Natalia Milan

Natalia Milan
Ilustracja
zdjęcie pochodzące z wniosku dowodowego z 1930 r.
Data i miejsce urodzenia

12 kwietnia 1896
Lwów

Data i miejsce śmierci

29 września 1942
Kraków

Alma Mater

Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie

Dziedzina sztuki

rzeźba

Ważne dzieła

Macierzyństwo (także Obnażona), gips, 1930

Faksymile
Natalia Milan pierwsza po lewej, podczas wystawy zbiorowej w Pałacu Sztuki w Krakowie w 1934 roku.
Grób Natalii Milan na Cmentarzu Podgórskim w Krakowie
Grób Natalii Milan na Cmentarzu Podgórskim w Krakowie

Natalia Milan (ur. 12 kwietnia 1896 we Lwowie, zm. 29 września 1942 w Krakowie) – rzeźbiarka, jedna z pierwszych studentek na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się jako córka Natalii z domu de Kontorowicz-Matkowskiej i Maksymiliana Milan. Miała siostrę Olgę i brata Aleksandra (absolwenta Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego)[2]. Około 1902 roku rodzice przeprowadzili się do Krakowa. Świadectwo dojrzałości uzyskała w 1915 w Żeńskim Seminarium Nauczycielskim im. Sebaldy Münnichowej w Krakowie. Uczęszczała na Wyższe Kursy dla Kobiet im. A. Baranieckiego (było to jedyne możliwe na poziomie uniwersyteckim kształcenie dla kobiet, w tym czasie akademia przyjmowała tylko mężczyzn). Tam pobierała lekcje u Wincentego Wodzinowskiego i Piotra Stachiewicza, który zauważył jej talent rzeźbiarski. Skończyła dwumiesięczny kurs pejzażu u artystki Bronisławy Rychter-Janowskiej. Potem w latach 1917–1918 chodziła do Państwowej Szkoły Przemysłowej, gdzie poznała Konstantego Laszczkę, który namówił ją na studia w krakowskiej ASP[3][4].

W 1919 roku rozpoczęła studia na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych na kursach rzeźby prowadzonych przez prof. Konstantego Laszczkę. Jej koleżankami w pracowni były: Zofia Baltarowicz-Dzielińska, Janina Reichert, Roma Szereszewska, Zofia Mars, Olga Niewska i Izabella Koziebrodzka. Była pierwszą ukraińską studentką na akademii. Studiowała do 1925 roku zdobywając nagrody i wyróżnienia za prace przygotowane w czasie studiów[5]. Po studiach rozpoczęła pracę w pierwszym ukraińskim gimnazjum „Ridna szkoła” (Рідна школа) w Drohobyczu jako nauczycielka[4].

W 1930 roku odbyła podróż do Włoch. Była we Florencji, Wenecji, Carrarze, Sienie i Pizie. Zachwyciły ją tam rzeźby Luki della Robbii, najwyżej jednak ceniła Donatella i Michała Anioła[3][4].

W październiku 1931 roku wzięła udział w wystawie krakowskich artystek w Gmachu Towarzystwa Rolniczego wraz z 21 innymi artystkami, w tym Marią Niedzielską i Mają Berezowską[6]. W styczniu 1934 roku wystawiła swoje cztery rzeźby na wystawie zbiorowej w Pałacu Sztuki. Była jedyną kobietą biorącą udział w wystawie (zdjęcie z wystawy obok)[7].

Brała udział w kilku wystawach Stowarzyszenia Artystów Ukraińskich „ANUM”. Należała do grupy artystycznej „Blask”.[potrzebny przypis]

Jej ulubionym tematem były akty kobiece oraz portrety. Głównym materiałem, który używała, był gips; rzadziej drewno. Marzyła o rzeźbieniu w marmurze, ale było to niemożliwe ze względów finansowych. Rysowała ołówkiem, kredkami, sangwiną i piórem. Początkowo posługiwała się realizmem, z czasem coraz bardziej syntetyzowała swoje rzeźby. Rzadko kiedy była zadowolona z efektów[4].

