Ulica Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy
Śródmieście, Bocianowo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Plan | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Bydgoszczy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
53,129916°N 18,001857°E/53,129916 18,001857 |
Ulica Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy – jedna z najważniejszych ulic bydgoskiego Śródmieścia o długości 850 m, stanowiąca jedno z ostatnich zachowanych skupisk handlowo-usługowych oraz tworząca szlak komunikacyjny łączący bydgoski Dworzec Główny ze wschodnią częścią miasta. Na przeważającej części ulicy (między ul. Warszawską a ul. Gdańską) ulica posiada jeden kierunek ruchu (na wschód).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Ulica wytyczona została w połowie XIX w., w związku z intensywnym rozwojem miasta w kierunku północno-zachodnim, będącym efektem oddania do użytku w r. 1851 bydgoskiego dworca kolejowego. Wraz ze znajdującym się na północ od ulicy placem Piastowskim - mającym być w założeniu rynkiem tzw. dzielnicy elżbietańskiej (pierwotne nazwy ulicy - Elisabethstrasse, oraz placu Piastowskiego - Elisabethmarkt - nadano ku czci małżonki panującego wówczas króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV Elżbiety Ludwiki Wittelsbach) – stała się główną osią kompozycyjną nowej dzielnicy, rozplanowanej w r. 1853 według projektu mierniczego rejencyjnego Friedricha W. Sturmhoefela zgodnie z klasyczną koncepcją prostopadłej siatki ulic z równomiernym podziałem parceli. Przylegający do ulicy plac Piastowski od początku istnienia pełnił funkcję targową, ponadto w jego zachodniej części wyznaczono park. Ten jednakże musiał ustąpić miejsca funkcji sakralnej, co nastąpiło w l. 1910-1913 wraz z wybudowaniem kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Znaczenie komunikacyjne nowego ciągu ulicznego pomniejszało jednakże istnienie na południe historycznego szlaku w kierunku północno-zachodnim, którym była ulica Dworcowa, którą też w roku 1888 przeznaczono na trasę nowo wybudowanego tramwaju.
Około 1870 obszar, przez który przebiega ulica, podzielono na parcele, a jego zabudowa trwała od 1870 do 1900, ze szczególnym nasileniem w latach 90. XIX w.). Dominującym rodzajem zabudowy stały się wtedy kamienice czynszowe, głównie eklektyczne; neorenesansowe, neomanierystyczne czy neobarokowe. Zamieszkali w nich głównie pracownicy kolejowi, drobni urzędnicy, nauczyciele, robotnicy warsztatów kolejowych oraz wojskowi z koszar przy ul. Warszawskiej (Karlstrasse)[1][2].
Od 2012 władze miasta zamierzały wyprowadzić z przylegającego do ulicy placu Piastowskiego znajdujące się tam targowisko (które miało być przeniesione w rejon pętli Rycerska) oraz stację benzynową, ale w 2014 odstąpiły od realizacji tego projektu[3].
W 2021 wydano pozwolenie na budowę kamienicy mieszkalnej i hotelu na niezabudowanej od 1945 posesji przy skrzyżowaniu z ul. Gdańską[4]. W l. 2021-2022[5] przeprowadzono wymianę chodników, począwszy od ul. Gdańskiej[6] w kierunku ul. Pomorskiej. Nowe, granitowe płyty zostały ułożone we wzór karo[7][8][9], czyli zgodnie z historycznym pierwowzorem. Prace te, połączone z remontami konserwatorskimi kamienic (do 2023 przeprowadzono je w budynkach nr 1, 2, 6, 10, 12, 14, 24, 35, 39, 41, 43, 45, 48, 55 i 59) i przewidzianą wymianą oświetlenia ma na celu przywrócenie ulicy jej świetności z początków XX wieku[10]
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
Ulica Śniadeckich rozpoczyna się na skrzyżowaniu ulic Dworcowej, Królowej Jadwigi oraz Fredry. Następnie przebiega w kierunku wschodnim, krzyżując się z ul. Ślusarską (w 2018 poddaną kapitalnemu remontowi). Po osiągnięciu ul. Warszawskiej przyjmuje kierunek południowo-wschodni. Podążając zgodnie z kierunkiem ruchu ulica krzyżuje się z zewnętrznymi ulicami placu Piastowskiego oraz znajdującą się pośrodku niego ulicą Szczepana Jankowskiego, natomiast po prawej dobiega do niej ulica Matejki. W dalszej drodze ulica przebiega przez skrzyżowania z ulicami Sienkiewicza oraz Pomorską. Koniec ulicy wyznacza skrzyżowanie z ulicą Gdańską, na wschód od której przebiega ulica Zygmunta Krasińskiego, którą można kontynuować podróż w kierunku wschodnim.
