Halina Miączyńska

Halina Miączyńska
Ilustracja
Imię i nazwisko

Helena Miączyńska z domu Pociecha (Pocieszanka)

Data i miejsce urodzenia

6 marca 1892
Kraków

Data i miejsce śmierci

16 maja 1966
Kraków

Dziedzina sztuki

malarstwo

Ważne dzieła

Rzeźbiarka przy pracy

Multimedia w Wikimedia Commons
Halina Miączyńska przy pracy
Wyższe Kursy dla Kobiet im. A. Baranieckiego. Halina Miączyńska w opasce na głowie
Świadectwo ukończenia Kursów Wyższych dla Kobiet im. A. Baranieckiego z 1914r.
Halina Miączyńska, fot. Pawła Miączyńskiego
Grób Miączyńskich na cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Halina Miączyńska (ur. 6 marca 1892[1][2] w Krakowie, zm. 16 maja 1966 tamże) – malarka, jedna z pierwszych studentek Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie[3][4].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jej prawdziwe imiona to Helena Aleksandra. W dokumentach i życiorysach podawała błędną datę urodzenia: 28 listopada 1896[5]. Była córką krakowskiego malarza, Michała Pociechy, i Walerii z domu Muszyńskiej[6]. Miała czterech braci i jedną siostrę. Brat Władysław Pociecha był historykiem, dyrektorem jednej z najstarszych polskich bibliotek – Biblioteki Kórnickiej, a od 1957 roku profesorem na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) i wicedyrektorem Biblioteki Jagiellońskiej. Brat Stanisław Pociecha był malarzem[7].

Uczęszczała do Prywatnego Liceum i Gimnazjum Żeńskiego im. Heleny Kaplińskiej w Krakowie, którą ukończyła zdając egzamin maturalny. Po maturze przez jeden rok studiowała na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1908 była uczennicą Kursów Wyższych dla Kobiet im. Adrianna Baranieckiego w Krakowie[8]. Przez cztery lata uczęszczała na lekcje rysunku (1908–1912) i cztery lata na lekcje malarstwa (1910–1914)[9]. W roku akademickim 1919/1920, obok m.in. Stefanii Feill, Marii Fromowicz, Natalii Milan, Romy Szereszewskiej, Marii Gutkowskiej, rozpoczęła studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych jako jedna z pierwszych kobiet, które zostały dopuszczone do studiów[10]. Wybrała pracownię prof. Teodora Axentowicza. Studiowała tylko jeden semestr[4]. Kiedy rozpoczynała swoje studia w akademii, była już mężatką i miała jedno dziecko, córkę Rytę (zwaną w domu Lilusią)[5]. Jej mężem był starszy od niej o szesnaście lat Paweł Miączyński – prawnik i przemysłowiec[7]. Rok po opuszczeniu akademii, w wieku 25 lat, urodziła syna Andrzeja (Miączyńskiego) – prawnika, profesora na UJ[5][11]. Kiedy Ryta miała 12 lat, wykryto u niej guza mózgu. Chirurg doradził operację. Dziewczynka zmarła niedługo po operacji.[5]

Od 1935 roku była członkiem ZPAP. W czasie okupacji – podobnie jak Maria Jaremianka – pracowała w Kawiarni Plastyków przy ul. Łobzowskiej 3 w Krakowie.[5]

Miała pracownię przy ul. Sienkiewicza 14 w Krakowie (na czwartym piętrze). Malowała do końca życia. Paliła mentolowe papierosy, kiedy nie było ich w sklepach, kupowała w aptece mentol i dodawała do zwykłych papierosów.[5]

Zmarła 16 maja 1966 roku w Krakowie[12]. Została pochowana w rodzinnym grobowcu na cmentarzu Rakowickim – kwatera IV A. W tym samym grobowcu spoczywa syn Andrzej Miączyński, który zmarł w 2003 roku[12].

Fotogaleria[edytuj | edytuj kod]

  • „Autoportret”
    „Autoportret”
  • „Portret starszej kobiety”
    „Portret starszej kobiety”
  • „Krajobraz z drzewem”
    „Krajobraz z drzewem”
  • „Bukiet zeschłych kwiatów”, 1960.
    „Bukiet zeschłych kwiatów”, 1960.
  • „Martwa natura z pędzlami”
    „Martwa natura z pędzlami”
  • „Martwa natura” (kubistyczna)
    „Martwa natura” (kubistyczna)
  • „Martwa natura z rybami”
    „Martwa natura z rybami”
  • „Szkic do Nikifora”, 1953.
    „Szkic do Nikifora”, 1953.

Wybrane wystawy[edytuj | edytuj kod]

  • 1948 – Wystawa Pracy Kobiet, Klub Kobiet Pracujących Zawodowo, Kraków[13]
  • 1950 – 61 Wystawa Bieżąca artystów krakowskich, Pałac Sztuki Kraków[14]
  • 1950 – I Ogólnopolska Wystawa Plastyki, Warszawa[15]
  • VI-IX 1954 – IV Ogólnopolska Wystawa Plastyki, Zachęta Warszawa[16]
  • 1957 – Salon Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych[17]
  • XI-XII 1961/I 1962 – Polskie dzieło plastyczne w XV-lecie PRL. Wystawa malarstwa, ZPAP, Zachęta[18]
  • 2019 – Rok Kobiet z krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, Muzeum ASP, Kraków

