Wisztyniec

Wisztyniec
Vištytis
Ilustracja
Ulica miasteczka i kościół Świętej Trójcy
Herb
Herb
Państwo

 Litwa

Okręg

 mariampolski

Populacja (2001)
• liczba ludności


566

Kod pocztowy

LT-70037

Położenie na mapie Litwy
Mapa konturowa Litwy, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Wisztyniec”
Ziemia54°27′30″N 22°43′10″E/54,458333 22,719444

Wisztyniec (lit. Vištytis) – dawne miasto, obecnie miasteczko na Litwie położone w okręgu mariampolskim, w rejonie wyłkowyskim, nad Jeziorem Wisztynieckim, na Suwalszczyźnie. Liczba mieszkańców 566 (2001). Siedziba gminy Wisztyniec.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pieczęć miejska z 1570 r. (za: Z.Gloger, Encyklopedia staropolska, Warszawa 1900-1903)

Prawa miejskie i herb nadał król Zygmunt II August w 1570. Wisztyniec położony były w drugiej połowie XVI wieku w powiecie trockim województwa trockiego[1]. Miasto królewskie w 1782 roku[2]. Za Królestwa Polskiego istniała gmina Wisztyniec. Władze carskie odebrały prawa miejskie 31 maja 1870 w ramach represji po powstaniu styczniowym.

Zarządzenie biskupa sejneńskiego z 1909 r., by w każdą czwartą niedzielę msza była w języku polskim, a w pozostałe w języku litewskim (do tego czasu w kościele był wyłącznie język polski) wywołało opór zwolenników „mszy polskiej” i doprowadziło do starć 3 kwietnia 1910 r.

W grudniu 1918 r. Polacy z Wisztyńca i okolic podjęli samorzutnie akcję, której celem było wydzielenie gminy Wisztyniec z powiatu wyłkowyszkowskiego i przyłączenie jej do powiatu suwalskiego. W tej sprawie na początku stycznia 1919 r. zostało wysłane za pośrednictwem Tymczasowej Rady Okręgu Suwalskiego podanie do rządu polskiego, podpisane przez ponad 1 tys. osób z prośbą o włączenie Wisztyńca do Polski. Zwolennicy tego rozwiązania powołali komitet miejski i w styczniu 1919 r. wybrali wójta, którym został Polak Józef Kałwajć. Natomiast Litwini przeciwni tym działaniom utworzyli komitet gminny, podporządkowany litewskim władzom powiatowym z Wyłkowyszek. Naczelnik powiatu wyłkowyszkowskiego 10 maja 1919 r. wydał rozporządzenie, by polski komitet miejski rozwiązał się i przekazał swoje prerogatywy oraz dokumenty litewskiemu komitetowi gminnemu. Kroki te zostały poparte pojawieniem się w Wisztyńcu uzbrojonej milicji litewskiej[3].

Ludzie związani z miastem[edytuj | edytuj kod]

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Национальный атлас Беларуси, Mińsk 2002, s. 266–267.
  2. Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 15.
  3. Tadeusz Radziwonowicz, Powiat suwalski w latach 1918–1920, [www.suwalski.pl/pliki/20090218903-385178205.doc suwalski.pl].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]