Rudolf Schwarz

Rudolf Schwarz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

23 marca 1834
Wadowice

Data i miejsce śmierci

24 maja 1899
Bykowce

Miejsce zamieszkania

Lwów

Narodowość

polska

Multimedia w Wikimedia Commons

Rudolf Schwarz (ur. 23 marca 1834 w Wadowicach, zm. 24 maja 1899 w Bykowcach) – polski kupiec, muzyk, pedagog.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Dwór w Bykowcach
Grobowiec rodzinny Tarnawieckich i Schwarzów

Urodził się 23 marca 1834 w Wadowicach[1][2][3][4][5][6]. Wywodził się z rodziny pochodzenia niemieckiego, trudniącej się kupiectwem, o zamożnym statusie[3][4]. Był jednym z dzieci Franciszka (kupiec, asesora magistratu w Wadowicach, właściciel folwarku Szwarcowizna, zm. 1839) i Emilii z domu Kotschil[4][5]. Miał siostry[4]. W domu rodzinnym Schwarzów obecna była muzyka[4].

W Wadowicach uczył się w szkole głównej normalnej, a następnie w szkole realnej[4]. Obok kontynuacji tradycyjnego zajęcia rodowego tj. kupiectwa, do którego był przeznaczony, rozwijał kształcenie muzyczne[1][3][4][5][6]. Od piątego roku życia uczył się gry na fortepianie, grał na skrzypcach[1][3][4]. Studiował teorię muzyki[4] (jednym z jego nauczycieli był Löffler z Lipska, później nauczający w Krakowie)[1]. W 1853 odziedziczył po wujku sklep w Wadowicach, który prowadził przez trzy lata, po czym zbył ten interes w 1856 i wówczas przeprowadził się do Lwowa[4][5][6]. Tam razem z Henrykiem Fuchsem (wzgl. Fuchsą) założył sklep galanteryjny, a potem prowadził także skład fortepianów[1][3][4][5][6]. Składy jego trzech sklepów mieściły się tuż przy jego domu, przylegającego do ul. Teatralnej[7]. Równolegle kształcił się nadal w dziedzinie muzyki pod okiem Karola Mikulego w zakresie teorii muzyki, harmonii, kontrapunktu[1][3][4][6]. Od 1857/1858 był członkiem czynnym i wspierającym Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego[1][4][5], następnie przez dłuższy czas zasiadł w wydziale tegoż[3]. Jego dom we Lwowie był przepełniony muzyką i atmosferą patriotyzmu[8]. W latach 1869-1873 organizował w swoim domu tzw. niedzielne „poranki muzyczne”, z czasem słynne w całym Lwowie[1][4][6]. Podczas tych spotkań występował stworzony przez niego cho mieszany w liczbie 70 osób[1]. Sam grał na harmonium, ponadto także na organach, na fortepianie i na skrzypcach[2][3]. Od 1866 do 1867 piastował funkcję drugiego dyrygenta opery w Teatrze Skarbka[4]. Od 1868 był chórmistrzem GTM, od 12 listopada 1871 zastępcą dyrektora Towarzystwa[1][4][5]. W 1874 zrezygnował definitywnie z działalności kupieckiej, poświęcając się działalności muzycznej[1][4][5]. W 1875 został profesorem gry na organach, nauczał także teorii muzyki na kursie pedagogicznym[1][3][4][5]. Od 19 stycznia 1878 był zastępcą dyrektora artystycznego Konserwatorium Lwowskiego i Towarzystwa Muzycznego, a po ustąpieniu K. Mikulego z funkcji dyrektora Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego latem 1887, objął to stanowisko w charakterze prowizorycznym (tymczasowym), a 8 maja 1888 został wybrany stałym dyrektorem artystycznym Towarzystwa Muzycznego oraz połączonego z nim Konserwatorium[1][2][3][4][5]. Posady te pełnił przez 11 lat do końca życia[3][5]. Był redaktorem wydawanego krótkotrwale od początku 1877 „Przeglądu Muzycznego”[4]. W trakcie swojej działalności komponował jedynie niewielkie utwory (preludia) i opracowania[3][4]. Był autorem publikacji pt. Szkoła na harmonium (1898), przeznaczona dla amatorów[2][3][4]. Sprawując swoje funkcje i stanowisko był w środowisku muzycznym osobą niepospolitą z uwagi na brak wykształcenia zawodowego[2][4].

