Polonia w Azerbejdżanie

Polonia w Azerbejdżanie to Polacy i Azerowie pochodzenia polskiego.

Szacuje się, że w 2019 w Azerbejdżanie mieszkało około 200 Polaków, skoncentrowanych głównie w stolicy kraju – Baku^[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Po I rozbiorze Polski[edytuj | edytuj kod]

Początki kontaktów polsko-azerbejdżańskich sięgają XVI wieku^[1], ale tak naprawdę, początek Polonii w Azerbejdżanie możemy datować na XIX wiek, kiedy to, w wyniku rozbiorów Polski oraz rosyjskich podbojów na Kaukazie, Warszawa i Baku, znalazły się w jednym państwie – Imperium Rosyjskim^[1]. Większość Polaków, którzy dotarli wtedy do Azerbejdżanu, było zesłańcami, skazanymi na karną służbę wojskową^[1].

Bakijski boom naftowy[edytuj | edytuj kod]

Półwysep Apszeroński był intensywnie rozwijającym się miejscem przemysłu naftowego^[2]. Z tego też powodu, do stolicy Azerbejdżanu przybyła fala polskich inżynierów, lekarzy i architektów^[1].

Przed wybuchem I wojny światowej Polonia liczyła kilka tysięcy osób^[1].

Społeczność polska[edytuj | edytuj kod]

W XX wieku, w Baku istniało kilka organizacji polonijnych – Rada Polskich Organizacji, Towarzystwo „Dom Polski”, Polskie Towarzystwo Wzajemnej Pomocy „Ognisko”, Polskie Towarzystwo Dobroczynności, a także Związek Młodzieży Polskiej^[3].

W Baku wydawano także polskie czasopismo „Farys”^[3].

Większość Polaków po 1917 roku opuszczała Azerbejdżan w ramach repatriacji^[3].

W 1991 roku założono polonijną organizację o nazwie „Polonia”^[3]. Kierownikiem stowarzyszenia był Azer, nie mający polskich korzeni^[3].

W 2003 roku powstała polonijna organizacja „Polonia Azerbejdżan”^[4].

Społeczności katolickie[edytuj | edytuj kod]

W 1894 powstała polska kaplica Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Panny Maryi, skonfiskowana później przez władze carskie^[1].

W 1903 powstały Rzymskokatolickie Towarzystwo Dobroczynności i Katolicka Wspólnota Polska^[1], a rok później otworzono szkołę katolicką.

Po upadku Związku Sowieckiego, Polonia zwróciła się do Watykanu o przysłanie kapłana^[1], prośba nastąpiła z inicjatywy Swetłany Barancewicz pochodzącej z polskiej rodziny^[3]. W 1997 do Baku przybył ks. Jerzy Piluś – obecnie posługujący w Abchazji^[1].

Od 2001 roku w Baku działa polska parafia pod wezwaniem Chrystusa Zbawiciela^[4].

Witold Zglenicki[edytuj | edytuj kod]

Jednym z najwybitniejszych członków Polonii w Azerbejdżanie był Witold Zglenicki. Był on inżynierem, który pozyskiwał ropę naftową z dna morskiego. Był także sponsorem fundacji na rzecz rozwoju polskiej kultury i nauki, co przyniosło mu przydomek „polskiego Nobla”^[5].

Naśladowca Zglenieckiego, Paweł Potocki zorganizował zasypanie Zatoki Bakijskiej, tworząc w ten sposób lądowe pola naftowe^[6].

Architektura polska[edytuj | edytuj kod]

Polacy mają ogromne zasługi w bakijskiej architekturze, funkcję naczelnego architekta miasta pełniło kolejno czterech Polaków, a jeden z nich piastował to stanowisko przez 16 lat^[1][4].

• 
  Palace of Happiness, autorstwa Józefa Płoszki
• 
  Ismailliye Palace, autorstwa Józefa Płoszki
• 
  Baki Soveti, autorstwa Józefa Gosławskiego

Znani członkowie Polonii w Azerbejdżanie[edytuj | edytuj kod]

• Józef Gosławski, architekt
• Józef Płoszko, architekt
• Michał Abramowicz, geolog
• Andriej Wyszynski, polityk sowiecki
• Alexander Makovelsky, filozof
• Mstisław Rostropowicz, wiolonczelista
• Witold Zglenicki, geolog, uczeń Dmitrija Mendelejewa
• Stephen Skshyvan, inżynier
• Paul Zdrodovsky, mikrobiolog -->

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

• Przedwiośnie

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Polskie dziedzictwo architektoniczne w Azerbejdżanie na filmach przygotowanych przez Ambasadę RP w Baku