Władcy Kujaw
Książęta kujawscy
Księstwo kujawskie[edytuj | edytuj kod]
Po śmierci Bolesława Krzywoustego Kujawy tworzyły formalnie jedną dzielnicę z Mazowszem. W literaturze przedmiotu niekiedy kwestionowana jest jednak przynależność Kujaw do dzielnicy Bolesława. Sugeruje się, że należały one do dzielnicy senioralnej. Hipoteza ta nie ma jednak żadnej podstawy źródłowej.
W 1186 zmarł, nie pozostawiając następcy, książę mazowiecki Leszek. Większość jego dziedzictwa przejął wówczas najmłodszy brat Mieszka Starego Kazimierz Sprawiedliwy. Część historyków przypuszcza, że już w tym momencie część jego władztwa - Kujawy opanował Mieszko III Stary przekazując nowy nabytek w ręce syna Bolesława (drugim alternatywnym wyjściem jest opanowanie Kujaw dopiero w 1194 po śmierci Kazimierza Sprawiedliwego).
| Daty panowania | Władca | Pokrewieństwo | Uwagi (Kursywą oznaczono władztwa z innych dzielnic) |
|---|---|---|---|
| 1138/1146[1]- 1173 | Bolesław IV Kędzierzawy | syn Bolesława III Krzywoustego | książę mazowiecki i kujawski
|
| 1173-1186 | Leszek | syn Bolesława IV | książę mazowiecki i kujawski |
| 1186-1194 Panowanie niepewne: | Kazimierz II Sprawiedliwy (?) | syn Bolesława III Krzywoustego |
|
| 1186/94-1195 | Bolesław | syn Mieszka III Starego | |
| 1195-1198 | Mieszko III Stary | syn Bolesława III Krzywoustego | |
| 1198-1200 | Leszek Biały | syn Kazimierza II Sprawiedliwego | współrządził z bratem Konradem I |
| 1198-1233 | Konrad I mazowiecki | syn Kazimierza II Sprawiedliwego | współrządził z bratem Leszkiem Białym 1198-1200 |
1233 - Księstwo kujawskie zostaje wyodrębnione ostatecznie z księstwa mazowieckiego.
| Daty panowania | Władca | Pokrewieństwo | Uwagi (Kursywą oznaczono władztwa z innych dzielnic) |
|---|---|---|---|
| 1233-1267 | Kazimierz I kujawski | syn Konrada I Mazowieckiego |
|
| Podział ziem:
| |||
Księstwo łęczyckie (od 1267) i sieradzkie (od 1261)[edytuj | edytuj kod]
Księstwo brzesko-kujawskie (1267–1343)[edytuj | edytuj kod]
| Daty panowania | Władca | Pokrewieństwo | Uwagi (Kursywą oznaczono władztwa z innych dzielnic) |
|---|---|---|---|
| 1267-1300 | Władysław Łokietek | syn Kazimierza I | razem z braćmi Kazimierzem II i Siemowitem w księstwie Brzesko-kujawskim i księstwie dobrzyńskim
|
| 1267-1288 | Kazimierz II | syn Kazimierza I | współrządy z braćmi |
| 1267-1288 | Siemowit dobrzyński | syn Kazimierza I | współrządy z braćmi |
| 1267-1275 | Eufrozyna opolska | żona Kazimierza I | Regentka w księstwie brzesko-kujawskim i księstwie dobrzyńskim |
| 1300-1305 | Wacław II z dynastii Przemyślidów |
| |
| 1305-1306 | Wacław III z dynastii Przemyślidów | syn Wacława II |
|
| 1306-1332 ponownie | Władysław I Łokietek | syn Kazimierza I |
|
| 1332-1343 | ziemie księstwa brzesko-kujawskiego zajęte przez Zakon krzyżacki | ||
| 1343 | włączenie księstwa brzesko-kujawskiego do Królestwa Polskiego | ||
Księstwo inowrocławskie (1267–1364/1392)[edytuj | edytuj kod]
| Daty panowania | Władca | Pokrewieństwo | Uwagi (Kursywą oznaczono władztwa z innych dzielnic) |
