Paleoceńsko-eoceńskie maksimum termiczne
Paleoceńsko-eoceńskie maksimum termiczne (ang. Paleocene–Eocene Thermal Maximum, PETM) – wydarzenie na granicy epoki paleocenu i eocenu (ok. 55,8 mln lat temu), które odznaczyło się najbardziej znaczącym i gwałtownym zaburzeniem klimatu w erze kenozoicznej. Czasami używana jest też nazwa eoceńskie maksimum termiczne 1 (ETM1), a dawniej używano określenia maksimum termiczne późnego paleocenu (LPTM).[1]
W PETM w ciągu 20 000 lat nastąpił globalny wzrost temperatury o 6 °C, korelujący się ze wzrostem poziomu morza ze względu na ogrzewanie się oceanów.[2] W oceanach wzrosło również stężenie dwutlenku węgla i spadła zawartość tlenu[3]. Wydarzenie utożsamiane jest ze zmianami w atmosferycznej i oceanicznej cyrkulacji, masowym wymieraniem głębokowodnego bentosu i punktem zwrotnym w życiu ssaków lądowych, ze względu na pojawienie się wielu istniejących do dziś rzędów ssaków.
Wzrost temperatury był spowodowany emisją dwutlenku węgla w wyniku aktywności wulkanicznej, co spowodowało wzrost temperatury oceanów co spowodowało emisje metanu z hydratów znajdujących się na dnie oceanów. Dalszy wzrost temperatury powodował długotrwałe pożary. Topnienie wiecznej zmarzliny uwolniło szczątki organiczne dla mikroorganizmów, co było dodatkowym źródłem metanu[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Katz, M., et al. (1999). "The Source and Fate of Massive Carbon Input During the Late Paleocene Thermal Maximum." Science 286 (November): 1531-3.
- ↑ Kennett, J.P. & Stott, L.D. 1991. Abrupt deep-sea warming, palaeoceanographic changes and benthic extinctions at the end of the Palaeocene. Nature, 353: 225-229
- ↑ a b Lee R. Kump. Ostatnie wielkie ocieplenie. „Świat Nauki”. nr. 8 (240), s. 44-49, sierpień 2011. Prószyński Media. ISSN 0867-6380.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- North Pole's ancient past holds clues about future global warming, PhysOrg.com, 2006-05-31
- New findings show a slow recovery from extreme global warming episode 55 million years ago, PhysOrg.com, 2005-06-10
- The Day the Sea Stood Still, Tom Yulsman, Washington Post, 1998-09-09
- Rapid warming boosted ancient rainforest, Joseph Milton. Nature, 2010-11-11