Nadieżda Udalcowa

Nadieżda Udalcowa
Ilustracja
Imię i nazwisko

Nadieżda Andriejewna Udalcowa

Data i miejsce urodzenia

29 grudnia 1885?/10 stycznia 1886
Orzeł

Data i miejsce śmierci

1961
Moskwa

Narodowość

rosyjska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Multimedia w Wikimedia Commons
Udalcowa z mężem Aleksandrem Drewinem i dzieckiem, 1925

Nadieżda Andriejewna Udalcowa (ros. Наде́жда Андре́евна Удальцо́ва, ur. 29 grudnia 1885?/10 stycznia 1886 w Orle, zm. 25 stycznia 1961 w Moskwie[1][2]) – rosyjska artystka awangardowa.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w wojskowej rodzinie jako Nadieżda Andriejewna Prudkowska[2]. Jej rodzina przeniosła się do Moskwy, gdy miała sześć lat[3]. Uczyła się w Moskiewskiej Szkole Malarstwa, Rzeźby i Architektury[3] po czym, w latach 1906–1909, studiowała u Konstantina Juona[1]. W 1912 roku zaprzyjaźniła się z Lubow Popową. Artystki zamieszkały razem w Paryżu[4], gdzie przez rok[5] studiowały w Académie de la Palette u kubistycznych malarzy Henri Le Fauconniera i Jeana Metzingera[2][4]. Udalcowa uczyła się także u Fernanda Légera[6]. W trakcie pobytu przyswoiła sobie ideę kubizmu, którą przełamywała nietypową dla stylu ilością odcieni tworząc własny, charakterystyczny styl[2].

Po powrocie do kraju Udalcowa z Popową zaczęły tworzyć w pracowni Władimira Tatlina[7]. Obie artystki zadebiutowały na czwartej wystawie grupy Walet Karowy (1914)[4][2]. Osiem kubistycznych prac Udalcowej pokazano także na wystawie Tramwaj W (1915)[4][2] i kolejne prace na wystawie Magazin (1916), którą zorganizował Tatlin[8].

Choć Udalcowa początkowo tworzyła pod wpływem Tatlina, w latach 1916–1917 dołączyła do Kazimierza Malewicza[6], Jeana Pougny’ego, Michaiła Mieńkowa, Iwana Kluna, Kseni Bogusławskiej i Olgi Rozanowej w Moskiewskiej Grupie Suprematystów. Na przełomie lat 1915–1916 grupa przygotowała Ostatnią wystawę futurystów 0.10 na której wystawiono prace wszystkich członków, w tym Udalcowej[6][9]. Suprematyści prowadzili także prace nad czasopismem „Supremus”[6] kontynuującym tradycję almanachów artystycznych. Udalcowa miała znaczny wkład w działalność wokół magazynu, a jej mieszkanie prawdopodobnie mieściło redakcję[10].

Jej kubistyczne i suprematystyczne rysunki, wraz z pracami Malewicza, Rozanowej i Pougny’ego, posłużyły za wzory na haftowane tkaniny i przedmioty codziennego użytku wytwarzane przez chłopki w guberni kijowskiej. Wykonane prace zostały później przedstawione na wystawach, zaprezentowano je również w Muzeum Sztuk Pięknych w Moskwie w 1919 roku[11]. Tego samego roku Udalcowa dołączyła do Klubu Federacji Lewicy – frakcji Związku Zawodowego Artystów Malarzy Nowej Sztuki, która stworzyła własną przestrzeń wystawienniczą[12].

W 1919 roku Udalcowa została wybrana do prezydium Zjednoczenia Artystów Malarzy Nowej Sztuki – nowego stowarzyszenia, które powstało po przekształceniu moskiewskiego Związku Zawodowego Artystów Malarzy[12]. Była także członkinią moskiewskiego kolegium Izo Narkomprosu (wydziału sztuk wizualnych Ludowego Komisariatu Oświaty Rosyjskiej FSRR). Uczyła w Wolnych Pracowniach Artystycznych[13], gdzie z początku asystowała Malewiczowi, a później prowadziła własną pracownię[14][15]. Pod koniec 1920 roku Pracownie przekształcono we Wchutiemas, który w 1926 roku przemianowano z kolei na Wchutiein[13]; Udalcowa wykładała na uczelni w latach 1920–1934[15] na wydziałach malarstwa i tkaniny[16].

