Jerzy Artysz
| Data i miejsce urodzenia | 18 listopada 1930 |
|---|---|
| Typ głosu | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
  | |
Jerzy Artysz (ur. 18 listopada 1930 w Sochaczewie) – polski śpiewak operowy (baryton), pedagog muzyczny.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Absolwent VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1950 r.)[1]. Studiował śpiew i grę na skrzypcach w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Klasę śpiewu ukończył z wyróżnieniem w 1959 r. Studia wokalne uzupełnił dwukrotnym kursem u Marii Carbone-Rossini w Mediolanie. Był laureatem międzynarodowych konkursów wokalnych w Moskwie (1957 r.), ’s-Hertogenbosch (1958 – wyróżnienie[2]), Tuluzie (1959 r.) i Genewie (1960 r. – II nagroda[3]).
Debiutował jako student na scenie operowej w Łodzi, z którą współpracował w latach 1958–1963. W okresie 1964–1990 był solistą Teatru Wielkiego w Warszawie, później poświęcił się pracy pedagogicznej za granicą. Współpracował również z Warszawską Operą Kameralną.
Koncertował w wielu państwach Europy, a także w Izraelu, Kanadzie i USA. Współpracował z wybitnymi dyrygentami i występował z wieloma znakomitymi śpiewakami. W 1986 kreował partię Edypa w prapremierze opery Edyp i Jokasta Josepa Solera w Teatro Liceu w Barcelonie.
Wykonuje partie wokalne Jozuego w filmie muzycznym Jutro (1973 r.) w reż. Bogdana Hussakowskiego[4].
Od 1975 jest profesorem w Akademii Muzycznej w Warszawie. Zapraszany jest jako juror międzynarodowych konkursów wokalnych w Barcelonie, Busseto, Genewie i Tuluzie. W latach 1990–1994 był dyrektorem artystycznym Escola d’Opera (szkoły operowej) w Barcelonie. Członek Polskiego Stowarzyszenia Pedagogów Śpiewu[5].
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (12 lutego 2010)[6][7],
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (20 września 2011)[8],
- Medal Polonia Mater Nostra Est (2003).
Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
1979 r. – Nagroda Związku Kompozytorów Polskich za wybitne osiągnięcia artystyczne w dziedzinie wokalistyki oraz za wielki wkład w propagandę muzyki współczesnej w kraju i za granicą,
1981 r. – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za osiągnięcia artystyczne w dziedzinie wokalistyki ze szczególnym uwzględnieniem roli Dzaresa w operze Paria Stanisława Moniuszki w Teatrze Wielkim w Warszawie,
2004 r. – Nagroda „Orfeusza” przyznana przez Stowarzyszenie Polskich Artystów Muzyków za najlepsze wykonanie dzieła polskiego kompozytora podczas Festiwalu „Warszawska Jesień” (Ładnienie Pawła Mykietyna),
2005 r. – Dyplom uznania Ministra Kultury z okazji Dnia Artysty Śpiewaka,
2006 r. – Nagroda „Ariona” przyznana przez Sekcję Teatrów Muzycznych, Opery, Operetki, Baletu i Musicalu ZASP za całokształt twórczości scenicznej w dziedzinie teatru muzycznego.
Spektakle (wybór)[edytuj | edytuj kod]
- 1957, 1963 – Carmen jako Morales
- 1960, 1971 – Cyrulik sewilski jako Figaro
- 1960 – Faust jako Walentyn
- 1961 – Casanova jako Hr. Ksawery Branicki
- 1962 – Opowieści Hoffmanna jako Schlehmil
- 1962, 1967 – Cyganeria jako Marceli
- 1962 – Pajace jako Silvio
- 1963 – Telefon czyli miłość we troje jako Jan
- 1967 – Bunt żaków jako Tomasz Kurzelowita
- 1967, 1968 – Eugeniusz Oniegin jako Eugeniusz Oniegin
- 1968 – Madame Butterfly jako Sharpless
- 1970 – Wesele Figara jako hrabia Almaviva
- 1972 – Straszny dwór jako Maciej
- 1974 – Tannhäuser jako Wolfram von Eschenbach
- 1974 – Chłopi jako Antek
- 1975, 2003 – Falstaff jako Falstaff
- 1978 – Edyp jako Edyp
- 1980 – Paria jako Dżares
- 1982 – Manekiny jako Jakub
- 1984 – Poławiacze pereł jako Zurga
- 1985 – Macbeth jako Macbeth
- 1986 – Aida jako Amonastro
- 1987 – Traviata jako Georges Germont
- 1987 – Mistrz i Małgorzata jako Piłat; Iwan Groźny
- 1988 – Dama pikowa jako książę Jelecki
- 1989 – Zmierzch bogów jako Gunter
- 2001 – Ignorant i szaleniec jako ojciec
- 2007 – Henryk VI na łowach jako król Henryk VI
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1950. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2021-01-12].
- ↑ 401ivca.com – Winners [online], 401ivca.com [dostęp 2020-02-27].
- ↑ Archives. Concours de Genève [online], www.concoursgeneve.ch [dostęp 2020-05-26] (ang.).
- ↑ Jutro – film fabularny – telewizyjny [online], FilmPolski [dostęp 2020-02-25].
- ↑ Działalność Polskiego Stowarzyszenia Pedagogów Śpiewu w kadencji 2013–2017. Kronika Nr 5. Eugeniusz Sąsiadek (red.), Piotr Łykowski (współpraca red.). Wrocław: Polskie Stowarzyszenie Pedagogów Śpiewu, 2017, s. 147. ISBN 978-83-938902-2-4.
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 31, poz. 440, „za wybitne zasługi dla kultury polskiej, za osiągnięcia w twórczości artystycznej oraz działalności pedagogicznej”.
- ↑ Uroczystość wręczenia orderów i odznaczeń. UMFC. www.chopin.edu.pl. [dostęp 2020-02-25].
- ↑ MKiDN – Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis [online], mkidn.gov.pl [dostęp 2023-05-24].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Artysz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-10].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Artysz na zdjęciach w bibliotece Polona