Raphaël Confiant
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Dziedzina sztuki | literatura |
| Nagrody | |
Raphaël Confiant (ur. 25 stycznia 1951 w Le Lorrain) – martynikański powieściopisarz i eseista. Wraz z Patrickiem Chamoiseau i Jeanem Bernabé stworzył nurt literacki oparty na koncepcji lokalnej tożsamości créolité.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w 25 stycznia[1] 1951 w Le Lorrain na Martynice. Wychował się w dwujęzycznym środowisku, w którym używano francuskiego i kreolskiego[2]. Studiował angielski i nauki polityczne we Francji[1]. Ze względu na przywiązanie do lokalnego języka martynikańskiego, pierwsze powieści pisał po kreolsku, licząc że uda się mu osiągnąć rangę języka literackiego. Inspiracją dla jego wczesnej twórczości był m.in. Frankétienne, który jako jeden z pierwszych pisarzy publikował prace po kreolsku. Jego wczesne powieści nie cieszyły się popularnością, po części przez ograniczoną grupę odbiorców znających język. W rezultacie Confiant zaczął tworzyć po francusku, choć z wyraźnym wpływem lokalnego dialektu, dzięki czemu udało mu się odzwierciedlić kulturę ludową Martyniki w obcym języku[2].
W 1988 roku, wraz z Patrickiem Chamoiseau i Jeanem Bernabé, stworzył podwaliny ruchu literackiego créolité opartego na koncepcji lokalnej, kreolskiej tożsamości w eseju Éloge de la créolité, który najpierw wygłoszono podczas Festival caraïbe de la Seine-Saint-Denis, a później opublikowano w dwujęzycznej, francusko-angielskiej formie[3]. Koncepcja ta była kontrą do ruchu négritude[4], zwracała bowiem uwagę na różnorodne korzenie mozaikowej tożsamości martynikańskiej[5][3], w odróżnieniu od nurtu négritude, który skupiał się na zmaganiach między bielą i czernią[2]. Éloge wywołały ożywioną dyskusję na temat kreolizacji i estetyki postkolonializmu, a także rozbudziły nowe nurty we frankofońskiej literaturze karaibskiej, choć idea créolité spotkała się także z krytyką[3]. We własnej twórczości Confiant otwarcie krytykował ideę négritude i wielokrotnie atakował jej twórcę – Aimé Césaire’a[6].
Kilka lat po ogłoszeniu Éloge Confiant wraz z Chamoiseau przygotowali wspólnie historię literatury Antyli w duchu créolité o tytule Lettres créoles. Tracées antillaises et continentales de la littérature: Haiti, Guadeloupe, Martinique, Guyane: 1635–1975 (1991)[3], w której m.in. zwrócili uwagę na postać conteur (gawędziarza) na plantacjach jako symbolu kreolskiego oporu[7].
Twórczość Confianta odzwierciedla historyczną polifonię Martyniki, a wiele postaci literackich przewijających się w jego twórczości jest rezultatem przeplatania się ras i kultur[2]. Jego francuska powieść Eau de café (1991) została wyróżniona nagrodą Prix Novembre[6]. W 1989 otrzymał nagrodę Prix littéraire des Caraïbes za powieść Le Nègre et l’Amiral. Dwukrotnie (1993, 2016) jego twórczość została wyróżniona nagrodą Casa de las Américas[1].
Wybrana twórczość[edytuj | edytuj kod]
Po kreolsku[edytuj | edytuj kod]
Po francusku[edytuj | edytuj kod]
- 1988: Le Nègre et l'Amiral[2]
- 1989: Éloge de la créolité – wraz z Patrickiem Chamoiseau i Jeanem Bernabé[8]
- 1991: Eau de café[2]
- 1991: Lettres créoles. Tracées antillaises et continentales de la littérature: Haiti, Guadeloupe, Martinique, Guyane: 1635–1975 – wraz z Patrickiem Chamoiseau[3]
- 1993: Ravines du devant-jour[9]
- 1993: Aimé Césaire: une traversée paradoxale du siècle[6]
- 1994: Commandeur du sucre[2]
- 1997: Le bassin de Joséphine[2]
- 2000: Mamzelle dragonfly[2]
- 2002: Nuée ardente[2]
- 2004: La Panse du Chacal[2]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Marie-Christine Hazaël-Massieux, Raphaël Confiant [online], Île en île, 25 sierpnia 2001 [dostęp 2020-10-08] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-23] (fr.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Watts 2010 ↓.
- ↑ a b c d e Knepper 2012 ↓, s. 19.
- ↑ Knepper 2012 ↓, s. 27.
- ↑ Olivia Sheringham, From Creolization to Realization: An interview with Patrick Chamoiseau [online], Oxford Diasporas Programme, 2013 [dostęp 2020-10-03] (ang.).
- ↑ a b c d e f Burton 2005 ↓.
- ↑ Knepper 2012 ↓, s. 20.
- ↑ Knepper 2012 ↓, s. XII.
- ↑ Philippe Triay, L'écrivain martiniquais Raphaël Confiant lauréat du prix littéraire "Casa de las Americas" à Cuba [online], Outre-mer la 1ère, 30 stycznia 2016 [dostęp 2020-10-08] (fr.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Richard Burton: Confiant, Raphaël. W: The New Oxford Companion to Literature in French. Peter France (red.). Oxford University Press, 2005. ISBN 978-0-19-173500-4.
- Wendy Knepper: Patrick Chamoiseau: A Critical Introduction. University Press of Mississippi, 2012. ISBN 978-1-61703-155-7.
- Richard Watts: Confiant, Raphaël 1951– Novelist, essayist, and leading figure in the Créolité movement.. W: Encyclopedia of Africa. Henry Louis Gates Jr., Kwame Anthony Appiah (red.). Oxford University Press, 2010. ISBN 978-0-19-973390-3.