaynaklar ve Çevre Bakanlığı
İnternet sitesi http://www.altzapovednik.ru/

Altay Tabiatı Koruma Alanı (Rusça: Алтайский заповедник, Altajskij Zapovednik olarak da adlandırılır), Rusya'nın güney Sibirya'sındaki Altay Dağları'nda bir Rus 'zapovednik'i (korunak, tabiatı koruma alanı). Yüksek biyolojik çeşitlilik ve insan müdahalesi izolasyonu nedeniyle UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak kabul edilen "Altay Altın Dağları"nın bir parçasıdır. Ayrıca UNESCO Dünya Biyosfer Rezervleri Ağı'na dahil edilmiştir. Altay Tabiatı Koruma Alanı, Teletskoye Gölü'nün 30 km uzunluğundaki doğu kıyısını içerir ve gölün güneydoğusundaki yüksek dağlara kadar 230 km boyunca ilerler. Altay Cumhuriyeti'nin kuzey ve doğusundaki Ulagansky Bölgesi ve Turochaksky Bölgesi'nde yer almaktadır.[1][2]

Topoğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Koruma alanı, Teletskoye havzası boyunca ve yüksek iç kesimlere doğru kuzeydoğudan güneybatıya doğru uzanan uzun bir şekle sahiptir. Yükseklikler 3.500 metre (11.500 ft)'ye kadar ulaşır. Bölge ortalama 35–230 km genişliğindedir. Teletskoye Gölü koruma alanının kuzeybatı üst ucundadır. Chulyshman Nehri göle akar ve Chulyshman vadisi Altay Tabiatı Koruma Alanı'nın batı sınırının bir parçasını oluşturur. Koruma alanının çoğu Chulyshman Yaylası'nın ovaları ve alpin sırtlarıdır. Bölgenin %20'sinden fazlası kaya, dağ eteğindeki taş ve çakıldan oluşmaktadır. Yüksek yaylalarda 1 hektardan daha büyük 1.000'den fazla dağ gölü bulunmaktadır.[1][2]

Altay Cumhuriyeti'nin kuzeydoğusunda Altay Zapovedniki'nin konumu (yeşil)
Altay Tabiatı Koruma Alanı'ndaki altı bölgeden biri olan Chuchinsky Nehri'nin Büyük Şelaleleri turistlere açıktır.

İklim ve ekolojik bölge[değiştir | kaynağı değiştir]

Altay, Sayan montane kozalaklı ormanları ekolojik bölgesinde yer almaktadır. Bu ekolojik bölge, nehir vadileri, yüksek yağış seviyeleri ve yüksek biyolojik çeşitlilik ile disseke edilmiş dağlar ile karakterizedir. Flora genellikle yüksekliğe ve araziye bağımlıdır, ormanlar yüksekliğe dayalı üç ana alt bölgeye sahiptir: seyrek iğne yapraklı seyrek tayga, yoğun iğne yapraklı tayga ve yoğun tayga. Altay Tabiatı Koruma Alanı çoğunlukla insan faaliyetleri tarafından bozulmamıştır ve bu bölgedeki bozulmamış alanlarından biridir. Tüm Altay Cumhuriyeti'nin %9.4'ünü kapsayan koruma alanında yol bulunmamaktadır.[3][4]

Altay iklimi Nemli karasal iklim, serin yaz (Köppen iklim sınıflandırması Subartik iklim (Dfc)) özellikleri sergilemektedir. Bu iklim ılıman yazlarla (10 °C (50,0 °F) üstünde sadece 1-3 ay) ve soğuk, karlı kış (en soğuk ay -3 °C (26,6 °F) altındadır) ayları ile karakterizedir.[5][6] Altay Tabiatı Koruma Alanı'nda son 50 yılda en sıcak ay Temmuz (+16,8 °C), en soğuk ay (Ocak -8,3 °C) olmuştur ve ortalama yağış miktarı 865 mm olarak gerçekleşmiştir.

