1946 İtalya genel seçimleri
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 | |||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||
Kurucu Meclis'in 556 sandalyesi için Çoğunluk için 279 sandalye gerekli | |||||||||||||||||||||||||||||
| Katılım | %89.1 | ||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
1946 İtalya Genel Seçimleri, 2 Haziran 1946 tarihinde İtalya'da yapılan seçimlerdir. II. Dünya Savaşı'nın ardından yapılan bu ilk seçimde Kurucu Meclis üyesi olacak 556 vekil[1] belirlenmiştir. İlk kez İtalyan kadınların da oy kullandığı seçimlerde seçmenlerden hem siyasi vekillerini belirlemeleri hem de ülkenin yönetim biçimine karar vermeleri istenmiştir.
Seçim sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]
1922-1943 yılları arasındaki dönemde İtalya Krallığı'nda iktidarda olan İtalyan faşizminin devrilmesinden sonra yapılan ilk demokratik seçimlerde doğrudan temsil ilkesi seçimlerde kullanılmıştır. Ülkedeki bölgeler 31 seçim çevresine bölünmüş ve temsilcilerini seçmesi istenmiştir.
Seçim kampanyası[değiştir | kaynağı değiştir]
II. Dünya Savaşı'nın sonunda İtalya ülke çapında yapılan uzlaşı uyarınca geçici yasalarla yönetiliyordu. Ulusal Kurtuluş Komitesi monarşiyle temas halinde iktidardaydı. Ancak neredeyse yirmi yıldır demokratik seçim geleneği olmayan ülkede ilk seçimlerle belirlenecek olan hükûmet, yeni seçilmiş olan Kurucu Meclis'ten güvenoyu almak durumundaydı.
Seçimlerdeki ana siyasi özneler faşist dönemden önce de güçlü Hristiyan Demokratlar, Sosyalistler ve faşizm ile nazizme karşı örgütlü silahlı partizan direnişte öne çıkan İtalyan Komünist Partisi'dir.
Seçime ayrıca faşist dönem öncesi iktidardaki varlıklı sınıfları temsil eden liberaller katılmaktaydı. Liberaller, monarşi yanlılarıyla muhafazakârlar arsında bir blok kurulmasını savunuyorlardı.[2]
Sonuçlar[değiştir | kaynağı değiştir]
 | |||||
| Parti / Oy | % | Vekillik | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Hristiyan Demokrasi (İtalya) | 8,101,004 | 35.21 | 207 | ||
| İtalyan Sosyalist Partisi | 4,758,129 | 20.68 | 115 | ||
| İtalyan Komünist Partisi | 4,356,686 | 18.93 | 104 | ||
| Ulusal Demokratik Birlik | 1,560,638 | 6.78 | 41 | ||
| Halk Cephesi | 1,211,956 | 5.27 | 30 | ||
| İtalyan Cumhuriyetçi Parti | 1,003,007 | 4.36 | 23 | ||
| Ulusal Bağımsızlık Bloku | 637,328 | 2.77 | 16 | ||
| Eylem Partisi | 334,748 | 1.45 | 7 | ||
| Sicilya Bağımsızlık Hareketi | 171,201 | 0.74 | 4 | ||
| İtalyan Köylü Partisi | 102,393 | 0.44 | 1 | ||
| Cumhuriyetçi Demokrat Parti | 97,690 | 0.42 | 2 | ||
| Sardunya Eylem Partisi | 78,554 | 0.34 | 2 | ||
| İtalyan Birlik Hareketi | 71,021 | 0.31 | 1 | ||
| Sosyal Hristiyan Parti | 51,088 | 0.22 | 1 | ||
| Demokratik İşçi Partisi | 40,633 | 0.18 | 1 | ||
| Diğer | 412,550 | 1.79 | 0 | ||
| Geçersiz/boş oylar | 1,936,708 | – | – | ||
| Toplam | 24,947,187 | 100.00 | 556 | ||
| Kayıtlı seçmen/katılım oranı | 28,005,449 | 89.08 | – | ||
Kaynak: İtalya İçişleri Bakanlığı7 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Referandum[değiştir | kaynağı değiştir]
