Squatina

	Squatina
	Duméril, 1806
	; Przedstawiciel rodziny – S. australis
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ryby chrzęstnoszkieletowe
Podgromada	spodouste
Rząd	raszplokształtne
Rodzina	raszplowate
Rodzaj	Squatina
	Typ nomenklatoryczny
	Squalus squatina Linnaeus, 1758
Synonimy
	Rhina Schaeffer, 1760; Rhina Klein, 1776; Rhina Walbaum, 1792; Rhina Rafinesque, 1810; Squatina Risso, 1810; Squalraia De la Pylaie, 1835; Rhina Gill, 1862;
	Rhina Schaeffer, 1760; Rhina Klein, 1776; Rhina Walbaum, 1792; Rhina Rafinesque, 1810; Squatina Risso, 1810; Squalraia De la Pylaie, 1835; Rhina Gill, 1862;
Gatunki
	23 gatunki – zobacz opis w tekście
	23 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Squatina – rodzaj morskich ryb chrzęstnoszkieletowych z rodziny raszplowatych (Squatinidae).

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą gatunki występujące w wodach oceanów – Indyjskiego, Spokojnego i Atlantyckiego^[11]^[12].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała do 200 cm; masa ciała (największa opublikowana) do 70 kg^[12].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1806 roku francuski zoolog André Marie Constant Duméril w publikacji własnego autorstwa poświęconej systematyce zoologicznej^[1]. Gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) raszpla zwyczajna (S. squatina)^[11].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Squatina: łac. squatina ‘gatunek rekina lub rai’ wspomniany przez Pliniusza Starszego^[13].
Rhina: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos, pysk’^[14]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Squalus squatina Linnaeus, 1758.
Squalraia: łac. squalus ‘brudny, paskudny’, także ‘starożytna nazwa ryb morskich uznawanych za nienadające się do spożycia przez ludzi, w tym rekinów’^[15]; raia ‘płaszczka, drętwa’^[16]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Squalraia acephala De la Pylaie, 1835 (= Squalus squatina Linnaeus, 1758)^[11].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[11]:

Squatina aculeata Cuvier, 1829 – raszpla ciernista^[17]
Squatina africana Regan, 1908
Squatina albipunctata Last & White, 2008
Squatina argentina (Marini, 1930)
Squatina armata (Philippi, 1887)
Squatina australis Regan, 1906
Squatina caillieti Walsh, Ebert & Compagno, 2011
Squatina californica Ayres, 1859 – raszpla kalifornijska^[17]
Squatina david Acero P., Tavera, Anguila & Hernández, 2016
Squatina dumeril Lesueur, 1818
Squatina formosa Shen & Ting, 1972
Squatina guggenheim Marini, 1936
Squatina japonica Bleeker, 1858
Squatina leae Weigmann, Vaz, Akhilesh, Leeney & Naylor, 2023
Squatina legnota Last & White, 2008
Squatina mapama Long, Ebert, Tavera, Acero P. & Robertson, 2021
Squatina nebulosa Regan, 1906 – skwatina japońska^[17]
Squatina occulta Vooren & da Silva, 1991
Squatina oculata Bonaparte, 1840 – raszpla plamista^[18]
Squatina pseudocellata Last & White, 2008
Squatina squatina (Linnaeus, 1758) – raszpla zwyczajna^[18]
Squatina tergocellata McCulloch, 1914
Squatina tergocellatoides Chen, 1963
Squatina varii Vaz & Carvalho, 2018