Wraz z budową hotelu „Brda” nastąpiło praktyczne zamknięcie ulicy Śniadeckich dla ruchu na odcinku od ul. Dworcowej do Ślusarskiej – pozostawiono wyłącznie możliwość jazdy w kierunku placu Piastowskiego dla ograniczonej grupy użytkowników.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[11]:
- Kościół par. pw. św. Najświętszego Serca Pana Jezusa (neobarokowy), pl. Piastowski 5, 1910-12, nr rej.: A/746 z 10.12.1971.
- Willa, ul. Śniadeckich 1, ob. siedziba Administracji Domów Miejskich z 1866r. wraz z ogrodem, nr rej.: A/363/1 z 15.06.1993.
- Kamienica z oficyną, ul. Śniadeckich 3, 1873, nr rej.: A/408/1-2 z 25.04.1994; do końca 2022 znajdowała się tu jedna z pierwszych w mieście pizzeria Roma, działająca od 1990[12].
- Kamienica, ul. Śniadeckich 10, 1895-97, nr rej.: A/449/1 z 28.06.1995.
- Kamienica z oficyną, ul. Śniadeckich 45, 1896-97, nr rej.: A/1658 z 23.05.2014, z zegarem słonecznym w zwieńczeniu, rzeźbami niedźwiadka (I p.) i (II p.) oraz płaskorzeźbą męskiej głowy, a także kutymi kratami skrzydeł bramy oraz balkonów; w 2018 przeprowadzono remont obiektu[13][14].
Pozostałe ważniejsze obiekty przy ulicy[edytuj | edytuj kod]
- Kamienica proj. Fritz Weidner z 1905 (nr 2). Do 1945 sąsiadowała z nią kamienica znajdująca się na narożniku ul. Gdańskiej, w której urodził się Walter Leistikow[15].
- Kamienica secesyjna projektu F. Weidnera (nr 29), czterokondygnacyjna, wzniesiona w l. 1902-1903 na planie odwróconej litery „G”. Front kamienicy ma wkomponowane dwa niewielkie ryzality, z których wschodni podkreślony jest wykuszem i kwadratową wieżyczką[10].
- Kamienica czynszowa proj. Georg Baesler z 1911 (nr 25).
- Kamienica nr 35 - w okresie PRL znajdowała się w niej restauracja Warszawianka, następnie był bar, teraz sklep z używaną odzieżą[16].
- Kościół polskokatolicki Zmartwychwstania Pańskiego w Bydgoszczy – dawny dom modlitwy Zjednoczenia Apostolskiego (zbór irwingianów) z 1864, neogotycki (nr 36). W małej przybudówce znajdowała się niegdyś cerkiew prawosławna, po której pozostały tylko drzwi i okno w charakterystycznym kształcie. Od początku lat 80. cerkiew w Bydgoszczy znajduje się przy ul. Trybunalskiej[17].
- Kamienice neorenesansowe, wzniesione w latach 1877–1878 (nr 39 i 41)
- Kamienica neorenesansowa proj. Józef Święcicki z 1882-1883 (nr 42).
- Kamienica trzykondygnacyjna z 1930, z elewacją frontową z gzymsami i boniowaniem parteru (nr 43)[18], dawniej mieszcząca popularną cukiernię i piekarnię Tatery[19]
- Kamienica z 1880 (nr 47), pierwotnie należąca do kupca Roberta Winklera, z płaskorzeźbą nad portalem wejściowym z motywem maski otoczonej roślinnymi ornamentami, a także dwiema kobiecymi figurami przypominającymi sfinksy. Fasadę zdobią również pilastry, boniowanie oraz ozdobne balustrady, a także oryginalny kuty uchwyt na szyld reklamowy[10][brak potwierdzenia w źródle].
- Kamienica czterokondygnacyjna z 1920 (nr 53), na planie litery „C”, z licznymi zdobieniami (gzymsy, boniowany parter, efektowne balkony i obramienia okien)[20].
- Dawny (do 2019) Hotel Brda.
- Sala Zgromadzeń Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (nr 8). Bydgoska gmina mormońska należy do warszawskiego dystryktu kościoła.
Od 1947 na posesji przy ul. Śniadeckich 23 znajdowało się kino Gryf, ulokowane w dawnym zborze ewangelickim. W połowie lat 70. zostało zamknięte, a niedługo potem obiekt uległ katastrofie budowlanej. Ruiny obiektu uporządkowano dopiero po kilkunastu latach. następnie w miejscu dawnego kina był sklep, bank, a obecnie znajduje się tam przedszkole[21].
Od 24 lutego 2005[22] do lipca 2017 w budynku przy ul. Śniadeckich 49 znajdował się konsulat honorowy RFN[23].