Podczas powstania styczniowego w 1863 został mianowany przez Rząd Narodowy naczelnikiem Okręgu I w Wydziale V miasta Lwowa[7]. Jego dom, położony w ścisłym centrum Lwowa i dysponującym alternatywnymi przejściami w inne ulice i zabudowania, służył za miejsce spotkań i narad spiskowców (bywali tam Edmund Różycki, Karol Różycki, Jan Stella-Sawicki, Michał Heydenreich, Romuald Traugutt, Milewski, Mieczysław Romanowski)[9]. W mieszkaniu wyrabiano i składowano amunicję, ukrywano poszukiwanych powstańców[10]. Na rzecz sprawy działała także żona Rudolfa[10].

Od 1862 był żonaty z Ludmiłą z domu Zawilską[1][7][4][5][6] (1834-1912[11][12]), z którą miał trzy córki: Stanisławę (1864-1923, zamężna wpierw z Aleksandrem Tarnawieckim, potem z Ludwikiem Baldwin-Ramułtem), Marię (zamężna z lekarzem dr. Władysławem Gedlem, babka Marka Gedla) i Ludmiłę (śpiewaczka i nauczycielka śpiewu znana w Paryżu jako Lody Palasara)[4][5][6].

Zmarł nagle na serce w Zielone Świątki 24[a] maja 1899 podczas odwiedzin u swojej córki na Zielone Świątki w należącym do niej dworze w Bykowcach[13][1][2][3]. Został pochowany na starym cmentarzu w Bykowcach 27 maja 1899 w pogrzebie pod przewodnictwem proboszcza z Sanoka, ks. Bronisława Stasickiego[14][13][4]. W pogrzebie uczestniczyli żałobnicy zarówno z rodziny jak i osoby przybyłe z Krakowa i Lwowa[2]. Do Bykowiec wybrał się wówczas przyjaciel rodziny Schwarzów i Tarnawieckich, lwowski architekt Władysław Halicki, który miał wykonań grobowiec familijny[15].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Data śmierci 24 maja 1899 została wpisana w parafialnej księdze zmarłych, umieszczona w inskrypcji nagrobnej, a powtórzył ją także Stanisław Niewiadomski. W późniejszych opracowaniach Elżbieta Orman i D. Kolbín podawali dzień 25 maja 1899.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Seweryn Berson. Rudolf Schwarz. „Gazeta Lwowska”. Nr 119, s. 3-4, 27 maja 1899. 
  2. ↑ a b c d e f g Stanisław Niewiadomski. Rudolf Schwarz. „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne”. Nr 22 (818), s. 249-250, 22 maja (3 czerwca) 1899. 
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Stanisław Niewiadomski. Kronika żałobna. Rudolf Schwarz. „Iris”. Nr I, s. 297-298, 1899. Koło Literacko-Artystyczne. 
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Elżbieta Orman: Rudolf Schwarz. Internetowy Polski Słownik Biograficzny. [dostęp 2021-06-05].
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m D. Kolbín: Schwarz (Schwarc), Rudolf (1834-1899), Musiker und Kaufmann. biographien.ac.at. [dostęp 2021-06-05]. (niem.).
  6. ↑ a b c d e f g h Maryla Pałasz. Dworskie powidoki. „Tygodnik Sanocki”. Nr 19 (1168), s. 10, 9 maja 2014. 
  7. ↑ a b c Bruchnalska 1934 ↓, s. 129.
  8. ↑ Bruchnalska 1934 ↓, s. 131.
  9. ↑ Bruchnalska 1934 ↓, s. 129-130.
  10. ↑ a b Bruchnalska 1934 ↓, s. 130.
  11. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 139 (poz. 166).
  12. ↑ Osobiste. Z żałobnej karty. „Kurjer Lwowski”. Nr 567, s. 4, 9 grudnia 1912. 
  13. ↑ a b Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 300 (poz. 101).
  14. ↑ Lwów. „Kurier Warszawski”. Nr 145, s. 11, 28 maja 1899. 
  15. ↑ Kronika. „Kurjer Lwowski”. Nr 146, s. 4, 28 maja 1899. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rudolf_Schwarz&oldid=71779799”