Została pochowana na Nowym Cmentarzu Podgórskim w Krakowie[8].

Wydaje mi się, że nie żyłam, A tylko próbowałam żyć, Czegoś szukałam, za czymś tęskniłam, Komuś chciałam wiek cały służyć. Aż oto i młodość minęła, Nie żyjąc — zmęczona zasnęłam.

Natalia Milan, "Pamiętnik", za Krystyna Sanocka, "Niedośpiewana pieśń", „Всесвіт” nr 10 (718), 1988, s. 151.

Po śmierci, jej siostra Olga przekazała do Muzeum Narodowego im. Szeptyckiego jej prace rzeźbiarskie, ok. 150 szkiców, a także autobiografię[3][4].

Prace w zbiorach[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Iwona Demko, Walka kobiet o prawo do studiowania w Akademii, „"Wiadomości ASP"”, kwiecień 2018, s. 46, ISSN 1505-0661 [dostęp 2019-12-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-20].
  2. ↑ Kataster osób przynależnych do Gminy Miasta Krakowa, Archiwum Narodowe Kraków, sygn. 29/218/1115.
  3. ↑ a b c Hristina Sanotska / Христина Саноцька, Niedośpiewana pieśń / Недоспівана пісня, „„Wszechświat” / "Всесвіт"” (Nr10 (718)), Чтиво, 1988, s. 151-154 [dostęp 2022-01-08].
  4. ↑ a b c d e Olga Denisyuk / Ольга Денисюк, Rzeźbiarz Natalia Milan / Скульптор Наталія Мілян, „Mystetstvo Creator” (nr 2), elib.nlu.org.ua, 2007, s. 96-97 [dostęp 2022-01-08].
  5. ↑ Materiały do dziejów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie 1895-1939, [T. 2] / oprac. Józef E. Dutkiewicz, Jadwiga Jeleniewska-Ślesińska, Władysław Ślesiński, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1969, s.346.
  6. ↑ Kronika artystyczna/Kraków, „Sztuki Piękne” R. VII, 1931 nr 11, s. 411.
  7. ↑ Kronika artystyczna/Kraków, „Sztuki Piękne” R. X, 1934 nr 3, s. 114.
  8. ↑ Kwatera Il A, rząd wsch., miejsce 18.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • H. Kuboszewska, Milan Natalia, Słownik Artystów Polskich, t V, Wydawnictwo Krąg, Warszawa 1993, s. 556.
  • Słownik Artystów Polskich. Uzupełnienia i sprostowania do tomów I-VI, Wydawnictwo Krąg, Warszawa 1993, s. 177.
  • Materiały do dziejów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie 1895-1939, [T. 2] / oprac. Józef E. Dutkiewicz, Jadwiga Jeleniewska-Ślesińska, Władysław Ślesiński, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1969, s. 346.
  • Hristina Sanotska, Niedośpiewana pieśń, „Wszechświat” 1988, nr 10 (718), s. 151-154 (Христина Саноцька, Недоспівана пісня, „Всесвіт”, 1988, №10, c. 151-154) [1]
  • Olga Denisyuk, Rzeźbiarz Natalia Milan, "Mystetstvo Creator", 2007, nr 2, s. 96-97 (Ольга Денисюк, Скульптор Наталія Мілян, „Образотворче мистецтво”, 2007, т. №2, c. 96-97) [2]
  • Damian Gornyatkevich, Natalia Milan (w 10. rocznicę śmierci),”Wolność”, 9 XI 1952, nr 37 (299), s. 1-2 Дам’ян Горняткевич, Наталія Милянівна (на десяті роковини її смерті), "Свобода", 1952. Ч. 299 (9 листопада) [3]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Natalia_Milan&oldid=70716851”