Polacy w Mołdawii
Polacy w Mołdawii – ogół Polaków zamieszkujących Mołdawię włącznie z Naddniestrzem. Według łącznych danych ze spisów przeprowadzonych w 2004 roku kraj zamieszkiwało 4174 Polaków, co stanowiło 0,1% mieszkańców.
Na obszarach kontrolowanych przez Republikę Mołdawii w 2004 mieszkało 2383 Polaków[1], a na terenach pod kontrolą Naddniestrzańskiej Republiki Mołdawskiej 1791 Polaków.
Największymi skupiskami Polaków są największe miasta państwa, a najwyższy odsetek populacji Polacy stanowią w rejonach Kamionka i Rybnica w północnym Naddniestrzu, gdzie są ludnością autochtoniczną. Tereny te przynależały do Polski do II rozbioru w 1793 r. Administracyjnie stanowiły część województwa bracławskiego prowincji małopolskiej, a historycznie współtworzą Podole. Miejscowości Rybnica, Raszków i Iagorlîc były prywatnymi miastami polskiej szlachty, m.in. Koniecpolskich i Lubomirskich. W Raszkowie do dziś przetrwał XVIII-wieczny[2] polski cmentarz katolicki[3] oraz kościół św. Kajetana, także powstały w XVIII w.[4] Polacy stanowią większość populacji podraszkowskiej wsi Slobozia-Rașcov[5] (hist. Księdzowo). Znajduje się tu etnicznie polska parafia katolicka pw. św. Marty.
Z pozostałej części kraju głównym ośrodkiem Polonii jest miasto Bielce. W pobliskiej wsi Styrcza Polacy stanowią najliczniejszą grupę etniczną[6]. W 1994 powstało Stowarzyszenie Polski Dom w Bielcach[7], które od 1996 wydaje polskie czasopismo Jutrzenka[8].
Rozmieszczenie Polaków w Mołdawii[edytuj | edytuj kod]
Rejony z najwyższą liczbą Polaków w Mołdawii na podstawie spisów powszechnych z 2004 roku:
| Rejon | Liczba Polaków | % populacji |
|---|---|---|
| Rejon Kamionka | 447 | 1,64% |
| Rejon Rybnica | 528 | 0,64% |
| miasto Bielce | 862 | 0,68% |
| miasto Kiszyniów | 834 | 0,12% |
| miasto Tyraspol | 324 | 0,20% |
| miasto Bendery | 190 | 0,21% |
| Rejon Glodeni | 174 | 0,29% |
| Rejon Slobozia | 137 | 0,16% |
| Rejon Grigoriopol | 100 | 0,21% |
| Rejon Dubosary | 53 | 0,14% |
| Rejon Sîngerei | 48 | 0,06% |
| Rejon Ocnița | 43 | 0,08% |
| Rejon Rîșcani | 42 | 0,06% |
| Rejon Florești | 29 | 0,03% |
| Rejon Kaguł | 29 | 0,02% |
| Rejon Anenii Noi | 28 | 0,03% |
| Gagauzja | 28 | 0,02% |
| Rejon Jedyńce | 26 | 0,03% |
| Rejon Orgiejów | 23 | 0,02% |
| Rejon Fălești | 20 | 0,02% |
Liczebność Polaków w największych miastach Mołdawii na podstawie spisów powszechnych z 2004 roku:
| Miasto | Liczba Polaków | % populacji miasta | % Polaków w Mołdawii | |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Kiszyniów | 834 | 0,12% | 19,98% |
| 2. | Bielce | 862 | 0,68% | 20,65% |
| 3. | Tyraspol | 324 | 0,20% | 7,76% |
| 4. | Bendery | 190 | 0,21% | 4,55% |
| 5. | Rybnica | 500 | 0,93% | 11,98% |
Historyczna populacja[edytuj | edytuj kod]
Historyczna populacja Polaków w Mołdawskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, a następnie w Republice Mołdawii wraz z Naddniestrzem na podstawie danych ze spisów powszechnych:
| Rok | Liczba Polaków | % populacji | Zmiana |
|---|---|---|---|
| 1959[9] | 4783 | 0,2% | |
| 1970[10] | 4899 | 0,1% |  2,4% |
| 1979[11] | 4961 | 0,1% | 1,3% |
| 1989[12] | 4739 | 0,1% |  4,5% |
| 2004 | 4174 | 0,1% | 11,9% |
Stowarzyszenia i organizacje polskie[edytuj | edytuj kod]
- Stowarzyszenie Polski Dom w Bielcach i Styrczy
- Rybnicko-Polskie Stowarzyszenie „Polonia”
- Społeczne Stowarzyszenie Polaków Kiszyniowa
- Stowarzyszenie Kultury Polskiej „Jasna Góra”[3] w Tyraspolu, z oddziałami w Raszkowie i Slobozia-Rașcov[2]
- Dom Polski Wołodyjowski w Raszkowie[3][4]
Ludzie[edytuj | edytuj kod]
- Petro Herkulan Malczuk – polski biskup, ur. w Slobozia-Rașcov
- Natalia Syniavska-Krzyżanowska – polska pielęgniarka i działaczka społeczna w Naddniestrzu, ur. w Raszkowie
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ National Bureau of Statistics // Population Census 2004 [online], www.statistica.md [dostęp 2017-12-03] (ang.).
- ↑ a b Polacy w Mołdawii – Towarzystwo Polskiej Kultury "Jasna Góra" [online], polacy.md [dostęp 2017-12-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01] (pol.).
- ↑ a b c Naddniestrze – perspektywy na przyszłość tego nieuznawanego państwa - Przedsiębiorcy@eu - telewizja i magazyn ludzi biznesu [online], przedsiebiorcy.eu [dostęp 2019-12-17] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01] (pol.).
- ↑ a b Polacy w Naddniestrzu [online], www.kuriergalicyjski.com [dostęp 2018-08-11] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01] (pol.).
- ↑ Misje w skansenie komunizmu – gosc.pl [online], gosc.pl [dostęp 2017-12-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-19] (pol.).
- ↑ Recensamîntul populaţiei din 2004. Populaţia pe naţionalităţi şi localităţi, în profil teritorial. [dostęp 2017-12-03]. (rum.).
- ↑ Stowarzyszenie „Dom Polski” w Bielcach (Mołdawia) | Polonia Mołdawska [online], poloniamoldawska.com [dostęp 2017-12-03] (pol.).
- ↑ http://www.dompolski.bigduo.pl/media.htm
- ↑ Демоскоп Weekly – Приложение. Справочник статистических показателей [online], www.demoscope.ru [dostęp 2017-12-13].
- ↑ Демоскоп Weekly – Приложение. Справочник статистических показателей [online], www.demoscope.ru [dostęp 2017-12-13].
- ↑ Демоскоп Weekly – Приложение. Справочник статистических показателей [online], www.demoscope.ru [dostęp 2017-12-13].
- ↑ Демоскоп Weekly – Приложение. Справочник статистических показателей [online], www.demoscope.ru [dostęp 2017-12-13].
| Autochtoniczni Polacy poza RP | |
|---|---|
| Polonia w Europie | |
| Polonia poza Europą |
|
