Cyryl Czarkowski-Golejewski

Cyryl Czarkowski-Golejewski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

9 lipca 1885
Lwów

Data śmierci

prawdop. 20 kwietnia 1940

Przyczyna śmierci

zbrodnia katyńska

Miejsce spoczynku

Polski Cmentarz Wojenny w Kijowie-Bykowni

Narodowość

polska

Rodzice

Tadeusz, Maria

Małżeństwo

Izabela

Dzieci

Maria, Klementyna, Teresa, Cyryl, Izabella, Tadeusz

Krewni i powinowaci

Wiktor (brat), Kajetan (brat przyrodni), Edward Mycielski (swat)

Multimedia w Wikimedia Commons

Cyryl Czarkowski-Golejewski herbu Habdank (ur. 9 lipca 1885 we Lwowie, zm. prawdop. 20 kwietnia 1940) – polski właściciel ziemski, ordynat zamku w Wysuczce, winiarz, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 9 lipca 1885 jako syn Tadeusza Czarkowskiego-Golejewskiego herbu Habdank (1859–1945, urzędnik, I ordynat na Wysuczce) i Marii z domu Zaleskiej herbu Dołęga (1862-1893, córka Filipa Zaleskiego)[1][2]. Otrzymał imię po Cyrylu Czarkowskim (1795-1862), mężu przybranej matki swojego ojca Tadeusza (Marii Felicji Czarkowskiej)[3]. W połowie 1887 został ochrzczony ceremonialnie w Salzburgu w obecności ww. M. Czarkowskiej, a także z udziałem Wiktora Osławskiego[4]. Był bratem Wiktora (1888-1940) i bratem przyrodnim Kajetana (1897-1977)[5]. Po przyjęciu przez jego ojca do nazwiska rodowego drugiego nazwiska Golejewski także on nosił dwa nazwiska[6]. Od zmarłego w 1893 Wiktora Osławskiego otrzymał w testamencie kwotę 75 tys. złr. (jako krzyżmo)[7]

W dzieciństwie, z uwagi na stan zdrowia matki zamieszkiwał z nią i z bratem Wiktorem we włoskim Meran, od maja 1891 przeprowadzili się do objętego i odremontowanego przez ojca zamku w Wysuczce, od listopada 1891 przebywali w tyrolskim Mühlbach, a od 1892 w Zakopanem[8]. W tym czasie jego ojciec był starostą we Lwowie, a następnie – aby być bliżej synów i chorej żony – od grudnia 1892 był starostą w Nowym Targu[9]. Wkrótce potem jego matka zmarła 9 stycznia 1893 w Zakopanem[10][11]. Po odejściu ojca z posady starosty nowotarskiego powrócił z nim i z bratem do Wysuczki[12]. W 1903 jako prywatysta zdał z wynikiem celującym egzamin dojrzałości w C.K. I Gimnazjum w Tarnopolu[13].

W wydziale okręgowym w Borszczowie C.K. Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego od około 1913 był zastępcą delegata[14] (do około tego roku działaczem tej organizacji był jego ojciec[15]. Po ojcu został drugim ordynatem na Wysuczce[16][17][18][19][20]. Prowadził tam winnicę, która obejmując 30 ha terenu w okresie II Rzeczypospolitej była największą na polskich Kresach[21]. U kresu II RP Winnica w Wysuczce była jedną z dwóch w Polsce wytwarzających wyłącznie wina gronowe[22].