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Nazwa nieważna, publikacja Schäffera została uznana nieważną na mocy uprawnień ICZN^[2].
↑ Nazwa nieważna, publikacja Kleina została uznana za nieważną ze względu na niekonsekwentne stosowania nazewnictwa binominlanego, na mocy uprawniń ICZN.^[4]
↑ Nazwa nieważna, odrzucona do celów nomenklatorycznych na mocy uprawnień ICZN^[4]; umieszczona na „Oficjalnym Indeks Odrzuconych i Nieprawidłowych Nazw Rodzajowych w Zoologii”^[2].
↑ ^a ^b Młodszy homonim Rhina Bloch & Schneider, 1801 (Rhinidae).
↑ Młodszy homonim Squatina Duméril, 1806.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b A.M.C. Duméril: Zoologie analytique, ou, Méthode naturelle de classification des animaux: rendue plus facile a l’aide de tableaux synoptiques. Paris: Allais, libraire, 1806, s. 102, 342. (fr.).
↑ ^a ^b ICZN, Opinion 345. Rejection of a Proposal for the Use of the Plenary Powers for the Benefit of the Generic Name Rhina Latreille, [1802-1803] (Class Insecta, Order Coleoptera) and Addition of the Generic Name Rhina Schneider, 1801 (Class Elasmobranchii) To the Official List of Generic Names in Zoology; Designation Under the Plenary Powers for the Genera Rhinostomus Rafinesque, 1815, and Magdalis Germar, 1817 (Class Insecta, Order Coleoptera) of Type Species in Harmony with Accustomed Usage; Validation Under the Plenary Powers of the Specific Name Barbicornis Latreille, [1803-1804], As Published in the Combination Rhina Barbicornis (Class Insecta, Order Coleoptera), „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”, 10 (12), 1955–1956, s. 353–388 (ang.).
↑ J.Ch. Schäffer: Epistola ad Regio-Borussicam Societatem Litterariam Duisburgensem: de studii ichthyologici faciliori ac tutiori methodo: adiectis nonnullis speciminibus una cum tabuvla aeri incisa figuras coloribus suis dist1nctas exhibente. Ratisbonae: Weiss & Montag, 1760, s. 20. (łac.).
↑ ^a ^b ICZN. Opinion 21. Shall the genera of Klein, 1744, reprinted by Walbaum, 1792, be accepted?. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 1B (3), s. 51–53, 1958. (ang.).
↑ J.T. Klein: Neuer Schauplatz der Natur nach den richtigen Beobachtungen und Versuchen in Alphabetischer Ordnung. Cz. 3. Leipzig: M.G. Weidmanns Erben und Reich, 1776, s. 587. (niem.).
↑ Petri Artedi sueci genera piscium. In quibus systema totum ichthyologiæ proponitur cum classibus, ordinibus, generum characteribus, specierum differentiis, observationibus plurimis. Redactis speciebus 242 ad genera 52. J.J. Walbaum (red.). Cz. 3. Grypeswaldiæ: Impensis A.F. Röse, 1792, s. 580. (łac.).
↑ C.S. Rafinesque: Caratteri di alcuni nuovi generi e nuove specie di animali e piante della Sicilia, con varie osservazioni sopra i medesimi. Palermo: Sanfilippo, 1810, s. 14. (wł.).
↑ A. Risso: Ichthyologie de Nice, ou histoire naturelle des poissons du Département des Alpes Maritimes. Paris: F. Schoell, 1810, s. 45. (fr.).
↑ A.J.M.B. de la Pylaie. Recherches, en France, sur les poissons de l’Océan, pendant les années 1832 et 1833. „Congrès Scientifique de France”. 2, s. 527, 1835. (fr.).
↑ T.N. Gill. Analytical synopsis of the order of Squali; and revision of the nomenclature of the genera. „Annals of the Lyceum of Natural History of New York”. 7, s. 408, 1862. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., RichardR. Van der Laan RichardR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 5 marca 2024 [dostęp 2024-03-26] (ang.).
↑ ^a ^b R. Froese & D. Pauly: Squatina. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-03-26]. (ang.).
↑ Ch. Scharpf: Family Squatinidae Blainville 1816 (Angel Sharks). The ETYFish Project. [dostęp 2024-03-26]. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 221.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 245.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 217.
↑ ^a ^b ^c FishBase.org za: Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby – Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.
↑ ^a ^b Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Leksykon przyrodniczy. Przekład i adaptacja: Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[3] Nazwa nieważna, publikacja Schäffera została uznana nieważną na mocy uprawnień ICZN^[2].

[6] Nazwa nieważna, publikacja Kleina została uznana za nieważną ze względu na niekonsekwentne stosowania nazewnictwa binominlanego, na mocy uprawniń ICZN.^[4]

[nn-8] Nazwa nieważna, odrzucona do celów nomenklatorycznych na mocy uprawnień ICZN^[4]; umieszczona na „Oficjalnym Indeks Odrzuconych i Nieprawidłowych Nazw Rodzajowych w Zoologii”^[2].

[hom-10] Młodszy homonim Rhina Bloch & Schneider, 1801 (Rhinidae).

