Kompanie wyborcze
Kompanie wyborcze – doborowe pododdziały wojska okresu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego.
Wprowadzone w wojsku polskim na wzór francuskich "kompanii Ellite". Była to pierwsza kompania pierwszego szwadronu pułku jazdy. Pozostałe kompanie w pułkach jazdy nazywano centralnymi[1]. W pułkach jazdy ciężkiej (kirasjerów), kompanii wyborczych nie organizowano.
W jednostkach piechoty pododdziałami wyborczymi były kompanie grenadierów, woltyżerów, a w pułkach strzelców pieszych - kompanie karabinierów. Pododdziałami centralnymi były kompanie fizylierskie – strzeleckie[1].
W Wojsku Polskim Królestwa Kongresowego kompanie wyborcze tworzyły Gwardię.
Żołnierzy do kompanii wyborczej rekrutowano spośród najsprawniejszych i najbardziej doświadczonych żołnierzy oddziału[2]. Otrzymywali oni wyższy od pozostałych żołd[3].
Podczas parady kompania wyborcza maszerowała na czele pułku, tuż za dowódcą i trębaczami. W czasie szarży walki zajmowała pozycje na skrzydłach atakującego oddziału.Jej zadaniem było oskrzydlenie przeciwnika lub obrona własnych skrzydeł przed podobnym zamiarem nieprzyjaciela. Wykorzystywana była do działań manewrowych.
Kolorem dominującym w ozdobach munduru[a] był kolor pąsowy, a jako nakrycia głowy używali najczęściej bermycy różnych wzorów. Emblematem grenadierów, a za nimi kompanii wyborczych kawalerii był "gorejący granat", który umieszczano na bermycach, klamrach pasa głównego, pasach do ładownicy i na pokrywie ładownicy[2].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ kity, kordony, epolety
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zygmunt Gloger Encyklopedia staropolska, reprint Wiedza Powszechna, Warszawa 1985 t.III s.73
- ↑ a b Adam Paczuski: Konferencja "Mundur wojsk Księstwa Warszawskiego - kompanie wyborcze pułków ułańskich.... s. 39 - 54.
- ↑ Bronisław Gembarzewski: Wojsko polskie. Księstwo Warszawskie. 1807–1814. s. 124.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bronisław Gembarzewski: Wojsko polskie. Księstwo Warszawskie. 1807–1814. 1905.
- Ryszard Morawski: Wojsko Księstwa Warszawskiego. Kawaleria. Warszawa: Bellona, 1990. ISBN 83-11-07956-0.
- Zdzisław Żygulski jun., Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8.
- Red. Waldemar Zubek: Konferencja "Mundur wojsk Księstwa Warszawskiego – Raszyn 2010". Materiały pokonferencyjne. Zeszyty Raszyńskie 1/2011. ISBN 978-83-931067-2-1.