Trzęsienia ziemi w New Madrid (1811–1812)
| Nawiedzone państwa | |
|---|---|
| Epicentrum | Terytorium Luizjany (obecnie północno-wschodnie Arkansas) |
| Data | |
| Godzina | 2:15 |
| Magnituda | 8,2 |
| Nawiedzone państwa | |
|---|---|
| Epicentrum | Terytorium Luizjany (obecnie północno-wschodnie Arkansas) |
| Data | |
| Godzina | 8:15 |
| Magnituda | 7,4 |
| Nawiedzone państwa | |
|---|---|
| Epicentrum | Terytorium Luizjany (obecnie południowe Missouri) |
| Data | |
| Godzina | 9:00 |
| Magnituda | 8,0 |
| Nawiedzone państwa | |
|---|---|
| Epicentrum | New Madrid, Terytorium Luizjany (obecnie południowe Missouri) |
| Data | |
| Godzina | 3:45 |
| Magnituda | 8,6 |
Trzęsienia ziemi w New Madrid w latach 1811–1812 – seria intensywnych, jednych z największych w historii trzęsień ziemi, które wystąpiły wewnątrz północnoamerykańskiej płyty tektonicznej pod koniec 1811 roku i na początku 1812. Pozostają one najpotężniejszymi, jakie nawiedziły tereny Stanów Zjednoczony na wschód od Gór Skalistych w pisanej historii[1][2][3]. Trzęsienia ziemi, a także strefa sejsmiczna w której wystąpiły, zostały nazwane od bardzo im bliskiego miasteczka New Madrid leżącego nad rzeką Missisipi w dzisiejszym stanie Missouri, wówczas na Terytorium Luizjany.
Epicentra trzęsień ziemi znajdowały się na obszarze, który w tamtym okresie znajdował się na dalekim zachodnim krańcu amerykańskiego pogranicza, słabo zasiedlonego przez europejskich osadników. Ówczesne relacje historyczne doprowadziły sejsmologów do wniosków, że trzęsienia ziemi były silnie odczuwalne w większości środkowych i wschodnich regionów Stanów Zjednoczonych, na obszarze około 50 000 mil kwadratowych (130 000 km) i umiarkowanie na prawie 1 milion mi (3 milionach km). Dla porównania trzęsienie ziemi z 1906 roku w San Francisco było odczuwalne na powierzchni około 6200 mil kwadratowych (16 000 km)[4].
Trzy trzęsienia ziemi i główny wstrząs wtórny[edytuj | edytuj kod]
- 16 grudnia 1811, około godziny 02:15 czasu lokalnego. Szacowana magnituda 7,2 - 8,2[2][5]. Epicentrum w dzisiejszym północno-wschodnim Arkansas[3].
- 16 grudnia 1811 (Wstrząs wtórny), około godziny 8:15 czasu lokalnego. Szacowana magnituda 7,4[3]. Epicentrum w dzisiejszym północno-wschodnim Arkansas. To trzęsienie ziemi wystąpiło sześć godzin po pierwszym i miało równą intensywność[2].
- 23 stycznia 1812, około godziny 9:00 czasu lokalnego. Szacowana magnituda 7,0-8,0[2][5]. Epicentrum w dzisiejszej południowej części stanu Missouri[3].
- 7 lutego 1812, około godziny 3:45 czasu lokalnego. Szacowana magnituda 7,4-8,6[5]. Epicentrum w pobliżu miasteczka New Madrid w dzisiejszym stanie Missouri, które uległo zniszczeniu. W mieście St. Louis wiele budynków zostało poważnie uszkodzonych. Na rzece Missisipi w pobliżu Kentucky Bend wskutek trzęsienia ziemi przejściowo pojawiły się wodospady. Koryto rzeczne podniosło się, a następnie opadło powodując ruch wody w górę rzeki. W stanie Tennessee powstało sporej wielkości jezioro Reelfoot, którego przed rokiem 1812 w ogóle nie było[3].
Skutki[edytuj | edytuj kod]
Ostatni wstrząs był tak silnych że przez krótki czas część rzeki Missisipi płynęła wstecz[3]. Grunt w miejscach trzęsień popękał i utworzyły się rozpadliny, w których kotłowało się błoto i woda oraz tryskały fontanny. Struktury te są nadal widoczne z powietrza. Daleko od epicentrum w Pittsburghu i Norfolk wstrząsy wyrwały ludzi ze snu[6]. W Waszyngtonie popękały chodniki, a w Bostonie i Toronto rozdzwoniły się kościelne dzwony[7].
Galeria map[edytuj | edytuj kod]
-
Strefa trzęsień ziemi w New Madrid -
Strefa sejsmiczna New Madrid na mapie topograficznej -
Mapa „Reelfoot Rift” i strefy sejsmicznej New Madrid -
Porównanie zasięgu uszkodzeń między umiarkowanym trzęsieniem ziemi w strefie New Madrid (1895 o magnituedzie 6,8) a podobnym trzęsieniem z Los Angeles (1994 o magnituedzie 6,7). -
Strefa sejsmiczna New Madrid i strefa sejsmiczna doliny Wabash -
Aktywność strefy sejsmicznej New Madrid w latach 1974-2011 -
Mapa pokazująca strefy zagrożenia sejsmicznego w Stanach Zjednoczonych. Oraz stany, które są bardziej narażone na trzęsienia ziemi.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ U.S. Geological Survey: Largest Earthquakes in the United States. 28 sierpnia 2017. [dostęp 2021-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 grudnia 2016)]. (ang.).
- ↑ a b c d Historic Earthquakes New Madrid Earthquakes 1811-1812 (ang.). 8 czerwca 2011.
- ↑ a b c d e f The Enigma of the New Madrid Earthquakes of 1811-1812 (ang.). Johnston, A. C. & Schweig, E. S. Annual Review of Earth and Planetary Sciences, Volume 24, s. 339-384. Available on SAO/NASA Astrophysics Data System (ADS).
- ↑ John Ehle: Trail of Tears: The Rise and Fall of the Cherokee Nation. 1988, s. 424. ISBN 978-0385239547. (ang.). (Page numbers may be for a different printing.)
- ↑ a b c A New Dalton Minimum?. 13 października 2019. (ang.).
- ↑ Arkiverade kopian. 2011-04-03. [dostęp 2011-08-06]. (ang.).
- ↑ U.S. Geological Survey Fact Sheet-168-95 1995 The Mississippi Valley-"Whole Lotta Shakin' Goin' On" (ang.)
