Bolesław Wicherkiewicz

Bolesław Wiktor Wicherkiewicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

7 czerwca 1847
Kcynia

Data i miejsce śmierci

7 grudnia 1915
Wiedeń

Zawód, zajęcie

lekarz, okulista

Odznaczenia
Odznaka Honorowa Austriackiego Czerwonego Krzyża
Multimedia w Wikimedia Commons
Grób Bolesława Wicherkiewicza na cmentarzu Rakowickim

Bolesław Wiktor Wicherkiewicz (ur. 7 czerwca 1847 w Kcyni[1], zm. 7 grudnia 1915 w Wiedniu) – polski lekarz okulista, profesor[2]. Jeden z najwybitniejszych okulistów europejskich swojej epoki[1][3].

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

Był synem Jana Alojzego – lekarza, ucznia Jana Evangelisty Purkyněgo i współpracownika Karola Marcinkowskiego. W latach 1867-1872 pobierał studia medyczne na wojskowej Akademii Medyko-Chirurgicznej Fryderyka Wilhelma w Berlinie i na Uniwersytecie Humboldta tamże. Od 1870 do 1871 brał udział w wojnie francusko-pruskiej, w tym w oblężeniu Paryża. Doktoryzował się w 1872 pracą Über Sarkome und ihr Vorkommen im Mediastinum. Potem przebywał w najlepszych europejskich ośrodkach okulistycznych – w Londynie (William Bowman, Georg Critchett), Paryżu (Louis de Becker, Photinos Panas), Heidelbergu, Halle i Lipsku.

Okres poznański[edytuj | edytuj kod]

W 1877 powrócił do Poznania, w którym mieszkał już wcześniej. 1 lipca tegoż roku założył na Chwaliszewie Zakład Leczniczy dla Ubogich Chorych na Oczy. Początkowo była to tylko przychodnia – po zabiegu chorych odsyłano do domu. Potem znalazły się też miejsca na łóżka. W 1892 zakupił kamienicę przy ul. Święty Marcin 11 i (od strony ul. Wysokiej) urządził większy i nowoczesny zakład okulistyczny. W 1895 było tam już 80 łóżek. Wicherkiewicz dysponował także przychodnią prywatną z 10 łóżkami.

Do szpitala przy ulicy Wysokiej zjeżdżali chorzy nie tylko z Wielkopolski, ale także ze Śląska, Prus Wschodnich, całych Niemiec, innych państw europejskich i z Ameryki Północnej. Był to wtedy największy szpital okulistyczny na ziemiach polskich oraz pierwsza placówka medyczna w Poznaniu o międzynarodowej renomie[3].

Okulista pełnił rolę sekretarza PTPN (do 1888). W latach 1889-1896 był szefem Wydziału Lekarskiego Towarzystwa, a od 1892 do 1896 (wyjazd do Krakowa) również wiceprzewodniczącym PTPN. Przewodniczył komitetowi organizacyjnemu IV Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich w Poznaniu w dniach 2-4 czerwca 1884. Od 1879, przez 14 lat, wydawał Sprawozdania Zakładu Leczniczego dla ubogich chorych na oczy, a ponadto był współzałożycielem i pierwszym redaktorem naczelnym „Nowin Lekarskich".

W 1909 został mianowany przez państwo pruskie radcą sanitarnym, a wkrótce profesorem, co w przypadku Polaków było wielkim wyróżnieniem.

Okres krakowski[edytuj | edytuj kod]

W 1895 powołany został na stanowisko profesora zwyczajnego na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Objął je w 1896[3]. Krakowska klinika okulistyczna liczyła wtedy 24 łóżka, co uderzało skromnością w stosunku do warunków poznańskich. W 1898 otwarto nowoczesny gmach nowej kliniki, w którym nadal było jednak tylko 40 łóżek. W uznaniu zasług profesor otrzymał tytuł Radcy Dworu. Leczył bezpłatnie zakonnice i zakonników, tudzież ubogich mieszkańców Krakowa. W 1900 papież przyznał mu Order świętego Grzegorza Wielkiego.

Od 1899 do 1914 wydawał (z własnych środków) miesięcznik „Postępy Okulistyczne", pierwsze polskie czasopismo okulistyczne[3] (tradycje czasopisma B. Wicherkiewicza kontynuuje „Klinika Oczna" – czołowy polski periodyk okulistyczny wydawany od 1923). W latach 1897-1915 prezes Krakowskiego Towarzystwa Ratunkowego. Założył też stowarzyszenie Samarytanin Polski. W latach 1911–1915 pełnił funkcję pierwszego przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Okulistycznego[4].

Jeszcze w Poznaniu zaraził się od jednej z pacjentek i ciężko chorował na prawe oko. W obawie przeniesienia się choroby na drugie z oczu, postanowił usunąć prawą gałkę oczną. Dokonano tego w budapeszteńskiej klinice prof. Emila Grósza w 1902.