Posiadał grunty we wsi Wołkowce[23]. Był członkiem Towarzystwa Hodowli Konia Arabskiego w Polsce[24]. W 1927 wydał publikację pt. Wspomnienia z rykowisk, opowiadającą o przygodach łowieckich z lat 1904–1919[25]. W latach 30. był prezesem Podolsko-Pokuckiego Związku Posiadaczy Sadów[26].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD 21 września 1939 w swoim majątku w Wysuczce[27][28]. Był przetrzymywany w obozie w Kozielsku[29]. Na wiosnę 1940 (jedno ze źródeł podało datę 20 kwietnia 1940[30]) został zamordowany w ramach zbrodni katyńskiej. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 41/2-62 oznaczony numerem 3188)[31]. Jego brat Wiktor także został ofiarą zbrodni katyńskiej na terenach ukraińskich. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Cyryl Czarkowski-Golejewski był żonaty od 1908 z Izabellą z domu Jaxa-Małachowską herbu Gryf. Ich dziećmi byli: Maria Felicja (1909–1994, od 1930 zamężna ze Stanisławem Mycielskim, synem Edwarda[32]), Klementyna Maria (1910–2003), Teresa Maria (1912–2015), Cyryl Maria (1915–1988), Izabella Maria (1917–1988) i Tadeusz Maria (1924–2001)[33].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 193.
  2. ↑ Cyryl Czarkowski-Golejewski – profil na stronie Sejm Wielki. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-03-08].
  3. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 194, 197.
  4. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 209-210.
  5. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 214.
  6. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 211.
  7. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 258.
  8. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 236-237, 239-241.
  9. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 246.
  10. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 247-250.
  11. ↑ Telegramme des Telegraphen-Correspondenz-Bureau. „Wiener Zeitung”. Nr 10, s. 6, 13 stycznia 1893. (niem.). 
  12. ↑ Pamiętnik 1905 ↓, s. 269-270.
  13. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C.K. Wyższego Gimnazyum w Tarnopolu za rok szkolny 1903. Tarnopol: 2003, s. 88.
  14. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 969.
  15. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 955.
  16. ↑ Wysuczka. cracovia-leopolis.pl. [dostęp 2015-03-08].
  17. ↑ Ogłoszenia urzędowe. Licytacje. „Gazeta Lwowska”. Nr 20, s. 4, 26 stycznia 1936. 
  18. ↑ Ogłoszenia urzędowe. Licytacje. „Gazeta Lwowska”. Nr 125, s. 4, 3 czerwca 1936. 
  19. ↑ Winobranie w Zaleszczykach jako wielka impreza gospodarcza i kulturalna. „Wschód”. Nr 20, s. 1, 10 sierpnia 1936. 
  20. ↑ Wojciech Włodarczyk: Wino II Rzeczpospolitej (cz.II). 2008-06-26. [dostęp 2015-03-24].
  21. ↑ Przemysław Karwowski. Winiarstwo Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej. „Winiarz Zielonogórski”. Nr 28-39, s. 11, grudzień 2010. Plantatorzy winorośli i Producentów Wina. ISSN 1733-5116. 
  22. ↑ Dariusz Chajewski: Zaleszczyki – Wino o kresowym aromacie. gazetalubuska.pl, 22 grudnia 2012. [dostęp 2015-03-24].
  23. ↑ 30. Komunikat. „Tarnopolski Dziennik Wojewódzki”. Nr 15, s. 16, 1 grudnia 1928. Urząd Wojewódzki w Tarnopolu. 
  24. ↑ Członkowie Towarzystwa Hodowli Konia Arabskiego w Polsce. lenczewski.com.pl. [dostęp 2015-03-24].
  25. ↑ Cyryl Czarkowski-Golejewski: Wspomnienia z rykowisk. Lwów: 1927, s. 1.
  26. ↑ Wielkie możliwości rozwoju winnic w Polsce. „Wschód”. Nr 22, s. 34, 22 sierpnia – 2 września 1936. 
  27. ↑ Mariusz Nowak. Polityka władz radzieckich wobec środowiska arystokratycznego w okresie podboju ziem wschodnich II Rzeczypospolitej (IX-X 1939 r.). „Niepodległość i Pamięć”. Nr 13/1 (22), s. 49, 2006. 
  28. ↑ Przemysław Karwowski. Nasza tradycja. „Winiarz Zielonogórski”. Nr 38-39, s. 20, grudzień 2010. Plantatorzy winorośli i Producentów Wina. ISSN 1733-5116. 
  29. ↑ Lista przetrzymywanych wymienia dosł. Czarkowski-Golejewski junior oraz Czarkowski-Golejewski senior. Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 211. ISBN 83-7001-294-9.
  30. ↑ Cyryl Czarkowski-Golejewski – profil na stronie Comhem. web.comhem.se. [dostęp 2015-06-30].
  31. ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 15. [dostęp 2015-03-08].
  32. ↑ Vermählungen und Verlobungen. „Das Vaterland”. Nr 19, s. 7-8, 13 września 1930. (niem.). 
  33. ↑ Jerzy Adam Mrozowicki, Patriota, niepoprawny romantyk. Kajetan Czarkowski-Golejewski (1897-1977) [w:] Verbum Nobile. Pismo Środowiska Szlacheckiego nr 19/2015, s. 76-77, 2015.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cyryl_Czarkowski-Golejewski&oldid=72070295”