Ogród Zoologiczno-Botaniczny w Braniewie

Miejski Ogród zoologiczny
w Braniewie
Ilustracja
Tablica przy bramie wejściowej. W tle bazylika mniejsza św. Katarzyny
Państwo

 Polska

Miejscowość

Braniewo

Adres

Botaniczna 1
14-500 Braniewo

Powierzchnia

3,5 ha

Założono

1959

Zamknięto

ok. 2020

Położenie na mapie Braniewa
Mapa konturowa Braniewa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Miejski Ogród zoologiczny w Braniewie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Miejski Ogród zoologiczny w Braniewie”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko górnej krawiędzi po lewej znajduje się punkt z opisem „Miejski Ogród zoologiczny w Braniewie”
Położenie na mapie powiatu braniewskiego
Mapa konturowa powiatu braniewskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Miejski Ogród zoologiczny w Braniewie”
Ziemia54°22′51,816″N 19°49′33,283″E/54,381060 19,825912

Ogród Zoologiczno-Botaniczny w Braniewie[a] (pot. zoo w Braniewie) – miejski ogród zoologiczno-botaniczny znajdujący się przy ulicy Botanicznej w Braniewie, działający w latach 1959–ok. 2020. Był to jeden z najmniejszych obiektów tego typu w Polsce oraz jedyne zoo na Warmii i Mazurach[1].

Ogród jest umiejscowiony w średniowiecznej fosie obronnej miasta, naprzeciw XVIII-wiecznego pałacyku biskupa Potockiego. Z drugiej strony widoczne są pozostałości murów obronnych, a nad nimi góruje potężna budowla – bazylika mniejsza pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej.

Powstanie ogrodu botanicznego[edytuj | edytuj kod]

Prace w ogrodzie, po prawej prof. Niedenzu
Ogród za czasów prof. Niedenzu, 1917 rok

W 1892 roku przeprowadził się z Berlina do Braniewa niemiecki botanik i przyrodnik dr Franz Josef Niedenzu, aby objąć stanowisko na wydziale matematyki i nauk przyrodniczych w Królewskim Gimnazjum.

Już rok później, w 1893 roku, angażując się w uporządkowanie terenów miasta zainicjował utworzenie Skweru 13 Lip (obecnie rondo gen. Andersa) oraz dokonuje uporządkowania terenów przy kościele św. Katarzyny, doprowadzając do świetności znajdujący się tu przyszkolny ogród botaniczny[2]. Sprowadza do ogrodu egzotyczne drzewa i rośliny, m.in. z Ameryki Południowej, w tym po raz pierwszy nieznane dotąd w całych Prusach Wschodnich pomidory. Franz Niedenzu umiera w 1937, wkrótce wybucha wojna.

Ogród zoologiczno-botaniczny[edytuj | edytuj kod]

Po II wojnie światowej, w latach 1955–1960, w miejscu istniejącego przed wojną ogrodu botanicznego z inicjatywy Zdzisława Butkiewicza utworzono ogród zoologiczno-botaniczny[3]. Nawiązaniem i kontynuacją przedwojennych tradycji botanicznych jest zachowana na terenie ogrodu zoologiczno-botanicznego aleja dendrologiczna[4] z dużą liczbą okazałych drzew, w tym m.in. dęby, buki, klony, kasztanowce, lipy; także gatunków niepospolitych, jak: tulipanowiec, miłorząb japoński, dąb piramidalny[5]. Drzewa są oznakowane i opisane. W całym ogrodzie jest dużo tablic z ciekawostkami oraz plakietek informacyjnych.

Pierwszym zwierzęciem w ogrodzie był łabędź. W 1962 pojawiły się w zoo pierwsze niedźwiedzie brunatne[6]. Dzięki ucieczce tych niedźwiadków, które przez kilka godzin buszowały po mieście, ogród zyskał rozgłos w kraju. Po tym zdarzeniu została nawiązana współpraca z zoo w Gdańsku-Oliwie, skąd otrzymano kolejne zwierzęta. W 1987 r. przystąpiono do rozbudowy ogrodu. W czasach świetności to minizoo liczyło około 200 gatunków zwierząt.

W ogrodzie można było na przestrzeni jego funkcjonowania zobaczyć takie zwierzęta jak: lew, niedźwiedzie, jaki, lamę, wilczycę, makaki lapundery, konia Przewalskiego, papugi, bażanty, żółwie, paw i wiele innych[7][4].