W 1914 jako przedstawiciel chrześcijańskich demokratów był członkiem sekcji zachodniej Naczelnego Komitetu Narodowego[5]. B. Wicherkiewicz był czołowym propagatorem idei ruchu pansłowiańskiego w medycynie na gruncie polskim[6].

Pod koniec 1915 został odznaczony oficerską Odznaką Honorową Czerwonego Krzyża na wstędze Medalu Waleczności[7].

Zmarł nagle w Wiedniu, w 1915, po powikłaniach związanych z rakiem odźwiernika. Pogrzeb odbył się w Krakowie w dniu 13 grudnia 1915 roku. W uroczystości, która rozpoczęła się w kościele oo. Kapucynów udział wzięli: biskup Sapieha, biskup Nowak, prezydent Leo, wiceprezydent Bandrowski, senat akademicki z rektorem Kostaneckim na czele, Wydział Lekarski z dziekanem Piltzem, komendant policji Józef Broszkiewicz, delegaci NKN, Samarytanina Polskiego, Towarzystwa Ratunkowego i oddział legionistów przebywający w tym czasie w Krakowie[8]. Pochowany na cmentarzu Rakowickim[9].

Następcą Bolesława Wicherkiewicza na stanowiskach kierownika Katedry Okulistyki oraz dyrektora Kliniki Okulistycznej został prof. Kazimierz Majewski[10][11].

Dorobek naukowy[edytuj | edytuj kod]

Dorobek naukowy liczy ponad 300 prac, w tym około 150 dotyczy okulistyki (publikował w języku polskim, niemieckim, francuskim i angielskim)[3][12]. Był licznie cytowany, a jego nazwisko znajdować można w wielu współczesnych mu podręcznikach medycznych. Był także autorem pionierskich rozwiązań, zabiegów i instrumentów okulistycznych. W pracy badawczej zajmował się przede wszystkim nowymi metodami operacyjnymi zaćmy, jaskry, zmarszczki nakątnej i małych szpar powiekowych[3]. Ponadto wdrażał nowe leki okulistyczne i nowe sposoby leczenia chorób zapalnych oka[3].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Żonaty z Bożeną Łyskowską, zmarłą w 1906 w Krakowie. Ożeniony powtórnie i prawdopodobnie nieszczęśliwie, z Marią Trzebińską. Miał jedną córkę, która wyjechała do Lwowa.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Wiktor Bolesław Wicherkiewicz. su.krakow.pl. [dostęp 2018-01-16].
  2. ↑ Stanisław Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci – pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 588.
  3. ↑ a b c d e f g Anna Bogdali, Jakub Jarczak, Bartłomiej Ciszewski, Natalia Mackiewicz, Martyna Szworak, Bożena Romanowska-Dixon. Bolesław Wicherkiewicz i jego wkład w rozwój nowych technik operacji zaćmy wprowadzanych pod koniec XIX wieku. „Klinika Oczna”. 1/2017. s. 67-70. 
  4. ↑ O PTO. [w:] Strona internetowa Polskiego Towarzystwa Okulistycznego [on-line]. [dostęp 2017-01-14]. (pol.).
  5. ↑ Konstanty Srokowski, N.K.N. Zarys historii Naczelnego Komitetu Narodowego, Kraków 1923, s. 146.
  6. ↑ Zoran Stojcev. Teoretycy i entuzjaści ruchu pansłowiańskiego w medycynie. „Nowotwory. Journal of Oncology”. 2012;62(6). s. 477-479. 
  7. ↑ Odznaczenia za opiekę sanitarną. „Kurjer Lwowski”. Nr 462, s. 4, 5 grudnia 1915. 
  8. ↑ Pogrzeb ś. p. Bolesława Wicherkiewicza, „Ilustrowany Kurier Codzienny” (372), 15 grudnia 1915, s. 4.
  9. ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 313, ISBN 978-83-233-4527-5.
  10. ↑ Historia – Okulistyka. wl.uj.edu.pl. [dostęp 2015-03-29].
  11. ↑ Roman Moraczewski. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2015-03-28].
  12. ↑ Wicherkiewicz, Bolesław (1847-1915). Katalog elektroniczny Biblioteki Narodowej. [dostęp 2018-01-16].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Andrzej Grzybowski, Bolesław Wicherkiewicz i jego słynny szpital okulistyczny, w: Kronika Miasta Poznania, nr 4/2007, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, ss.255-261, ISSN 0137-3552
  • Wicherkiewicz, Boleslaus. Pagel: Biographisches Lexikon hervorragender Ärzte des neunzehnten Jahrhunderts. Berlin, Wien 1901, Sp. 1846-1848. [dostęp 2018-01-16]. (niem.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bolesław_Wicherkiewicz&oldid=72387437”