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

  • 1945 – wyróżnienie Ministerstwa Kultury i Sztuki za obraz Kwiaty (wystawiany na wystawie I Wystawa Malarstwa i Rzeźby, Pałac Sztuki, Kraków)
  • 1953 – III nagroda za obraz Worcell, Hercen i Mazzini (wystawiany na wystawie X-lecie Wojska Polskiego w Plastyce, Warszawa)
  • 1954 – wyróżnienie MKiS za obraz Rzeźbiarka przy pracy (wystawiany na wystawie IV Ogólnopolska Wystawa Plastyki, Zachęta, Warszawa)[19]
  • 1962 – nagroda Ministerstwa Kultury i Sztuki za całokształt pracy twórczej

Prace w zbiorach[edytuj | edytuj kod]

  • Muzeum Narodowe w Krakowie (Kwiaty – MNK II-b-1531), (Pejzaż – MNK II-b-3181)
  • Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu (Nikifor – malarz ludowy)
  • Muzeum Narodowe w Warszawie (Rzeźbiarka przy pracy i Worcel, Herzen i Mazzini)
  • w zbiorach prywatnych wnuczki Anny Miączyńskiej-Van Veen

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego [online], geneteka.genealodzy.pl [dostęp 2021-11-12].
  2. ↑ Skan – Szukaj w Archiwach [online], www.szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2021-11-12].
  3. ↑ Iwona Demko, Walka kobiet o prawo do studiowania w Akademii w latach 1895–1919, „Wiadomości ASP”, kwiecień 2018, s. 46 [zarchiwizowane z adresu 2018-11-20].
  4. ↑ a b Józef E. Dutkiewicz (red.) i inni, Materiały do dziejów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie 1816-1895, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1959, s. 344.
  5. ↑ a b c d e f Ile właściwie było wielkich artystek?: #13 / Stefania Feill i Halina Miączyńska [online], Radio Kapitał [dostęp 2022-04-03].
  6. ↑ Kazimierz Kuczman, Polski Słownik Biograficzny / Michał Pociecha, t. XXVII/1, 1982, s. 19.
  7. ↑ a b Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Polski Słownik Biograficzny, hasło: Michał Pociecha, t. XXVII/1, 1982, s. 19.
  8. ↑ Konrad Winkler, Halina Miączyńska. W pracowniach krakowskich plastyków, „Dziennik Polski” (309), 29 grudnia 1957.
  9. ↑ Świadectwo ukończenia Kursów Wyższych dla Kobiet im. A. Baranieckiego z 1914 r. (zdjęcie w zasobach Wikimedia Commons).
  10. ↑ Gdy mi zabronicie, zrobię to. Kobiety na krakowskiej ASP studiują dopiero od 100 lat [online], OnetKobieta, 15 grudnia 2018 [dostęp 2021-11-01] (pol.).
  11. ↑ prof. dr hab. Andrzej Miączyński (1921-2003) [online], gazetapl [dostęp 2021-11-01] (pol.).
  12. ↑ a b Lokalizator Grobów – Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2021-11-01].
  13. ↑ Wystawy Sztuki Kobiet – Wystawa [online], wystawykobiet.amu.edu.pl [dostęp 2021-11-01].
  14. ↑ Helena Blumówna, Krakowska Kronika Plastyczna, „Tygodnik Powszechny” (nr 8 /257/), 18 lutego 1950, s. 6.
  15. ↑ Helena Blumówna, I Ogólnopolska Wystawa Plastyki, „Tygodnik Powszechny” (nr 19 /268/), 7 maja 1950, s. 8.
  16. ↑ Katalog, IV Ogólnopolska Wystawa Plastyki [online].
  17. ↑ SALON TOWARZYSTWA PRZYJACIÓŁ SZTUK PIĘKNYCH, 1957 R. – Publikacje -... [online], polskidomaukcyjny.com.pl [dostęp 2021-11-01] (pol.).
  18. ↑ Katalog, Polskie dzieło plastyczne w XV-lecie PRL. Wystawa malarstwa [online].
  19. ↑ Przyznanie nagród na VI Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki, „Dziennik Polski” (167 /3252/), 15 lipca 1954, s. 1.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Konrad Winkler, W pracowniach krakowskich plastyków. Halina Miączyńska, „Dziennik Polski” nr 309, 29.12.1954.
  • Z wystawy „10-lecie Wojska Polskiego”, „Od A do Z” nr 44 (148), z dnia 25.10.1953.
  • Igor Błagowieszczański, Uwagi zwiedzających o IV O. W. P., „Przegląd Kulturalny” nr 33 (103) z dnia 19–25 sierpnia 1954, s. 8.
  • Helena Blumówna, Krakowska Kronika Plastyczna, „Tygodnik Powszechny” 18.02.1950, nr 8 (257), s. 6.
  • Helena Blumówna, Z Pałacu Sztuki, „Tygodnik Powszechny” 9.12.1951, nr 49 (351), s. 10.
  • Obrazy z salonu krakowskiego do zbiorów państwowych, „Dziennik Polski” nr 238 z dnia 2 X 1945 r.
  • Konrad Winkler, Halina Miączyńska. W pracowniach krakowskich plastyków, „Dziennik Polski” nr 3019 z dnia 29 XII 1957 r.
  • Iwona Demko i Patrycja Bochenek: Cykl "Ile właściwie było wielkich artystek?" odcinek 13 / Stefania Feill i Halina Miączyńska. Radio Kapitał.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Halina_Miączyńska&oldid=73190210”