W XXI wieku[edytuj | edytuj kod]

W XXI wieku ostrej krytyce publicznej są poddawane złe warunki, w jakich przetrzymuje się zwierzęta w zamknięciu, braniewskie zoo również należało do tej kategorii ośrodków o złej reputacji[8]. Jako że ogród jest położony na stosunkowo niewielkiej powierzchni (3,5 ha), zwierzęta nie miały dużych wybiegów. Uwag odnośnie do warunków przetrzymywania zwierząt w Braniewie było wiele, głównie co do niedźwiedzi, które przebywały na betonowym podłożu, co uniemożliwiało im grzebanie w ziemi, a to jest ich naturalną potrzebą. Zwierzęta wyglądały smutnie i smętnie[6].

Od 14 grudnia 2016[9] w braniewskim ogrodzie nie ma już niedźwiedzi brunatnych, choć było ich tu w sumie aż pięć: Wojtusia (zwana też Wojtkiem, ur. w 2001), Ewka (ur. w 1995), Gienia (ur. w 2003), Michał i Pietka (ur. w 1995)[6]. Jako pierwszy Michał (z odgryzioną łapą) został zabrany w 2011 przez międzynarodową fundację „Podaj łapę” i znalazł azyl w Niemczech. Dwa następne, urodzone w ukraińskim cyrku Ewka i Gienia, zabrane zostały w kwietniu 2016[8], dwa ostatnie wyjechały do Poznania 14 grudnia 2016[9].

Trwają starania, aby ogród powrócił do przedwojennych tradycji i ponownie stał się jedynie ogrodem botanicznym połączonym z rodzinnym parkiem rozrywki. Przystąpiono do konkursu Ministerstwa Gospodarki na modelową rewitalizację miast, żeby zdobyć fundusze na ożywienie tego terenu. Projekt zakłada poprawę warunków życia pozostałych tam jeszcze zwierząt, odbudowę i rozwój parku botanicznego, wytyczenie ścieżek rowerowych i biegowych oraz budowę innych obiektów, gdzie mogliby spędzać wolny czas mieszkańcy i turyści[10].

Ogród Zoologiczno-Botaniczny w Braniewie jest udostępniony do zwiedzania w okresie od 1 maja do 30 września, choć przypomina on współcześnie bardziej ogród botaniczny, gdyż większość klatek i wybiegów pozostała pusta (rok 2020)[5].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Oficjalna nazwa zoo to Ogród Zoologiczno-Botaniczny

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zoo w Braniewie – jedyne na Warmii i Mazurach. mojemazury.pl. [dostęp 2015-01-13].
  2. ↑ Buchholz: Braunsberg im Wandel der Jahrhunderte - Kap. 9 [online], www.braunsberg-ostpreussen.de [dostęp 2017-01-29].
  3. ↑ Informacja Turystyczna w Braniewie - Ogród Zoologiczno-Botaniczny [online], it.braniewo.pl [dostęp 2017-01-29].
  4. ↑ a b MojeMazury.pl – Zoo w Braniewie
  5. ↑ a b Informacja turystyczna w Braniewie. Ogród Zoologiczno-Botaniczny. Informacja Turystyczna w Braniewie. [dostęp 2015-01-13].
  6. ↑ a b c Zoo w Braniewie - Informacja Turystyczna w Mrągowie [online], www.it.mragowo.pl [dostęp 2017-01-29] (pol.).
  7. ↑ Centrum Informacji o Środowisku – Ogrody Zoologiczne
  8. ↑ a b Niedźwiedzice żyły w betonowym kojcu, teraz będą miały leśny wybieg z basenem, „TVN24.pl” [dostęp 2017-01-29].
  9. ↑ a b W braniewskim ZOO nie ma już niedźwiedzi [online], TRUSO TV [dostęp 2017-01-29] (pol.).
  10. ↑ Zoo w Braniewie przekształci się w rodzinny park rozrywki, „Onet Olsztyn”, 4 sierpnia 2015 [dostęp 2017-01-29] (pol.).
Ogrody zoologiczne w Polsce
Funkcjonujące
EAZA
pozostałe
Zlikwidowane
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ogród_Zoologiczno-Botaniczny_w_Braniewie&oldid=73030612”