Marija Zańkowećka
.jpg) | |
| Imię i nazwisko | Marija Kostiantyniwna Adasowśka |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód | |
| Lata aktywności | 1876-1934 |
Marija Kostiantyniwna Zańkowecka (ukr.) Марія Костянти́нівна Занькове́цька (ur. 4 sierpnia 1854 w Zańkach, ujezd nieżyński, gubernia czernihowska, Imperium Rosyjskie, zm. 4 października 1934 w Kijowie) – ukraińska aktorka teatralna. Ludowa Artystka Ukraińskiej SRR[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Marija urodziła się w rodzinie zubożałego szlachcica Kostiantyna Adasowskiego i mieszczanki Marii Nefedowej. Ukończyła gimnazjum żeńskie w Czernihowie. W latach 1871–1872 jako żona oficera artylerii Chłystowa przebywała w Besarabii w twierdzy Bendery.
Po raz pierwszy wystąpiła na scenie teatralnej w Nieżynie w 1876. Karierę zawodową rozpoczęła na scenie Teatru Miejskiego w Jelizawietgradzie 27 października 1882 pod kierunkiem Marko Kropywnyckiego rolą Natałki w sztuce Iwana Kotlarewskiego "Natałka Połtawka". W późniejszych latach występowała w zespołach Marko Kropywnyckiego, Mychajło Staryckiego, Mykoły Sadowskiego, Panasa Saksahanskiego[2]. Jej pseudonim sceniczny pochodzi od nazwy rodzinnej wsi. W swojej karierze zagrała ponad 30 ról dramatycznych. W 1906 współorganizowała pierwszy ukraiński teatr stacjonarny w Kijowie, a w 1918 Teatru Narodowego we Lwowie (obecnie Narodowy Akademicki Teatr Narodowy im. Marii Zańkoweckiej). W 1918 zorganizowała teatr ludowy "Ukraińska trupa pod dyrekcją Marii Zańkowećkiej". W czerwcu 1918 hetman Pawło Skoropadski zatwierdził rezolucję Rady Ministrów o przyznaniu Marii dożywotniej emerytury państwowej.
W 1922 Związek Radziecki celebrował 40 rocznicę rozpoczęcia jej kariery. Była pierwszą osobą, której przyznano tytuł Ludowego Artysty Ukraińskiej SRR.
Zmarła 4 października 1934 w Kijowie, gdzie została pochowana.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
- Jej imieniem nazwano Teatr Narodowy we Lwowie
- W Kijowie znajduje się pomnik poświęcony artystce
- 1960 w Kijowie utworzono mieszkanie-muzeum
- 1964 muzeum w Zańkach
- 1989 w Kijowie utworzono Muzeum Marii Zańkowećkiej[3]
- 2004 Narodowy Bank Ukrainy wybił pamiątkową monetę z okazji 150. rocznicy urodzin[4]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Заньковецкая Марья Константиновна. Биография.ру. [dostęp 2016-04-17]. (ros.).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ ЗАНЬКОВЕЦЬКА Марія Костянтинівна. Енциклопедія історії України. [dostęp 2016-04-17]. (ukr.).
- ↑ Заньковецька Марія Костянтинівна. Бібліотека Української Літератури. [dostęp 2016-04-17]. (ukr.).
- ↑ Музей Марии Заньковецкой. [dostęp 2016-04-17]. (ros.).
- ↑ Moneta okolicznościowa Ukrainy 2uah z 2004r. Marija Zankowećka. [dostęp 2016-04-17].