Flora ve fauna[değiştir | kaynağı değiştir]

Altay Tabiatı Koruma Alanı'ndaki iğne yapraklı türlerde en yaygın ağaçlar: Sibirya karaçamı, Sibirya sediri ve Sibirya göknarıdır. Teletskoye Gölü yakınındaki yamaçlarda huş ve kızılağaçların bazı ikincil ormanları vardır, ancak koruma alanının güneyinde bu ormanlara el değmemiştir - sahadaki sedirler 1,8 metre çapa ve 400-450 yaşına kadar ulaşabilmektedir. Koruma alanında bilim insanları, Rusya Federasyonu'nun Kırmızı Kitabında 'savunmasız' olarak listelenen 22 tür de dahil olmak üzere 1.500'den fazla vasküler bitki türü kaydetti.[1] Koruma alanında, nesli tükenmekte olan iki tür, Snow Leopard ve Altay argali de dahil olmak üzere 70'ten fazla memeli türü vardır. Teletskoye Gölü'nde, pike, levrek ve beyaz balık dahil olmak üzere 19 balık türü vardır. Akarsularda en yaygın balık gölge balığıdır. Koruma alanında bulunan 331 kuş türünden çoğu (%48) passerine (159 tür), yağmurkuşu (48 tür), Falconiformes (30 tür) ve kazlardan (29 tür) oluşmaktadır. Kalan 66 tür sadece %20'lik bir oran kapsamaktadır.

Ekoturizm[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir tabiatı koruma alanı olduğu için, Altay Tabiatı Koruma Alanı genel olarak halka kapalı olmasına rağmen, bilim insanları ve "çevre eğitimi" amaçlı olan ziyaretler için park yönetimi ile düzenlemeler yapılabilmektedir. Bununla birlikte, koruma alanında halka açık olan ancak önceden izin alınması gereken altı "ekoturizm" rotası bulunmaktadır. Park yönetimi izin almak için 2-3 ay önceden izin talebinde bulunulmasını önerir. Merkez ofis Gorno-Altaysk şehrinde bulunmaktadır.[1]

Halka açık altı ekoturizm rotası (izinler gereklidir):

  1. Chichelgansky Zikzag. Teletskoye Gölü, etno-kültürel ziyaretçi merkezi, Yaylyu su yolu yürüyüşü. (web sitesi (Rusça) 3 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. Belinskaya Terası. Türk döneminin antik anıtları - "Kaeser-Tash" (taş savaşçı), "IT-Bash" (taş-köpek). (web sitesi (Rusça)) 3 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. Corbou Şelalesi. 25 km tekne yolculuğu ve yürüyüş. 13 metrelik şelale. (web sitesi (Rusça)) 3 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. Cordon Chelyush - Şelale. Yumuşak orman, Altay manzaraları. (web sitesi (Rusça)) 3 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. Kokshe Şelalesi. Koruma alanı korucusu tarafından yönlendirme, Koskhe Nehri üzerindeki Kokshe Şelalesi'ne yürüyüş (Teletskoye Gölü'nün en büyük sağ kolu.) (Web sitesi (Rusça)) 3 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  6. Chulchinsky Büyük Şelalesi. Sadece deneyimli dağ yürüyüşçüleri için. (web sitesi (Rusça)) 3 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d "Altai Zapovednik (Official Site)" (Rusça). Ministry of Natural Resources and Environment (Russia). 4 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2016. 
  2. ^ a b "Altai Zapovednik" (Rusça). Ministry of Natural Resources and Environment (Russia). 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2016. 
  3. ^ "Map of Ecoregions 2017" (İngilizce). Resolve, using WWF data. 12 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019. 
  4. ^ "Sayan montane conifer forests". Encyclopedia of Earth. 9 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2016. 
  5. ^ "World Map of Koppen-Geiger Climate Classification Updated" (PDF) (İngilizce). Gebrüder Borntraeger 2006. 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Eylül 2019. 
  6. ^ "Dataset - Koppen climate classifications" (İngilizce). World Bank. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Altay_Tabiatı_Koruma_Alanı&oldid=31217877" sayfasından alınmıştır