Obrazki z wystawy
Obrazki z wystawy (ros. Картинки с выставки) – najpopularniejszy utwór Modesta Musorgskiego stanowiący cykl 10 miniatur fortepianowych z 1874 roku. Popularność zyskała wersja orkiestrowa dzieła, zinstrumentowana przez Maurice’a Ravela, która została wykonana po raz pierwszy w Paryżu pod batutą Siergieja Kusewickiego[1]. Instrumentacji cyklu podejmowali się również inni muzycy, jak np. Leopold Stokowski.
Dzieło zostało zainspirowane wystawą akwarel i rysunków Wiktora Hartmanna, zorganizowaną latem 1874 roku, niedługo po jego śmierci. Musorgski, który był zaprzyjaźniony z malarzem, mocno przeżył jego niespodziewane odejście. Emocje te widoczne w łączącej miniatury Promenadzie, ilustrującej przechodzenie kompozytora od jednego obrazu do drugiego, jego zadumę, żal z powodu straty przyjaciela oraz sytuację jako zwiedzającego wystawę: niezdecydowanie, w którą stronę się zwrócić, przed którym obrazem zatrzymać się na dłużej.
Szczególnie 10 obrazów Hartmanna zrobiło wrażenie na Musorgskim; każdemu z nich poświęcił jedną miniaturę, nadając utworom te same tytuły, jakimi oznaczone były ich malarskie pierwowzory.
Lista utworów[edytuj | edytuj kod]
Gnom[edytuj | edytuj kod]
przedstawia budzącego odrazę karła, pokracznie poruszającego się na krzywych nogach. Nowatorstwem środków wyrazu utwór ten burzył ówczesne kanony estetyczne.
Stary zamek[edytuj | edytuj kod]
jest smutną pieśnią trubadura dla mieszkającej w zamku ukochanej.
Tuileries[edytuj | edytuj kod]
znana też jako Kłótnia dzieci w parku przedstawia igraszki najmłodszych w alejce popularnego paryskiego parku.
Bydło[edytuj | edytuj kod]
oparte na stopniowym narastaniu dźwięku, a potem jego zanikaniu, przypomina przemarsz bydła przed stojącym nieruchomo widzem. Szeroka melodia unosząca się nad ciężkim stąpaniem zwierząt ma cechy pieśni ludowej.
Taniec kurcząt w skorupkach[edytuj | edytuj kod]
lekkie, wdzięczne scherzino jest nawiązaniem do szkicu kostiumów, jaki Hartmann wykonał do baletu Trilby.
Samuel Goldenberg i Szmul[edytuj | edytuj kod]
w dwóch żydowskich melodiach ukazane zostały postaci bogatego i statecznego Goldenberga oraz biednego, gadatliwego Szmula, starającego się zaabsorbować tego pierwszego.
Rynek w Limoges[edytuj | edytuj kod]
to po mistrzowsku oddana środkami muzycznymi kłótnia przekupek na targu.
Katakumby[edytuj | edytuj kod]
obraz przedstawiał samego Hartmanna, który z latarnią w ręce zwiedzał paryskie katakumby. Musorgski pokazał postać malarza w pełnej zadumy miniaturze.
Chatka na kurzej stopce[edytuj | edytuj kod]
akwarela Hartmanna, przedstawiała fantastyczny domek Baby Jagi. Scherzo Musorgskiego, żywiołowe, nieco demoniczne w charakterze, w części trio ilustruje efekt wirowania chatki czarownicy.
Wielka brama w Kijowie (Wielka Brama kijowska)[edytuj | edytuj kod]
monumentalna, z charakterystyczną partią dzwonów, nawiązuje do muzyki z Borysa Godunowa.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Obrazy w dźwiękach zaklęte (1). Obrazki z wystawy - Dla Kultury [online], 13 listopada 2023 [dostęp 2024-01-08] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Bydło (dźwięk w formacie mp3)
- Stary Zamek. glassduo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-19)]. format mp3 (fragment utworu w opracowaniu na szklaną harfę – wyk. Glass Duo)