Seçimlerin yanı sıra seçmenler referandumda da oy kullandılar. Seçmenlerden Kral II. Umberto'nun saltanatının devam etmesi veya İtalya'da cumhuriyet ilan edilmesi arasında seçim yapmaları istendi. Genel olarak kuzey bölgelerinin cumhuriyet, güney bölgelerinin monarşi yanlısı oy kullandığı seçimlerde çoğunluk cumhuriyetten yana oy kullandı. II. Umberto ülkeyi terk etmek durumunda bırakıldı.[3]
| İtalyan devletinin anayasal şekli | Oy | % | |
|---|---|---|---|
| Cumhuriyet |  | 12,718,641 | 54.3% |
| Monarşi | .svg){kind=small} | 10,718,502 | 45.7% |
| Geçersiz oylar |  | 1,509,735 | – |
| Toplam | 24,946,878 | 100% |
Analiz[değiştir | kaynağı değiştir]
Seçimlerden sonra başbakanlık görevini yürüten De Gasperi, ABD tarafından doğrudan desteklenmiştir. II. Dünya Savaşı'nın ardından kamuoyunda prestiji yükselen Sovyetler Birliği ve komünistlerin İtalya'da da etkili olması, özellikle halk nezdinde İtalyan Komünist Partisi'nin saygınlığının artması ABD tarafından tehlike olarak tanımlanmıştır. 1947 yılı Ocak ayında yaptığı ABD ziyaretinde ülkenin acil ihtiyacı olan ekonomik yardımı karar altına aldıran De Gasperi, büyük sermaye çevreleriyle temasıyla dikkat çekmiştir.[4] De Gasperi ziyareti sırasında 100 milyon USD mertebesinde bir Eximbank kredisi almış, bu yardım yaklaşan Soğuk Savaş döneminde İtalyan Hükûmetine ABD tarafından verilen bir güvenoyu olarak yorumlanmıştır. De Gasperi değişmekte olan ABD dış politikasını da iyi analiz ederek ülkede hükûmet ortağı konumunda olan komünist ve sosyalistleri 1947 Mayıs krizi adı verilen süreçte hükûmetten tasfiye etmiştir.
Mayıs krizi[değiştir | kaynağı değiştir]
1947 Mayıs krizi adı verilen siyasal gelişmeler İtalya ve Fransa'da hükûmetten komünistlerin tasfiye edilmesini anlatır. Kriz Avrupa'da Soğuk Savaş'ın başlangıcını sağlayan olaylardan birisi sayılır.
İtalya'da popülerliği azalmakta olan Alcide De Gasperi önderliğindeki Hristiyan Demokratlar, sol koalisyonun hükûmet alternatifi tehlikesiyle karşı karşıyaydı. De Gasperi, ABD Başkanı Harry Truman'ın da desteğiyle hükûmetteki İtalyan Komünist Partisi üyesi bakanları tasfiye etmiştir.
Fransa'da ise hükûmetteki Fransız Komünist Partisi üyesi bakanların varlığı hükûmet içinde gerginliklere sebep olarak gösteriliyordu. Hükûmetin işçi karşıtı ücret düşmesine yönelik politikasına karşı çıkan komünistler 5 Mayıs 1947 tarihinde hükûmetten tasfiye edilmişlerdir. Tasfiye ile birlikte Fransa iç siyasetinde ABD etkisi artmış, sonrasında da Marshall Planı ile artarak devam etmiştir.
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Vekil sayısı aslında 573'tür ancak o dönemde Birleşmiş Milletler silahlı denetimi altında olan Julian March ve Güney Tirol bölgelerinde seçim yapılamamıştır
- ^ Ulusal Bağımsızlık Bloku
- ^ Ülkeden ayrılan Umberto bir daha ülkeye dönemedi. Yasaya göre onun dışında kraliyet ailesinden hiçbir erkek üyenin de ülkeye girişine izin verilmedi.
- ^ 10 gün süren ziyaret medya patronu ve Time dergisinin sahibi Henry Luce tarafından ayarlanmıştır.