[12] Młodszy homonim Squatina Duméril, 1806.

[dum-1] A.M.C. Duméril: Zoologie analytique, ou, Méthode naturelle de classification des animaux: rendue plus facile a l’aide de tableaux synoptiques. Paris: Allais, libraire, 1806, s. 102, 342. (fr.).

[iczn-2] ICZN, Opinion 345. Rejection of a Proposal for the Use of the Plenary Powers for the Benefit of the Generic Name Rhina Latreille, [1802-1803] (Class Insecta, Order Coleoptera) and Addition of the Generic Name Rhina Schneider, 1801 (Class Elasmobranchii) To the Official List of Generic Names in Zoology; Designation Under the Plenary Powers for the Genera Rhinostomus Rafinesque, 1815, and Magdalis Germar, 1817 (Class Insecta, Order Coleoptera) of Type Species in Harmony with Accustomed Usage; Validation Under the Plenary Powers of the Specific Name Barbicornis Latreille, [1803-1804], As Published in the Combination Rhina Barbicornis (Class Insecta, Order Coleoptera), „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”, 10 (12), 1955–1956, s. 353–388 (ang.).

[scha-4] J.Ch. Schäffer: Epistola ad Regio-Borussicam Societatem Litterariam Duisburgensem: de studii ichthyologici faciliori ac tutiori methodo: adiectis nonnullis speciminibus una cum tabuvla aeri incisa figuras coloribus suis dist1nctas exhibente. Ratisbonae: Weiss & Montag, 1760, s. 20. (łac.).

[iczn1-5] ICZN. Opinion 21. Shall the genera of Klein, 1744, reprinted by Walbaum, 1792, be accepted?. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 1B (3), s. 51–53, 1958. (ang.).

[kle-7] J.T. Klein: Neuer Schauplatz der Natur nach den richtigen Beobachtungen und Versuchen in Alphabetischer Ordnung. Cz. 3. Leipzig: M.G. Weidmanns Erben und Reich, 1776, s. 587. (niem.).

[wal-9] Petri Artedi sueci genera piscium. In quibus systema totum ichthyologiæ proponitur cum classibus, ordinibus, generum characteribus, specierum differentiis, observationibus plurimis. Redactis speciebus 242 ad genera 52. J.J. Walbaum (red.). Cz. 3. Grypeswaldiæ: Impensis A.F. Röse, 1792, s. 580. (łac.).

[raf-11] C.S. Rafinesque: Caratteri di alcuni nuovi generi e nuove specie di animali e piante della Sicilia, con varie osservazioni sopra i medesimi. Palermo: Sanfilippo, 1810, s. 14. (wł.).

[ris-13] A. Risso: Ichthyologie de Nice, ou histoire naturelle des poissons du Département des Alpes Maritimes. Paris: F. Schoell, 1810, s. 45. (fr.).

[pyl-14] A.J.M.B. de la Pylaie. Recherches, en France, sur les poissons de l’Océan, pendant les années 1832 et 1833. „Congrès Scientifique de France”. 2, s. 527, 1835. (fr.).

[gill-15] T.N. Gill. Analytical synopsis of the order of Squali; and revision of the nomenclature of the genera. „Annals of the Lyceum of Natural History of New York”. 7, s. 408, 1862. (ang.).

[cof-16] RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., RichardR. Van der Laan RichardR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 5 marca 2024 [dostęp 2024-03-26] (ang.).

[fro&pau-17] R. Froese & D. Pauly: Squatina. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-03-26]. (ang.).

[ety-18] Ch. Scharpf: Family Squatinidae Blainville 1816 (Angel Sharks). The ETYFish Project. [dostęp 2024-03-26]. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=261_221]-19] Jaeger 1959 ↓, s. 221.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=285_245]-20] Jaeger 1959 ↓, s. 245.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=287_217]-21] Jaeger 1959 ↓, s. 217.

[Grabda-22] FishBase.org za: Eugeniusz Grabda, Tomasz Heese: Polskie nazewnictwo popularne krągłouste i ryby – Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1991.

[RM-23] Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Leksykon przyrodniczy. Przekład i adaptacja: Henryk Garbarczyk i Eligiusz Nowakowski. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-306-2.

[1]

[a]

[3]

[b]

[5]

[c]

[6]

[d]

[7]

[e]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[2]

[4]