Dywizje zmechanizowane ZSRR i Federacji Rosyjskiej w latach 1989–2008
Dywizje zmechanizowane ZSRR i Federacji Rosyjskiej w latach 1989–2008 – zmechanizowane związki taktyczne Armii Radzieckiej, potem Federacji Rosyjskiej i innych państw byłego ZSRR.
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
Ze względu na specyfikę teatrów działań wojennych, struktura organizacyjna poszczególnych dywizji pancernych nieco się od siebie różniła. W 1989 w Siłach Zbrojnych Związku Radzieckiego funkcjonowało 25 różnych etatów dywizji zmechanizowanych (zmotoryzowanych).
Zasadnicza ich struktura była w zasadzie podobna[1]:
- dowództwo dywizji
- trzy pułki zmechanizowane
- pułk czołgów
- pułk artylerii samobieżnej[a]
- pułk przeciwlotniczy
- batalion czołgów
- batalion rozpoznawczy i WRE[b]
- batalion łączności (dowodzenia)
- batalion saperów[c]
- batalion zaopatrzenia[d]
- batalion remontowy[e]
- batalion medyczny
Lista dywizji zmechanizowanych[edytuj | edytuj kod]
| Dywizje radzieckie i FR w latach 1989–2008[2] | ||
|---|---|---|
| Nazwa | Zmiany | Podporządkowanie |
| 1 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 7BZ | 11 Armia / Kaliningrad |
| 2 Dywizja Zmechanizowana | Utrzymana do 2008 | Moskiewski OW Kalininiec |
| 3 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana WB FB - rozformowana | |
| 3 Dywizja Zmechanizowana | Sformowana 1.07.1997 na bazie 31 i 47 DPanc | Moskiewski OW /22A / Dzierżyńsk |
| 4 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1989 | |
| 5 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1989 | |
| 6 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 166 BZ, 70 BSU | Zachodnia GW do Moskiewskiego OW Twer |
| 8 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Kirgizji | |
| 9 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 131 BZ | PKOW /12KA/ Majkop |
| 10 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Gruzji | |
| 13 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w BZ, BSU | Syberyjski OW / 41ABijsk |
| 11 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w BSU | Zabajkalski OW / 36A /Bezrecze |
| 12 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 5517BSU w 1990 | Zabajkalski OW Ułan Ude |
| 15 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Armenii | |
| 16 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1991 | |
| 17 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 18 Dywizja Forteczna | Utrzymana do 2008 | Dalekowschodni OW |
| 18 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w BSU | 11A / Czerniachowsk |
| 19 Dywizja Zmechanizowana | Utrzymana do 2008 | PKOW / 42KA / Władykaukaz |
| 20 Dywizja Zmechanizowana | Utrzymana do 2008 | 8 Korpus Armijny / Wołgograd |
| 21 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 180BZ, następnie BSU | Syberyjski OW /41A/ Omsk |
| 22 Dywizja Zmechanizowana | Utrzymana do 2002 przeformowana w 40BZ | Dalekowschodni OW/ Kamczatka |
| 23 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Azerbejdżanowi | |
| 24 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 25 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 26 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana - 1989 | |
| 27 Dywizja Zmechanizowana | Utrzymana do 2008 | PU OW, Tockoje |
| 28 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 29 Dywizja Zmechanizowana | Utrzymana do 2008 | Dalekowschodni OW / 5A/ Kamień Rybołow |
| 30 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Białorusi | |
| 32 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 5210BSU w 1990 | Moskiewski OW/ Kalinin |
| 33 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w BSU | Dalekowschodni OW / 51A/ Homutowo |
| 34 Dywizja Zmechanizowana | Utrzymana do 2008 | PUOW Jekaterynburg |
| 35 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1992 | |
| 36 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1992 | |
| 37 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w BSU | Leningradzki OW / 6A/ Nagornyj |
| 38 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 131 Dywizja Forteczna | Zabajkalski OW / 36A / Sreteńsk |
| 39 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1992 | |
| 40 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana WB Flocie Oceanu Spokojnego | |
| 41 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1992 | |
| 42 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1992 jako 173 Centeum Szkolenia | |
| 43 Dywizja Zmechanizowana | 469 Centrum Szkolenia | Kujbyszew |
| 45 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 138 BZ | Leningradzki OW / 30 KA/ Kamienka |
| 46 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1989 | |
| 48 Dywizja Zmechanizowana | W latach 1990–1991 przekazana KGB | |
| 50 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Białorusi | |
| 51 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 52 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1992 | |
| 54 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w BZ, następnie 35BSU | Leningradzki OW / 6A / Alakurti |
| 56 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowanaw 1992 | |
| 57 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1992 | |
| 58 Dywizja Zmechanizowana | Przekazane Turkmenii | |
| 59 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 8 BZ w 1997 do 2002 rozformowana | |
| 60 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Azerbejdżanowi | |
| 61 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Turkmenii | |
| 62 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowanaw 1993 | |
| 63 Dywizja Zmechanizowana | 56 Centrum Szkolenia | Leningradzki OW Sertołowo |
| 64 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 36BSU | Leningradzki OW / 30KA Sapemoje |
| 65 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 67 Dywizja Zmechanizowana | Utrzymana do 2008 | Dalekowschodni OW/35A Skoworodino |
| 68 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Kazachstanowi | |
| 69 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 5189BSU w 1989 | Leningradzki OW/26KA Wologda |
| 70 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1991 | |
| 71 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 5186BSU (30BZ) w 1989 | Leningradzki OW /6A / Pietrozawdzk |
| 72 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 73 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1989 | |
| 74 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1989 | |
| 75 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1992 | |
| 77 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana WB Flocie Pólnocnej, rozformowana | |
| 78 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 1989 5355 BSU | UOW Czebarkul |