W okresie rewolucji była postrzegana jako jedna z najbardziej postępowych artystek, była także bezkompromisowa[15]. Na początku lat 20. jej drogi się rozeszły z konstruktywistami: Udalcowa nie zamierzała porzucić malarstwa sztalugowego co było jednym z postulatów konstruktywistów, jednocześnie powróciła do sztuki figuratywnej[3]. Jej zainteresowania stały się bliższe artystom wcześniej należącym do Waletu Karowego, takich jak Ilja Maszkow i Aristarch Lentułow. Wynikiem była wspólna wystawa w 1923 roku, na której wystawiła m.in. Autoportret[17].

Jej podróże w góry Ałtaj, które odbyła w latach 1929–1932 z drugim mężem, malarzem Aleksandrem Driewinem[2] (pierwszym mężem był Aleksander Udalcow[7]), zainspirowały ją do stworzenia cyklu ekspresjonistycznych pejzaży, w których widać inspirację pracami Drewina[2]. W styczniu 1938 roku Drewin został aresztowany i skazany na śmierć; Udalcowa poznała w pełni losy męża dopiero w 1956 roku, gdy został zrehabilitowany. Ojca Udalcowej – emerytowanego generała – rozstrzelano w 1918 roku[2].

Podczas II wojny światowej namalowała serię portretów lotników. Jej ostatnia wystawa indywidualna odbyła się w 1945 roku, po czym została odsunięta od stanowisk nauczycielskich. Pod koniec życia, ze względu na sytuację polityczną, wycofała się do swojej pracowni i malowała realistyczne martwe natury i pejzaże. Zmarła 25 stycznia 1961 w Moskwie[2]. Pochowana na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie[18].

Jej imieniem nazwano krater na Wenus[19].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Restauracja, 1915
    Restauracja, 1915
  • Kuchnia, 1915
    Kuchnia, 1915
  • Autoportret z paletą, 1915
    Autoportret z paletą, 1915
  • Kompozycja kubistyczna, 1915
    Kompozycja kubistyczna, 1915
  • Kompozycja, 1916
    Kompozycja, 1916

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Żadowa 1982 ↓, s. 127.
  2. ↑ a b c d e f g h i j Sarabianov 2020 ↓.
  3. ↑ a b c Yablonskaya 1990 ↓, s. 157.
  4. ↑ a b c d Dabrowski 1991 ↓, s. 122.
  5. ↑ Yablonskaya 1990 ↓, s. 158.
  6. ↑ a b c d Żadowa 1982 ↓, s. 63.
  7. ↑ a b Yablonskaya 1990 ↓, s. 159.
  8. ↑ Karginow 1981 ↓, s. 12.
  9. ↑ Żadowa 1982 ↓, s. 43.
  10. ↑ Żadowa 1982 ↓, s. 122.
  11. ↑ Żadowa 1982 ↓, s. 34.
  12. ↑ a b Karginow 1981 ↓, s. 26.
  13. ↑ a b Karginow 1981 ↓, s. 165.
  14. ↑ Żadowa 1982 ↓, s. 74.
  15. ↑ a b c Yablonskaya 1990 ↓, s. 169.
  16. ↑ Żadowa 1982 ↓, s. 127-128.
  17. ↑ Yablonskaya 1990 ↓, s. 170.
  18. ↑ Удальцова, Надежда Андреевна
  19. ↑ Venus Crater Database, by Name [online], Lunar and Planetary Institute [dostęp 2020-03-02].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nadieżda_Udalcowa&oldid=71986239”