Montpellier

Montpellier
	miasto i gmina
Herb	flaga gminy Montpellier↗
Państwo	Francja
Region	Oksytania
Departament	Hérault
Okręg	Montpellier
Kod INSEE	34172
Powierzchnia	56,88 km²
Wysokość	56 m n.p.m.
Populacja (2020); • liczba ludności	; 299 096
• gęstość	5300 os./km²
Kod pocztowy	34000
	Położenie na mapie Francji Montpellier
	Położenie na mapie Europy Montpellier
	Położenie na mapie Oksytanii Montpellier
	43°36′N 3°53′E/43,600000 3,883333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Montpellier (^ⓘ, oksyt. Montpelhièr) – miasto w południowej Francji, w regionie Oksytania, stolica departamentu Hérault. Jest siódmym co do wielkości miastem w kraju, w granicach administracyjnych gminy liczy 302 454 mieszkańców, jednostka miejska Montpellier(inne języki) jak i metropolia Montpellier(inne języki) liczy 0,5 mln mieszkańców^[3]^[4], natomiast okręg Montpellier liczy łącznie 723 978 mieszkańców^[5]. Położone jest nad rzeką Lez(inne języki), kilka kilometrów od Morza Śródziemnego, jest trzecim co do wielkości francuskim miastem na wybrzeżu, po Marsylii i Nicei.

Uniwersytet w Montpellier jest jednym z najstarszych na świecie, został założony w 1220 roku.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Montpellier powstało w 737 r. po połączeniu dwóch wiosek i nosiło wówczas nazwę Mons pessulanus albo Pessulus. W XI wieku rozwinęło się dzięki handlowi ze Wschodem i stało się ważnym punktem etapowym na szlaku pielgrzymkowym do Santiago de Compostela. W 1141 r. uzyskało prawa miejskie.

We wczesnym średniowieczu pobliskie miasto, Maguelone, siedziba biskupstwa, było największą osadą w tym rejonie. Napady piratów prawdopodobnie zmusiły mieszkańców do przeniesienia się w głąb lądu, na miejsce obecnego Montpellier. Miasto nie ma więc, jako jedno z niewielu francuskich miast, korzeni sięgających czasów Rzymian. Montpellier stało się własnością królów Aragonii w wyniku małżeństwa Piotra II Aragońskiego z Marią z Montpellier. Po śmierci Jakuba I Zdobywcy w 1276 r. Montpellier przypadło w udziale jego młodszemu synowi Jakubowi jako część Królestwa Majorki. W 1349 r. Jakub III z Majorki sprzedał miasto królowi Francji Filipowi VI, za 120 tys. dukatów, aby pozyskać fundusze do walki z Piotrem IV Aragońskim. W XVI wieku miasto było silnym ośrodkiem protestantyzmu.

Montpellier, miasto o tradycjach uniwersyteckich (wydział medycyny, pierwszy we Francji, założono tu w 1221 r.), w ciągu ostatnich 60 lat przekształciło się w wielki ośrodek gospodarczy. Aglomeracja rozszerza się bardzo szybko: zespoły uniwersyteckie i instytuty badawcze mieszczą się na północy; na południu skupione są zakłady przemysłowe. Na zachodzie ulokowały się dzielnice rezydencjalne. Na wschodzie nowa dzielnica Polygone jest ośrodkiem administracyjnym i handlowym (postmodernistyczne założenie urbanistyczno-architektoniczne Antigone).

Klimat[edytuj | edytuj kod]

Średnia temperatura i opady dla Montpellier (port lotniczy Montpellier)
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	12,0	13,1	16,4	18,7	22,6	26,9	29,5	29,3	25,2	20,7	15,7	12,5	20,2
Średnie dobowe temperatury [°C]	7,6	8,3	11,4	13,9	17,8	21,8	24,4	24,1	20,2	16,4	11,6	8,3	15,5
Średnie temperatury w nocy [°C]	3,3	3,5	6,4	9,2	12,9	16,7	19,3	19,0	15,2	12,2	7,4	4,1	10,8
Opady [mm]	56,2	39,2	41,5	55,8	44,0	32,9	17,1	35,9	86,7	94,7	78,1	57,1	639
Średnia liczba dni deszczowych	5,8	4,1	4,6	5,8	5,2	3,6	2,5	3,4	4,5	6,2	6,7	5,5	58
Średnie usłonecznienie [h]	146	170	219	229	271	316	345	305	247	176	146	137	2705
Źródło: Météo-France^[6] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, 1991–2020, wysokość 1 m n.p.m., 3 km od morza)

Średnia dobowa temperatura morza (°C)^[7]
Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Rok
12,6	12,1	12,5	14,0	16,8	19,9	20,7	20,9	21,1	18,7	17,2	14,8	16,8

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Według danych na rok 2002 gminę zamieszkiwało 230 000 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 3 657 osób/km² (wśród 1545 gmin Langwedocji-Roussillon Montpellier plasuje się na 1. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 41.).

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

gotycka katedra pw. św. Piotra

Nauka[edytuj | edytuj kod]

Od 1160 r. działa w Montpellier wyższa szkoła prawnicza, a w 1180 r. powołano do życia uniwersytet. W latach 30. XVI wieku ukończył tu studia astrolog, lekarz powołany później na dwór Katarzyny Medycejskiej – Nostradamus (właściwie Michel de Nostre-Dame, 1503–1566), a także pisarz, lekarz i humanista François Rabelais (1484–1553).