| 79 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 174 BZ , następnie w BSU | Dalekowschodni OW/51A / Poronajsk |
| 89 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Kazachstanowi | |
| 81 Dywizja Zmechanizowana | Utrzymana w 2008 | Dalekowschodni OW/5A/ Bikin |
| 82 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1989 | |
| 83 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1989 | |
| 84 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Turkmenii | |
| 85 Dywizja Zmechanizowana | Utrzymana do 2008 | Syberyjski OW/ Nowosybirsk |
| 86 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1990 | |
| 87 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1989 | |
| 88 Dywizja Zmechanizowana | ||
| 91 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1989 | |
| 92 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 93 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 94 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 74BZ | Syberyjski OW / 28 KA/ Jurga |
| 96 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana 5509 BSU w 1990 | PUOW Kazań |
| 97 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 99 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w BSU | Dalekowschodni OW / 25KA/ Anadyr |
| 100 Dywizja Zmechanizowana | 171 Centrum Szkolenia, rozformowana | |
| 107 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1992 | |
| 108 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Uzbekistanowi | |
| 111 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 23BSU | Leningradzki OW / 6 A / Sartawala |
| 115 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 5188BSU 1989 | Lleningradzki OW / Wałdaj |
| 118 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 126 DFort | Dalekowschodni OW / 43 KA/ Birobidżan |
| 120 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Białorusi | |
| 121 Dywizja Zmechanizowana | 291 Centrum Szkolenia | DOW / 5A / Sybircewo |
| 122 Dywizja Zmechanizowana | Utrzymana do 2008 | Zabajkał / 36A / Dauria |
| 130 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 129 DFort | DOW / 5A / Barabasz |
| 126 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana WB FCz | Przekazana Ukrainie |
| 127 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 102BW Armenia | Zakaukaski OW / Leninakan |
| 128 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 129 Dywizja Zmechanizowana | 392 Centrum Szkolenia | DOW / Kniaź Wolkoński |
| 131 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 200 BZ | LOW / 6A / Peczenga |
| 134 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana - 1989 | |
| 135 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 130 DFort | DOW / 15A/ Lesozawodzk |
| 136 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 144 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 4944BSU | MOW Elnia |
| 145 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 12BSU | Gruzja Batumi |
| 146 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 3807BSU 1989 | LOW / Czarna Rzeczka |
| 147 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 6026BSU | Zabajkła Ahałkalaki |
| 149 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 168 BZ | Zabajkał / 36A / Borzja |
| 150 Dywizja Zmechanizowana | 213 Centrum Szkolenia | Zabajkał Borzja |
| 152 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana w 1991 | |
| 155 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Kazachstanowi | |
| 157 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 161 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 164 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Armenii | |
| 167 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Kazachstanowi | |
| 172 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 180 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 192 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana WW MSW | |
| 194 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w BZ | DOW /15A / Flabarowsk |
| 199 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana 5506 BSU | DOW / 5A / Krasnyj Kut |
| 201 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 201 BW | Duszanbe |
| 203 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Kazachstanowi | |
| 206 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 5347 BSU | MOW / 13KA / Tambow |
| 207 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana - 1992 | |
| 2013 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w BSU | PUOW / Tockoje |
| 216 Dywizja Zmechanizowana | Rozformowana - 1989 | |
| 218 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w BSU | SOW / Abakan |
| 219 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana BSU | DOW / Wozzajewka |
| 242 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 5350BSU | SOW /41 A / Abakan |
| 245 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana BSU | SOW / 57 KA |
| 254 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 262 Dywizja Zmechanizowana | Utrzymana do 2008 | DOW / 35A / Wozżajewka |
| 265 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 5507BSU 1989 | DOW / Jekaterynowka |
| 266 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 5508BSU 1989 | DOW / 35A / Rajczyhińsk |
| 270 Dywizja Zmechanizowana | Utrzymana do 2008 | DOW / 15 A / Komsomolsk |
| 272 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 128 DFort | DOW / 43KA / Babstowo |
| 277 Dywizja Zmechanizowana | Przeformowana w 127 DFort | DOW / 5A / Sergiejewna |
| 287 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Ukrainie | |
| 295 Dywizja Zmechanizowana | Przekazana Azerbejdżanowi | |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ pułk artylerii samobieżnej: 3 x das z 18 x 2S1, dar x 18 x BM-21, bateria dowodzenia.
- ↑ batalion rozpoznawczy i WRE: 4 x kr w tym: na BWP (lub jedna na BWP i jedna na czołgach), na BRDM-2/BTR, specjalna i rozpoznania radioelektronicznego.
- ↑ Batalion saperów – kompanie: inż.-sap., desantowo-przeprawowej, ponton.-most. oraz inż.-drog., pluton łączności i pluton inżynieryjny oraz elementy wsparcia.
- ↑ Batalion zaopatrzenia – dwie kompanie transportu amunicji, dwie kompanie transportu MPS, kompania transportu żywności, pluton remontowy i zaopatrzenia, magazyny, drużyna łączności, piekarnia, punkt medyczny.
- ↑ Batalion remontowy –5 x krem, pluton ewakuacji, pluton zaopatrzenia oraz pluton remontów specjalnych, drużyna łączności i punkt medyczny.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 94.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 379–382.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marek Depczyński: Rosyjskie siły zbrojne: od Milutina do Putina. Warszawa: Bellona SA, 2015. ISBN 978-83-11-13505-5.