W XXI wieku przeprowadzono szereg remontów kamienic położonych w ciągu ulicy, np. w roku 2018 odnowiono kamienicę przy ul. Warszawskiej 1[24] oraz kamienicę nr 6[25][26], w początku 2019 nr 20[27] i 59[28], a w 2021 nr 39[29].
Nazwy[edytuj | edytuj kod]
- do 1920 Elisabethstrasse
- 1920-1939 Jana i Jędrzeja Śniadeckich
- 1939–1945 Dr Goebbels Strasse
- od 1945 Jana i Jędrzeja Śniadeckich
Aktualnymi patronami ulicy są astronom Jan Śniadecki oraz lekarz, biolog i chemik Jędrzej Śniadecki – pochodzący ze Żnina profesorowie Uniwersytetu Wileńskiego z przełomu XVIII i XIX wieku. Rada Miasta Uchwałą LIV/1771/2002 z 10 X 2002 uzupełniła nazwę ulicy imionami jej patronów - do tego czasu formalnie używano nazwy skróconej ul. Śniadeckich.
Komunikacja[edytuj | edytuj kod]
Przez ulicę Śniadeckich przejeżdżają autobusy miejskiej linii nr 67. Do czasu budowy Hotelu „Brda” na odcinku od ul. Dworcowej do Warszawskiej kursowały autobusy linii 61 oraz 101 zmierzające z ul. Królowej Jadwigi w kierunku dzisiejszej ul. Mazowieckiej, a od 2 kwietnia 2011 do 27 stycznia 2012 - w okresie budowy linii tramwajowej do dworca kolejowego - na ul. Śniadeckich skierowano linię 54 Piaski - Dworzec Autobusowy.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Główna ulica kolejowej dzielnicy. Chodzimy prawie dom po domu
- ↑ Ładna kamienica na uboczu Śródmieścia. Ona także wypięknieje
- ↑ Katarzyna Bogucka Na placu Piastowskim wytargowali sobie spokój
- ↑ Hotel B&B na rogu Gdańskiej i Śniadeckich z pozwoleniem na budowę. Już budzi emocje
- ↑ Wzór bydgoski w nowym miejscu. Kolejne fragmenty chodników w Śródmieściu będą ułożone w karo
- ↑ Śniadeckich ma wyglądać jak salon na Cieszkowskiego. Przynajmniej z powodu chodników
- ↑ Kolejna ulica w Śródmieściu jak nowa. Kamienice po remoncie wyglądają efektownie
- ↑ Karo w centrum Bydgoszczy. Wrócił historyczny wzór. Jak się podoba mieszkańcom
- ↑ Chodnik w karo pojawi się na kolejnym odcinku ul. Śniadeckich w Bydgoszczy
- ↑ a b c Secesyjna kamienica z ul. Śniadeckich w remoncie
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. kujawsko-pomorskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 16, 23. [dostęp 2014-11-30].
- ↑ Najstarsza pizzeria w Bydgoszczy kończy działalność. "Włożyliśmy całe nasze serce i życie"
- ↑ Miasto ratuje bydgoskie zabytki. Idą na to miliony
- ↑ Ależ ona jest piękna. Kamienica z wojewódzkiego rejestru zabytków po remoncie
- ↑ Wojciech Bielawa , Plac w centrum miasta czeka na zabudowę. Jest pomysł [online], bydgoszcz.wyborcza.pl, 1 kwietnia 2015 [dostęp 2016-11-05] .
- ↑ Na Śniadeckich była cerkiew i kino
- ↑ Na Śniadeckich była cerkiew i kino
- ↑ Kamienica przy Placu Piastowskim do remontu
- ↑ Ładniej w śródmieściu. Pięknieje kolejna kamienica
- ↑ Grażyna Marks Dobre zmiany przy ul. Śniadeckich i Placu Piastowskim. Ale nie wszędzie
- ↑ Na Śniadeckich była cerkiew i kino
- ↑ Konsulaty honorowe w Bydgoszczy. [dostęp 2018-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-18)].
- ↑ Z życia kancelarii
- ↑ Kolejny dom z nową elewacją. Pięknieje okolica ul. Śniadeckich
- ↑ Spaliła się, straszyła. Teraz będzie ładna jak jej otoczenie
- ↑ Kamienica biała prawie jak śnieg. Jest ładniej w Śródmieściu
- ↑ Remont kamienicy przy ul. Śniadeckich. Będzie szara elewacja
- ↑ Jeszcze jeden fragment Śródmieścia odnowiony
- ↑ Ulica, która jest osią Śródmieścia, coraz ładniejsza. Kolejna kamienica w rewitalizacji
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Przewodnik po Bydgoszczy, Urząd Miasta Bydgoszczy 2014.