|---|---|---|---|
| 1267-1271 | Siemomysł | syn Kazimierza I | na Kujawach Inowrocławskich,
|
| 1271-1273 | Bolesław Pobożny | prawnuk Mieszka III Starego |
|
| 1273-1278 | Leszek Czarny | syn Kazimierza I | |
| 1278-1287 ponownie | Siemomysł | syn Kazimierza I | |
| 1287-1294 | Salomea pomorska | żona Siemomysła | Regentka |
| 1287-1314 | Leszek | syn Siemomysła | współrządy z braćmi
|
| Przemysł | syn Siemomysła | współrządy z braćmi
| |
| Kazimierz III gniewkowski | syn Siemomysła | współrządy z braćmi 1314 - w wyniku podziału zrzekł się Inowrocławia (PATRZ NIŻEJ - Księstwo gniewkowskie) | |
| 1314-1320/24 abdykował | Leszek | syn Siemomysła | Po podziale w 1314 tylko samodzielny książę innowrocławski. (Wcześniej rządy z braćmi - patrz wyżej) |
| 1320/24-1327 ponownie | Przemysł | syn Siemomysła |
|
| 1327-1370 | księstwo inowrocławskie w rękach królów Polski, 1364 inkorporowane do Królestwa Polskiego | ||
| 1370-1377 | Kazimierz IV słupski z dynastii Gryfitów | wnuk Kazimierza III Wielkiego |
|
| 1378–1392 | Władysław Opolczyk | syn Bolesława II opolskiego | |
| 1392 | księstwo inowrocławskie włączone ostatecznie do Królestwa Polskiego | ||
Księstwo bydgosko-wyszogrodzkie (1314–1327)[edytuj | edytuj kod]
Wyodrębnione w 1314 w wyniku podziału pomiędzy synów Siemomysła, księstwa Inowrocławskiego.
| Daty panowania | Władca | Pokrewieństwo | Uwagi (Kursywą oznaczono władztwa z innych dzielnic) |
|---|---|---|---|
| 1314-1327 | Przemysł | syn Siemomysła | |
| 1327 | księstwo bydgosko-wyszogrodzkie włączone z powrotem do księstwa inowrocławskiego | ||
Księstwo gniewkowskie (1314–1363/64)[edytuj | edytuj kod]
Wyodrębnione w 1314 w wyniku podziału pomiędzy synów Siemomysła, księstwa Inowrocławskiego.
| Daty panowania | Władca | Pokrewieństwo | Uwagi (Kursywą oznaczono władztwa z innych dzielnic) |
|---|---|---|---|
| 1314-1347/50 | Kazimierz III | syn Siemomysła | 1314 - w wyniku podziału ziemi z braćmi Leszkiem i Przemysławem książę gniewkowski
|
| 1347/50-1363/64 | Władysław Biały | syn Kazimierza III
| |
| 1363/64-1370 | księstwo gniewkowskie inkorporowane do Królestwa Polskiego | ||
| 1370-1377 | Kazimierz IV słupski z dynastii Gryfitów | wnuk Kazimierza III Wielkiego |
|
| 1378–1392 | Władysław Opolczyk | syn Bolesława II opolskiego |
|
| 1392 | księstwo gniewkowskie włączone ostatecznie do Królestwa Polskiego | ||
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Uwaga: Daty w wielu przypadkach są tylko orientacyjne. Uwzględniono te księstwa, nad którymi panowali odrębni książęta. Zostawiono Wacława II i Wacława III z rodu Przemyślidów, aby nie powodować przerw chronologicznych. Również przynależność niektórych ziem do poszczególnych Piastowiczów może być dyskusyjna.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kwestia sporna wśród historyków
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Balzer O., Genealogia Piastów, Kraków 1895.
- Jerzy Wyrozumski, Dzieje Polski piastowskiej (VIII w.-1370), Kraków: „Fogra”, 1999, ISBN 83-85719-38-5, OCLC 749221743.