Dwór w Zarybiu
 nr rej. 1183-A z 29.06.1981 | |
 Dwór w Zarybiu, widok ze strony elewacji ogrodowej z 2012 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | Jana Pawła II 39[1] |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Inwestor | |
| Kondygnacje | 4 |
| Powierzchnia użytkowa | 40 000 m² |
| Rozpoczęcie budowy | 1930 |
| Ukończenie budowy | 1933 |
| Pierwszy właściciel | |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie gminy Brwinów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu pruszkowskiego  | |
 52°06′52,0988″N 20°43′37,3044″E/52,114472 20,727029 | |
Dwór w Zarybiu – zbudowany w latach 1930–1933 według projektu Juliusza Dzierżanowskiego na zlecenie Janusza Regulskiego w miejscowości Żółwin, przy Podkowie Leśnej[2][3]. Powstał w efekcie przebudowy dwóch niewielkich domków. W czasie II wojny światowej został przekształcony przez Halinę Regulską na pensjonat pomagający polskiemu podziemiu[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1923 r. Janusz Regulski kupił dwumorgową działkę na skraju kompleksu Lasów Młochowskich o nazwie Zarybie, będącą częścią parku krajobrazowego z XX wieku[2][2]. Dzięki temu powrócił w okolice, skąd pochodziła jego rodzina, czego ślad pozostał w nieodległej od Zarybia nazwie miejscowości Reguły[2]. Pałac został zbudowany w latach 1930–1933 na podstawie projektu Juliusza Dzierżanowskiego dla rodziny Regulskich[3]. Wkrótce Regulski zakupił więcej ziemi, toteż dwie morgi rozrosły się do 40 hektarów[2].
W czasie trwania II wojny światowej został przekształcony w pensjonat przez żonę Janusza, Halinę Regulską[2][2]. Dwór zapewnił schronienie wysiedlonymi naukowcami z Uniwersytetu Poznańskiego, niektóre z tych osób mieszkały przez cały okres wojny w Zarybiu[2]. Pod osłoną pensjonatu mogli w nim przebywać goście zupełnie "innego rodzaju"[2]. Stał się jednym z ośrodków konspiracji, zaraz po powstaniu warszawskim, a także miejscem schronienia dziesiątków uciekinierów z Warszawy[2][4]. Chronili się tu ludzie podziemia ukrywający się lub mający do wykonania określone zadania w tej okolicy, czasem przebywali tu ci po prostu zmęczeni i pragnący wytchnienia. W Zarybiu przebywali Zofia Korbońska i Stefan Korboński, rodzina pułkownika Porwita, Jerzy Iłłakowicz, a także młody człowiek, którym okazał się Czesław Miłosz[2].
W 1959 roku Zarybie zostało sprzedane, z powodu represji komunistycznych, a Regulscy zamieszkali w Warszawie[2].
Stan obecny[edytuj | edytuj kod]
Dwór zachował się w bardzo dobrym stanie, obecnie pełni funkcję seminarium Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego[3].
Opis architektury[edytuj | edytuj kod]
W skład dworu wchodzi zabytkowy ogród, spichlerz oraz budynek główny[2].
Budynek powstał dzięki połączeniu dwóch niewielkich domków pierwotnie stojących na tym terenie[4], świadczyć o tym mogą umiejętnie zatarte nierówności w konstrukcji wzniesionego w latach dwudziestych budynku[2]. Dworek ma charakter architektoniczny barokowo-klasycystyczny[5]. Jest rozpostarty na wydłużonym nieregularnym planie. Dworek jest piętrowy, podpiwniczony z mieszkalnym poddaszem – łącznie czterokondygnacyjny[2]. Pośrodku elewacji frontowej występuje ośmiokolumnowy joński portyk, wysunięty półkoliście do przodu, podtrzymuje on taras pierwszego pietra, nad którym w zwieńczeniu dachu umieszczono herb rodzinny Regulskich, Ciołek[2][2]. Układ wnętrz jest dwutraktowy rozdzielony korytarzem, na osi wielki hol z klatką schodową. Budynek przykrywa dach czterospadowy, kryty dachówką, łamany nad częścią środkową[2].
40 hektarów ziemi, na której znajdował się dworek potrzebował pielęgnacji, toteż projektem ogrodu zajął się prezes Towarzystwa Ogrodniczego Warszawskiego, inż. Leon Danielewicz. Zaprojektowany ogród przypominał ogrody francuskie – podjazd z klombem kwiatowym, półkoliste linie ścieżek, symetrycznie położone trawniki, i różana altanka, która wraz z żywopłotem oddzielać miała reprezentacyjną część od zabudowań gospodarczych[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ NID | Portal mapowy [online], zabytek.gov.pl [dostęp 2024-04-23].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Zarybie [online], www.podkowianskimagazyn.pl [dostęp 2020-12-16].
- ↑ a b c Podkowa Leśna - Zarybie [online], Polskie Zabytki [dostęp 2020-12-16].
- ↑ a b Żółwin – Zarybie, dwór z parkiem, spichlerz. [online], www.brwinow.pl [dostęp 2020-12-16].
- ↑ Administrator, Zarybie [online], Podkowa Leśna, 5 lutego 2009 [dostęp 2020-12-16] (pol.).